بهترین رمان‌های پادآرمان شهری

انقلاب فرانسه در سال 1789 و پیش‌بینی ایجاد دیکتاتوری بود که ادبیات دیستوپیایی یا پادآرمان شهری را شکل داد. ادبیات پادآرمان شهری در واقع نوعی داستان تخیلی محسوب می‌شود که نویسنده با آن چشم‌اندازی تیره و تار از آینده را به مردم نشان می‌دهد. پادآرمان شهرها جوامعی در حال سقوط و ویرانی هستند که دولتی مستبد و تمامیت‌خواه آن‌ها را تحت کنترل درآورده‌ است. مضامین اصلی رمان‌های پادآرمان شهری معمولاً کنترل دولتی، تخریب محیط زیست، کنترل از طریق فناوری، بقا و زنده ماندن در شرایط سخت و از دست دادن آزادی و فردیت است. اولین رمان پادآرمان شهری تکنولوژیکی «ماشین از کار می‌افتد» اثر ای.ام فورستر است که در سال 1909 منتشر شد. در ادامه شما را با 5 کتاب برتر در ژانر پادآرمان‌شهری آشنا می‌کنیم.

1984 اثر جورج اورول

«1984» معروف‌ترین رمان علمی- تخیلی پادآرمان شهری و داستانی هشدار دهنده نوشتۀ جورج اورول نویسندۀ انگلیسی است. پس از جنگ جهانی دوم، جوروج اورول رمان 1984 را در شرایط تنش پس از جنگ و تغییرات فضای سیاسی آن دوران نوشت، چون اورول به خوبی می‌دانست کمونیسم باعث تنش بین دولت‌ها خواهد شد. اورول این رمان را در سال 1949 منتشر کرد و رمان 1984 تبدیل به یک پدیدۀ فرهنگی شد. این کتاب نهمین، آخرین و مهم‌ترین اثر جورج اورول بود که در زمان حیاتش موفق شد آن را تکمیل و منتشر کند. در اروپا و اتحاد جماهیر شوروی، افراد و حکومت‌هایی مستبد و فاشیست مانند آدولف هیتلر و جوزف استالین به قدرت رسیده بودند. این امر باعث شد تا اورول که خطر اقتدار سیاسی مطلق را در سفرهایش به اسپانیا، آلمان و اتحاد جماهیر شوروی حس کرده بود از قدرت حکومت تمامیت‌خواه بیزار باشد و رمان «مزرعۀ حیوانات» را نیز به همین مضمون اختصاص دهد.

در رمان 1984 نویسنده بر پیامدهای تمامیت‌خواهی، نظارت توده‌ای، گروه‌بندی سرکوبگرانۀ مردم و رفتارهای فردی درون جامعه تمرکز کرده است. داستان 1984 در آینده‌ای خیالی رخ می‌دهد، زمانی که جهان قربانی جنگ دائمی و نظارت همه جانبۀ دولت، نفی‌گرایی تاریخی و تبلیغات شده است و بریتانیای کبیر تحت فرماندهی برادر بزرگ، رهبر دیکتاتور اقیانوسه اداره می‌شود. این حزب با تکنیک‌های شستشوی مغزی و نظارت همه جانبه از طریق سیستم‌هایی مانند پلیس افکار، به اذیت و آزار مردم می‌پردازد و مردم را از فردیت و تفکر مستقل محروم کرده است. قهرمان داستان، وینستون اسمیت، کارمند وزارت حقیقت و عضو حزب بیرونی است که مخفیانه از این حزب متنفر است و رویای شورش علیه این حزب را در سر می‌پروراند. وینستون ابتدا با مخفیانه نوشتن خاطرات روزانه‌اش در یک دفتر خاطرات -که جرمی بس بزرگ است- مخالفت خود را شروع می‌کند و بعداً با همکارش جولیا وارد رابطه‌ای مخفیانه می‌شود.

تأثیر رمان 1984 بر زبان انگلیسی بسیار گسترده بود. اصطلاحات و لغت‌های رمان مثل «برادر بزرگ»، «پلیس افکار»، «جنایت فکری»،‌ «تفکر دوگانه» و بسیاری دیگر، به عبارت‌هایی رایج برای نشان دادن اقتدار تمامیت‌خواهی تبدیل شدند. برای سه دهه پیشگویی دنیای بی‌ثمر و تیره‌وتار رمان 1984 پیش ‌روی بسیاری از ملت‌ها بود. حتی کسانی که هرگز رمان را نخوانده بودند می‌دانستند معنای عنوان رمان چیست. رمان 1984 یکی از بهترین رمان‌های اورول و یادآوری دائمی از این حقیقت است که چگونه جوامع تمامیت‌خواه می‌توانند به زندگی ما آسیب برسانند.

برای خرید کتاب 1984 می‌توانید به 30بوک مراجعه کنید.

سرگذشت ندیمه اثر مارگارت اتوود

رمان پادآرمان شهری و تحسین شدۀ مارگارت اتوود نویسندۀ کانادایی در سال 1985 منتشر شد. این کتاب که در آینده‌ای نزدیک و در نیوانگلند می‌گذرد، یک رژیم مذهبی بنیادگرای مسیحی در ایالات متحده را نشان می‌دهد که در پاسخ به بحران باروری پدید آمده است.

رمان سرگذشت ندیمه بین روایت زمان حال و گذشتۀ زنی به نام «جون» در نوسان است. خاطرات جون از گذشته نشان می‌دهد که او دختر یک فعال فمنیست بوده است. قبل از ظهور حکومت تمامیت‌خواه، قهرمان داستان به دانشگاه رفته و با مردی متأهل به نام لوک وارد رابطه شده است. در نهایت از این مرد صاحب دختری شده و با هم ازدواج کرده‌اند. پس از کودتای نظامی که در آن رئیس‌جمهور و اکثر اعضای کنگره کشته می‌شوند، این کشور تحت حکومت جمهوری گیلیاد قرار می‌گیرد. قانون گیلیاد به طور افراطی مبتنی بر عهد عتیق و به شدت ظالمانه است. سیاه‌پوستان را از خانه‌هایش به جایی دیگر تبعید می‌کنند. زنان اجازۀ کار و حق تملک دارایی ندارند و حتی نمی‌توانند درس بخوانند. رابطۀ جنسی خارج از ازدواج اکیداً ممنوع است. به دلیل وخامت اوضاعِ محیط زیست و تغییرات جوی، بسیاری از زنانِ گیلیادی دیگر نمی‌توانند تولید مثل بکنند و به همین خاطر سرزنش می‌شوند و به آن‌ها برچسب «نازا» می‌زنند، اما بیان این‌که مردان هم ممکن است نابارور باشند غیرقانونی است.

بعد از کودتا، قهرمان داستان از شغل خود در کتابخانه اخراج می‌شود چون زنان دیگر اجازۀ کار ندارند و حتی مجاز نیستند حساب بانکی داشته باشند و حساب «جون» به لوک منتقل شده است. در نهایت «جون»، لوک و دخترش سعی می‌کنند به کانادا فرار کنند اما دستگیر می‌شوند و «جون» را به یک مرکز تربیت مجدد می‌فرستند. همۀ زنان را با لباس‌هایی به رنگ‌های مختلف و وظیفه‌های متفاوت به طبقات مختلف تقسیم می‌کنند. مثلاً خانه‌داران را به اصطلاح «مارتا» می‌گویند و لباس‌هایی یکسره قهوه‌ای به تن دارند. به منظور مقابله با کاهش نرخ زاد و ولد، دولت گیلیاد به زنانی با قدرت باروری که جنایاتی مانند رابطۀ جنسی خارج از چارچوب ازدواج مرتکب شده‌اند یک حق انتخاب می‌دهد. این زنان می‌توانند به مستعمرات بروند - که در واقع معادل با مرگ است - یا می‌توانند «ندیمه» شوند. «ندیمه‌ها» به خانۀ فرمانده‌ها فرستاده می‌شوند و موظفند با فرمانده‌ای که زن نازا دارد رابطه برقرار کنند و فرزند حاصل از این رابطه را به این زوج بدهند.

اتوود در رمان سرگذشت ندیمه به طرز وحشتناکی تأثیر مرگبار از بین بردن میل جنسی و ارادۀ آزاد بر جامعه و فرد را به تصویر کشیده است. اتوود در این رمان اتفاقات مختلفی را که در دهۀ 1980 مشاهده کرده بود مثل بدرفتاری با زنان، بیماری و ناباروری، فساد و مذهب، به تصویر کشیده است.

برای خرید کتاب سرگذشت ندیمه اثر مارگارت اتوود به فروشگاه اینترنتی کتاب سیبوک مراجعه نمایید.

فارنهایت 451 اثر ری بردبری

فارنهایت 451 رمان پادآرمان شهری، نوشتۀ ری بردبری نویسندۀ آمریکایی است که در سال 1953 منتشر شد. این رمان را یکی از بهترین آثار بردبری می‌دانند. بردبری در فارنهایت 451 جامعه‌ای در آیندۀ ایالات متحده را نشان می‌دهد که حکومت به دنبال سانسور شدید فرهنگی و منافع سیاسی‌اش تمام کتاب‌ها را می‌سوزاند. 451 درجۀ فارنهایت در واقع دمایی است که در آن کاغذ شروع به سوختن می‌کند.

در این رمان رد بردبری، جامعه‌ای آینده‌نگر را به تصویر می‌کشد که با غیرقانونی‌کردن و سوزاندن کتاب‌ها افکار آزاد را سرکوب می‌کند. آتش‌نشان‌ها استخدام شده‌اند تا هر نوشته‌ای را که در مسیرشان قرار گرفته یا به دست‌شان می‌رسد آتش بزنند. شخصیت اصلی رمان، گای مونتاگ است، آتش‌نشانی که از قضا کارش آتش زدن است. همه چیز برای گای عالی پیش می‌رود، او پول به قدر کافی و همچنین همسری دوست داشتنی دارد. شغلش هم کار مهیج کتاب سوزی است. تمام این‌ها وقتی تغییر می‌کند که گای با دختر نوجوانی آشنا می‌شود که او را متوجۀ این دنیای فاسد می‌کند و دیدگاهش را به کل تغییر می‌دهد و وقتی کتابی غیرقانونی را باز می‌کند تازه متوجه می‌شود که چرا خواندن کتاب‌ها ممنوع است! گای متوجه می‌شود که باید از این مکان وحشتناک فرار کند، اما به کجا برود؟ چگونه می‌تواند به آن‌جا برسد و به چه کسی می‌تواند اعتماد کند؟

بردبری این رمان را با الهام از کتاب‌سوزی نازی‌ها و سرکوب ایدئولوژیک در اتحاد جماهیر شوروی نوشت. بردبری در یک مصاحبۀ رادیویی در سال 1956 گفت که فارنهایت 451 را به دلیل نگرانی‌هایش در خلال «وحشت سرخ دوم» - وحشت پراکنی در خصوص اوج‌گیری احتمالی کمونیسم یا چپ گرایی رادیکال- و تهدید به آتش زدن کتاب‌ها در ایالات متحده نوشت. بردبری در سال‌های بعد کتابش را تفسیری از چگونگی نقش رسانه‌های جمعی به کاهش علاقه به ادبیات خواند و در مصاحبه‌ای در سال 1994 بیان کرد که کتابش در این دوران به دلیل نزاکت سیاسی، کنترل افکار و آزادی بیان بیش از هر زمان دیگری به حقیقت نزدیک‌تر است. نویسنده در فارنهایت 451 با تکیه بر وقایع مختلف تاریخی و کنایه‌های اسطوره‌ای، چندین نقص غالب در جامعۀ آمریکا را محکوم کرده است.

می‌توانید برای خرید کتاب فارنهایت 451 به فروشگاه کتاب سی‌بوک مراجعه نمایید.

بازی‌های گرسنگی اثر سوزان کالینز

سه‌گانۀ بازی‌های گرسنگی مجموعۀ سه رمان پادآرمان شهری اثر سوزان کالینز نویسندۀ آمریکایی است. بازی‌های گرسنگی، اشتعال و زاغ مقلد سه رمان این مجموعه هستند. جلد اول این مجموعه در سال 2008 منتشر شد. در این رمان نویسنده به مسائلی مانند فقر شدید، گرسنگی، ظلم و تأثیرات جنگ می‌پردازد.

رمان از دیدگاه قهرمانش، کتنیس اِوِردین نوشته شده، نوجوان 16 ساله‌ای که در کشور پسا آخرالزمانی «پانم» زندگی می‌کند. در «پانم» که قبلاً به نام آمریکای شمالی شناخته می‌شد شهری ثروتمند به نام کاپیتول قرار داد که دوازده ناحیه اطرافش را احاطه کرده‌اند. هر سال به دلیل ثروت و قدرت این شهر و چون فرماندۀ این شهر ثروتمند دوست دارد فکر کند کنترل تمامی مناطق را به دست دارد -که البته دارد- بازی‌ای به نام بازی‌های گرسنگی برگزار می‌شود. بازی‌های گرسنگی رویدادی سالانه است که در آن یک پسر و یک دختر ۱۲ تا ۱۸ ساله از هر یک از دوازده ناحیۀ اطراف کاپیتول بر حسب قرعه انتخاب می‌شوند تا خانواده‌های‌شان را ترک کرده و در یک نبرد تلویزیونی که به صورت زنده در سرتاسر «پانم» پخش می‌شود تا حد مرگ با هم رقابت کنند. وقتی کنتیس اوردین شانزده ساله از ناحیۀ ۱۲، داوطلب می‌شود تا به جای خواهر دوازده ساله‌اش «پریم» وارد مسابقات شود داستان بازی‌های گرسنگی آغاز می‌شود.

این کتاب برای طرح و توسعۀ شخصیت‌هایش مورد تحسین منتقدان و دیگر نویسندگان قرار گرفت. کالینز کتاب بازی‌های گرسنگی را با الهام از اساطیر یونان، بازی‌های گلادیاتوری رومی و برنامه‌های تلویزیونی واقع‌نما نوشت. این کتاب در سال 2008 به انتخاب هفته نامۀ ناشران «بهترین کتاب سال» شد. در این داستان گرسنگی شهروندان و نیاز آن‌ها به منابع،‌ چه در داخل و چه خارج از ناحیه، فضایی از درماندگی را ایجاد می‌کند که شخصیت‌های اصلی سعی می‌کنند در مبارزه برای بقا بر آن غلبه کنند. کنتیس برای تهیۀ غذا برای خانواده‌اش باید شکار کند و در نتیجه مهارت‌هایش (تیراندازی با تیر و کمان) به کارش می‌آید و همین نشان دهندۀ سرپیچی از قوانین کاپیتول و سرکشی قهرمان داستان در مواجهه با موقعیت‌های تهدید کنندۀ زندگی است. به سخره گرفتن برنامه‌های تلویزیونی واقع‌نما، موازی بودن این بازی‌ها با فرهنگ عامه را نشان می‌دهد. انتخاب‌ها و استراتژی‌هایی که شخصیت‌ها به کار می‌برند اغلب از لحاظ اخلاقی پیچیده هستند. موضوع قدرت و سقوط این سه‌گانه شبیه به نمایش‌نامۀ ژولیوس سزار شکسپیر است.

برای خرید کتاب بازی‌های گرسنگان به سایت سیبوک مراجعه نمایید.

رمان قصر اثر فرانتس کافکا

قصر آخرین رمان فرانتس کافکا، بزرگ‌ترین نویسندۀ آلمانی زبان قرن ۲۰ میلادی است. قهرمان رمان قصر که او را تنها با نام «کا» می‌شناسیم به دهکده‌ای می‌رسد که یک دیوان‌سالاری مرموز آن را اداره می‌کند. مقامات در قصری نزدیک این دهکده زندگی می‌کنند و از داخل آن قصر زندگی مردم دهکده را تحت نظر دارند ولی هیچ یک از مردم حق ورود و دسترسی به قصر را ندارند و حتی نمی‌دانند در قصر چه خبر است و البته با این موضوع مشکلی هم ندارند.

به «کا» اطلاع داده می‌شود که برای ماندن در هکده به مجوزی از طرف قصر نیار دارد. او سعی می‌کند هر جور شده وارد قلعۀ کنت وست شود و به مقامات مرموزی که آن را اداره می‌کنند دسترسی پیدا کند بنابراین در نامه‌ای ادعا می‌کند که نقشه‌بردار است و مقامات او را به قصر احضار کرده‌اند اما در جواب تنها نامه‌ای دریافت می‌کند که اشتباهی صورت گرفته و اگر او می‌خواهد می‌تواند به عنوان سرایدار مدرسه در دهکده بماند و کار کند. «کا» که هیچ‌گونه آشنایی به آداب و رسوم، بوروکراسی و فرآیندهای دهکده ندارد همچنان به تلاش خود ادامه می‌دهد تا بتواند به مقامات این قصر دسترسی پیدا کند.

با این‌که شرایط مردم دهکده بد است اما کسی به این وضعیت اعتراض نمی‌کند، تنها «کا» است که از سر ناآگاهی همیشه سؤال می‌پرسد و به دنبال جواب، معنا و آزادی است. «کا» با شخصیت‌های مختلفی در دهکده آشنا می‌شود اما حرف هیچ‌کس را قبول نمی‌کند. آقای «کا» در میان رفت‌وآمدهایش عاشق دختری به نام «فریدا» هم می‌شود و کم‌کم رابطۀ عاشقانه‌ای بین آن‌ها شکل می‌گیرد. «کا» در نهایت شغل سرایداری مدرسه را می‌پذیرد چرا که تنها یک هدف در سرش دارد و فقط به دنبال جواب است. کافکا قبل از این‌که بتواند این اثر را تمام کند درگذشت و رمان برخلاف میلش، پس از مرگ او منتشر شد و سؤال اصلی این است که اگر کافکا از بیماری جان سالم به‌در برده بود آیا قصد داشت این رمان را تمام کند؟

کافکا زمانی به دوستش «مکس برود» گفته بود که قهرمان داستانش «کا» تا آخر عمر و زمان مرگش در دهکده می‌ماند؛ قصر در بستر مرگ به اطلاعش می‌رساند که «ادعای او مبتنی بر مجوز زندگی در روستا معتبر نیست اما با در نظر گرفتن برخی شرایط به او اجازه داده می‌شود در آنجا زندگی و کار کند!» فرانتس کافکا در سال 1922 در نامه‌ای به مکس برود گفت که می‌خواهد نوشتن این کتاب را به کل کنار بگذارد. کافکا به برود گفته بود که پس از مرگش همۀ آثار منتشر نشده‌اش را نابود کند اما برود از این دستور سرپیچی کرد. او رمان قصر را بر اساس آنچه کافکا به او گفته بود تکمیل و منتشر کرد.

کافکا این رمان را هنگام سفر به استراحتگاهی کوهستانی نوشت. عکسی که از او به محض ورود گرفته شده با سورتمه و اسب در برف بسیار شبیه به محیط قصر است بنابراین بسیاری حدس می‌زنند که «کا» مخفف اسم خود کافکا باشد. قصری که تاریک و گاهی سورئال است و نماد بیگانگی و بی‌توجهی است. «کا» آن‌قدر برای رسیدن به آگاهی دست‌وپا می‌زند که حتی یادش می‌رود به زندگی خودش بپردازد و با این وجود رفته‌رفته شبیه بقیۀ افراد دهکده می‌شود و به این وضعیت عادت می‌کند. شخصیت اصلی قصر در برزخی گیر کرده و در این برزخ دست‌وپا می‌زند، اما این برای هیچ‌کدام از مسئولین قصر اهمیتی ندارد.

برای خرید کتاب قصر اثر فرانتس کافکا به فروشگاه آنلاین سیبوک مراجعه نمایید.

کلام آخر

گاهی حکومت‌های پادآرمان شهری سعی دارند که تمام مردم را کنترل کنند و تنها به تودۀ خاصی از طرفداران‌شان قدرت می‌دهند تا به کمک آن‌ها بتوانند اکثریت را کنترل کنند. در هر صورت همیشه قهرمانان داستان‌ها به مبارزه با این توهم و تخیل می‌روند، گاه تسلیم می‌شوند و گاه تسلیم نمی‌شوند! کدام رمان پادآرمان شهری بیشتر مورد پسند شماست؟ آیا رمان دیگری با این موضوع خوانده‌اید؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.

برای خرید کتاب با تخفیف فروشگاه اینترنتی کتاب سیبوک را فراموش نکنید!