معرفی کتاب دکتر ژیواگو

دکتر ژیواگو رمانی ادبی و سیاسی است و شاهکار بوریس پاسترناک نویسندهٔ روسی محسوب می‌شود. این رمان در سال 1958 برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد و بدون شک رمانی با تاریخی پرفراز و نشیب است. پاسترناک این رمان را در سال 1956 تکمیل کرد اما چون یکی از هنرمندان تحت تعقیب رژیم استالین بود و در رمانش از استالینیسم، بهره‌برداری دسته‌جمعی، پاکسازی بزرگ و اردوگاه‌های کار اجباری گولاک انتقاد کرده بود، چاپ این کتاب ممنوع شد و جماهیر شوروی جلوی انتشار این کتاب را گرفت.

اما شانس پاسترناک خیلی زود تغییر کرد…

در مارس سال 1956، حزب کمونیست ایتالیا روزنامه‌نگاری را برای کار به اتحاد جماهیر شوروی فرستاد و موقعیت این روزنامه‌نگار ایتالیایی به عنوان خبرنگار و عضویتش در حزب کمونیست ایتالیا به او اجازه داد تا به جنبه‌های زندگی فرهنگی مسکو در آن زمان دسترسی داشته باشد. یکی از ناشران میلان نیز به این روزنامه‌نگار مأموریت داده بود تا آثار جدیدی از ادبیات شوروی بیابد که برای مخاطبان غربی جذاب باشد.

پس از اطلاع از وجود کتاب دکتر ژیواگو، این روزنامه‌نگار بلافاصله پیشنهاد ارسال آثار پاسترناک را به ناشر میلانی داد. پاسترناک از این پیشنهاد شگفت‌زده شد و بعد دست‌ نوشته‌اش را به روزنامه‌نگار داد و این‌گونه شد که کتاب دکتر ژیواگو اولین‌بار در سال 1957 در ایتالیا منتشر شد و چنان خشم حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی را برانگیخت که وقتی کتاب در سال 1958 برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد آن را یک حملهٔ سیاسی قلمداد کردند و پاسترناک نیز تحت‌فشار به‌ناچار این جایزه را رد کرد و سال‌ها بعد پسرش به جای او این جایزه را پذیرفت.

دربارهٔ کتاب دکتر ژیواگو

با این‌که دکتر ژیواگو رمانی سیاسی و عاشقانه است اما رد پای موضوعات دیگری مانند رئالیسم اجتماعی را نیز می‌توانید در آن بیابید و تصویر پیشگامانهٔ پاسترناک از تاریخ روسیه، شخصیت‌های جاودان و داستان عاشقانهٔ آن را خواهید ستود.

درواقع پاسترناک اولین نویسندهٔ شوروی بود که جرئت کرد حقیقت را در مورد تاریخ روسیه بیان کند. تنها در چهار دهه، هموطنان او دو جنگ جهانی را متحمل شدند. سه انقلاب؛ جنگ داخلی و قحطی، پاکسازی روشنفکران، ارتش و نخبگان سیاسی شوروی و گولاک، گرسنگی، آدمخواری، قتل و انتقام‌جویی و پاسترناک تمام این‌ها را در رمان دکتر ژیواگو گنجاند و این همان چیزی است که این کتاب را شگفت‌انگیز و بسیار مهم می‌کند.

رمان دکتر ژیواگو گواهی معتبر و نابخشودنی از فصل پرنوسان تاریخ بشر است. به‌علاوه این رمان در به تصویرکشیدن مضامینی مانند عشق، غم، اشتیاق و از دست‌دادن نیز شاهکار محسوب می‌شود. تصویری که پاسترناک از عشق و رابطه، عشق به خانواده و دوستی به تصویر کشیده به‌شدت و عمیقاً انسانی است.

خلاصهٔ رمان

شخصیت اصلی این رمان دکتر یوری ژیواگو، که بسیاری معتقدند پاسترناک آن را براساس زندگی خودش خلق کرده است، شاعر، فیلسوف و پزشک است که سرنوشت او را بین انقلاب 1905 روسیه در این کتاب دنبال می‌کنید. با این‌که ژیواگو زندگی‌ای موفق دارد و خوشبخت است، اما این خوشبختی با جنگ، قحطی، ناآرامی اجتماعی، ناامیدی، مسائل شخصی و درنهایت عشق سرکوب‌ناپذیر او به لارا، همسر یک انقلابی، مختل می‌شود.

دیوید لین کتاب دکتر ژیواگو را در سال 1965 تبدیل به فیلم کرد و از آن زمان تاکنون دو سریال تلویزیونی با اقتباس از کتاب دکتر ژیواگو ساخته شده است.

با این‌که خودِ کتاب دکتر ژیواگو کمی پیچیده است اما خلاصهٔ داستان آن به شرح زیر است:

اولین باری که در کتاب دکتر ژیواگو با یوری ژیواگو آشنا می‌شوید او هنوز پزشک نیست. او پسر کوچکی است که در مراسم خاکسپاری مادرش ایستاده و به پدری فکر می‌کند که او را ترک کرده و حالا با رفتن مادرش حس می‌کند هیچ چیزی در این دنیا برایش باقی نمانده است. تنها کسی که مراقب اوست عمویش نیکولای است، یک متفکر اجتماعی که یوری را طوری تربیت می‌کند که همیشه مستقل باشد و خودش را در اولویت قرار دهد.

در این میان یوری با دخنر جوانی به‌نام لارا آشنا شده و عاشق لارا می‌شود اما مجبور می‌شود به مسکو برود تا بتواند در دانشگاه پزشکی ثبت‌نام کند. او که هرگز عشق لارا از دلش بیرون نکرده، با دخترِ خانواده‌ای که نزد آن‌ها سکونت دارد ازدواج می‌کند، بچه‌دار می‌شود و پس از آن برای جنگ جهانی اول به ارتش روسیه فراخوانده می‌شود. او که به‌عنوان پزشک در این جنگ خدمت می‌کند، به‌طرز ناگهانی و غیرمنتظره در بیمارستان لارا را می‌بیند اما حالا یوری خانوادهٔ خودش را دارد و مجبور است دوباره نزد آن‌ها برگردد.

دربارهٔ نویسنده

بوریس پاسترناک نویسندهٔ کتاب دکتر ژیواگو در سال 1890 در مسکو به دنیا آمد. پدرش نقاش بود و مادرش نوازندهٔ پیانو، بنابراین هنرمندانی بزرگ به خانه‌شان رفت‌وآمد داشتند و چندان عجیب نبود که از کودکی غرق در هنر بزرگ شد. سپس تحت تأثیر موسیقی‌دان بزرگ روس اسکریابین، در سیزده‌سالگی شیفتهٔ موسیقی شد و در سال 1909 شروع به تحصیل در رشتهٔ فلسفه کرد و برای ادامهٔ تحصیل راهی آلمان شد. در فلسفه موفق بود اما همان‌طور که موسیقی را کنار گذاشته بود، فلسفه را نیز کنار گذاشت و عاشق شعر شد.

نخستین کتاب شعرش «همزاد در ابرها» بود و شعر دیگر رسالتش شده بود و بیشتر شعرهایش را تا سال 1932 سرود و در همین سال به‌طرز شگفت‌انگیزی سبک خود را تغییر داد تا اشعارش برای عموم قابل درک شود و مجموعه شعری جدیدی به چاپ رساند و پس از آن از اجتماع کناره گرفت. پاسترناک یکی از هنرمندان تحت تعقیب رژیم استالین بود و برای همین انتشار آثارش محدود شد و در همین دوران خود را وقف ترجمهٔ ادبیات به زبان‌های دیگر کرد. ترجمۀ پاسترناک از نمایشنامه‌های مهم مانند نمایشنامه‌های گوته، شیلر و شکسپیر همچنان در بین مخاطبان روسی محبوب است.

رمان دکتر ژیواگو شاهکار بوریس پاسترناک و یکی از مهم‌ترین بیانیه‌ها علیه حکومت‌های توتالیتر، تمامیت‌خواه و ایدئولوژیک است. این کتاب داستانی جذاب و خواندنی از مرد و زن و زندگی و مرگ است و ژیواگو در این کتاب از خشونت و آشوب زمانه می‌گریزد.

می‌توانید رمان ۲ جلدی دکتر ژیواگو را با تخفیف ویژه از فروشگاه اینترنتی 30بوک بخرید.