معرفی کتاب دیار اجدادی

حتماً به اخبار حوادث تروریستی و فجایع گوش داده‌اید؛ اما شاید به این حقیقت توجه نکرده باشید که در اخبار صرفاً با اعداد و ارقامی روبه‌رو هستید که نه نامی دارند و نه چهره و نه هویتی. این آمارها رفته‌رفته ما را در برابر مرگ و کشتار انسان‌ها بی‌اعتنا می‌کند.

اما کاری که آرامبورو در کتاب دیار اجدادی انجام داده زمین تا آسمان با اخبار و گزارش‌های فجایع و جنگ‌ها و حادثه‌های تروریستی تفاوت دارد. او شما را به دلِ ماجراهای گروهی تروریستی و قربانیانشان می‌کشاند و شما را همراه با شخصیت‌هایی زنده و ملموس به دل حوادث می‌برد و کاری می‌کند که تجربه‌هایشان را با تمام وجود حس کنید.

رمان دیار اجدادی اثر فرناندو آرامبورو نویسندهٔ اسپانیایی است که در سال 2016 منتشر شد. نویسنده در این کتاب داستان دو خانوادهٔ اهل باسک را روایت می‌کند که در اثر خشونت جنبش و سازمان جدایی‌طلب اِتا، از هم می‌پاشند.

چنان‌که ماریو بارگاس یوسا نویسندهٔ رمانِ خواندنی «سورِ بُز» می‌گوید، این رمان «سندی شیوا بر برهه‌ای از تاریخ» است؛ پس نمی‌توان آن را از بستر تاریخی‌- جغرافیایی اسپانیا و منطقهٔ باسک جدا دانست. پس شاید بد نباشد ابتدا کمی بیشتر دربارهٔ سرزمین باسک و پیشینهٔ سازمان جدایی‌طلب «اِتا» بدانیم که یکی از مؤلفه‌های مهم این رمان است.

دربارهٔ سازمان «اِتا»

سرزمین باسک درواقع به منطقه‌ای ارجاع دارد که مردمان نژاد باسکی در آن ساکن‌اند. این سرزمین در بخش غربی پیرنه در مرز فرانسه و اسپانیا واقع شده و دو منطقه را در برمی‌گیرد: یکی شامل بخش‌های خودمختار باسک و نابارا در اسپانیا و دیگری سرزمین باسک شمالی در فرانسه است. با آنکه منطقهٔ باسک دارای یکپارچگی فرهنگی و زبانی نیست، بعضی از مردم آن از قدیم داعیهٔ جدایی و تبدیل‌شدن به کشوری مستقل از اسپانیا و فرانسه را داشتند.

سازمان جدایی‌طلب اِتا نیز هدف خود را استقلال سرزمین باسک از این دو کشور می‌دانست. این تشکیلات که در سال 1959 شکل گرفت، برای پیشبرد اهداف خود به اقدامات تروریستی دست می‌زد. طی سال‌های بعد اندیشه‌های مارکسیستی به ایدئولوژی این سازمان راه یافت و بدین‌ترتیب آن‌ها سوسیالیسم انقلابی را به‌عنوان هدف خود تعیین کردند.

فرانسیسکو فرانکو، در دوران دیکتاتوری خود، بی‌امان تلاش کرد تا سازمان «اِتا» را نابود کند و در این راه از روش‌هایی همچون بازداشت، ضرب‌وشتم و شکنجه استفاده می‌کرد. با پایان دههٔ 1960، اکثر رهبران این سازمان به چنگ پلیس افتادند و محاکمه شدند. پس از مرگ فرانکو در سال 1975، دولت‌های دموکراتیک اسپانیا رفته‌رفته به استان‌های سرزمین باسک، خودمختاری منطقه‌ای دادند و اتایی‌هایی که از تروریسم اظهار ندامت کرده بودند، مورد عفو قرار گرفتند.

اما در دههٔ بعدی، بمب‌گذاری‌ها و ترورهای این گروه نسبت به دوران فرانکو چندین برابر شد و این سازمان هزینه‌های خود را از طریق سرقت، آدم‌ربایی و «مالیات‌های انقلابی» (اخاذی از مدیران شرکت‌ها و کسب‌وکارها) تأمین می‌کرد. این سازمان چندین‌بار اعلام آتش‌بس کرد اما هر بار پس از مدتی خشونت و تروریسم را از سر گرفت و این وضعیت تا سال 2011 ادامه داشت تا این‌که سرانجام اِتا توقف قطعی فعالیت‌های مسلحانه را اعلام کرد و همین‌جا نقطهٔ شروع داستان دیار اجدادی است.

دربارهٔ رمان دیار اجدادی

رمان دیار اجدادی را به چند دلیل می‌توان شاهکاری ادبی خواند. افزون بر بازگویی داستان بسیار جذاب و پرکشش، ویژگی‌های دیگری نیز در این اثر به چشم می‌خورد که چه‌بسا آن را به یکی از آثار کلاسیک قرن بیست‌ویکم تبدیل کرده است. در دیار اجدادی با نُه شخصیت اصلی روبه‌رو هستید؛ انسان‌هایی با تمام ضعف‌ها و قوت‌ها، تردیدها و امیدها، آرزوها و ناکامی‌ها.

در رمان دیار اجدادی تکنیک‌های روایی جالب و بدیعی به‌کار رفته که فرم و ساختاری منحصربه‌فرد را رقم زده‌اند. داستان به شکل خطی روایت نمی‌شود بلکه هر کدام از 125 فصلی که بدنهٔ رمان را تشکیل می‌دهند همچون قطعات پازلی‌اند که رفته‌رفته در ذهن خواننده کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و تصویری کامل می‌سازند.

ماجراهای روایت‌شده در این فصل‌های کوتاه، بازه‌ای چند دهه‌ای را به تصویر می‌کشند ولی خواننده با آغاز هر فصل خیلی زود می‌فهمد کجای این تصویر کلی و در چه مقطعی از زمان قرار دارد. همچنین بعضی از فصل‌ها رویدادی مشترک را روایت می‌کنند، اما هر بار از زاویهٔ دیدی جدید به داستان می‌نگرید. همین تعداد زوایای دیدی به خواننده نشان می‌دهد که هر یک از طرفین درگیری برای آنچه می‌کنند توجیهات و دلایل خود را دارند؛ دلایلی که نمی‌توان آن‌ها را در دسته‌های ساده و شسته‌رفتهٔ سیاه و سفید قرار داد.

خلاصهٔ رمان

دیار اجدادی داستان دو خانواده است که در روستایی در کشور باسک اسپانیا زندگی می‌کنند و داستان از منظرهای متعدد روایت می‌شود و نویسنده در خلال داستان زندگی این دو خانواده را در طول سی‌سال بررسی می‌کند. رمان با قتل تاکستو شروع می‌شود، تاجری که پس از برآورده‌نکردن خواسته‌های سازمان «اِتا» به‌دست اعضای این سازمان در مقابل همسرش بیتوری و دخترش نره‌آ به قتل می‌رسد و این اتفاق تأثیر عمیقی بر خانوادهٔ او و جامعه دارد. بیتوری تنها می‌ماند تا فرزندانش را بزرگ کند درحالی‌که نره‌آ تلاش می‌کند تا با آسیبی که از قتل پدر دیده کنار بیاید. سپس این رمان در زمان جلو می‌رود و به امروز، یا همان سی‌سال پس از مرگ تاکستو می‌رسد. بیتوری از کشور باسک نقل‌مکان کرده اما تصمیم می‌گیرد به زادگاهش برگردد تا به سر مزار همسرش برود. بازگشت او به شهر خصومت برخی از مردم روستا را به همراه دارد چون بسیاری از آن‌ها طرفدار سازمان «اِتا» بوده‌اند و حالا خانوادهٔ آن‌ها را به‌خاطر همکاری با پلیس سرزنش می‌کنند.

درحالی‌که بیتوری سعی می‌کند با گذشته‌اش کنار بیاید و فاصله‌ای که بین او و فرزندانش ایجادشده را از بین ببرد، این رمان به تاریخ پیچیدهٔ جنبش جدایی‌طلب باسک می‌پردازد. آرامبورو در این بخش از رمان خشونت سازمان «اِتا» را به‌‌تصویر می‌کشد و هزینه‌های انسانی این درگیری را برجسته می‌کند. او همچنین انگیزه‌های ستیزه‌جویان، خانواده‌ها و قربانیان آن‌ها را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه خشونت و درگیری این سازمان بر بسیاری از افراد تأثیر می‌گذارد و خانواده‌ها را از هم می‌پاشد.

محبوبیت این رمان باعث شد آیتور گابیلوندو، تهیه‌کننده و نویسندهٔ اسپانیایی، سریالی هشت قسمتی براساس آن بسازد. این مینی سریال در سال 2020 از شبکهٔ اچ‌بی‌او اروپا پخش شد و جوایز زیادی دریافت کرد.

رمان دیار اجدادی حدود 15 جایزهٔ ملی و بین‌المللی دریافت کرد:

· برندهٔ جایزهٔ منتقدین در سال 2016

· برندهٔ جایزهٔ فرانسیسکو اومبرال در سال 2017

· برندهٔ جایزهٔ ملی ادبیات روایی در سال 2017

· برندهٔ جایزهٔ دولسه چاکُن در سال 2017

· برندهٔ جایزهٔ ادبی جوزپه تومازی دی لامپه‌دوزا در سال 2017

· برندهٔ جایزهٔ ادبی استرگا در سال 2018

· برندهٔ جایزهٔ فرهنگ مدیترانه‌ای در سال 2018

دربارهٔ نویسنده

فرناندو آرامبورو نویسندهٔ اسپانیایی، در سال 1959 به دنیا آمد. رمان‌ها و شعرهای این نویسنده تاکنون جوایز زیادی از جمله جایزهٔ بارگاس یوسا و جایزهٔ ملی منتقدان را از آنِ نویسنده کرده‌اند. آرامبورو در رشتهٔ زبان‌شناسی اسپانیایی دانشگاه ساراگو به تحصیل پرداخته و از سال 1985 به‌عنوان مدرس زبان اسپانیایی در آلمان زندگی و کار می‌کند. او را در کنار رمان‌نویسانی مانند آرتورو پرزرورته، آندرس پاسکوال و ادواردو مندوزا، مهم‌ترین نویسنده‌ٔ معاصر اسپانیا می‌دانند.

در طول صفحات رمان دیار اجدادی عملاً با شخصیت‌های آن زندگی خواهید کرد و همین باعث می‌شود تا مدت‌ها پس از خواندن کتاب نیز آن‌ها را از یاد نبرید. این رمان پس از انتشار به بیست زبان مختلف ترجمه شد و مدت‌ها پس از انتشار می‌توانستید در مترو و اتوبوس و مغازه و کوی‌وبرزن‌های اسپانیا افراد بی‌شماری را ببینید که این رمان را در دست دارند و غرق در آن‌اند.

رمان دیارِ اجدادی را با تخفیف ویژه از فروشگاه اینترنتی 30بوک بخرید.