نظر به درد دیگران به روایت سوزان سونتاگ

عکس چیست؟ عکاسی چیست؟ چرا مردم به عکاسی کردن علاقه‌مند هستند و عکس‌ها چه حرفی برای گفتن دارند؟ سوزان سونتاگ معتقد است، عکس‌ها رازآمیزترین اشیایی هستند که محیطی را که ما به‌عنوان مدرن می‌شناسیم می‌سازند و انباشته می‌کنند. عکس‌ها حقیقتاً‌ تجربهٔ محبوس شده‌اند، و دوربین بازوی ایده‌آلِ وجه خواهنده و آزمندِ آگاهی ماست.

اما ما فقط از زیبایی‌های دنیا عکس نمی‌گیریم، عکس‌هایی هستند که دردناک‌ترین لحظهٔ زندگی بشر را به تصویر کشیده‌اند، عکس‌هایی که از جبهه‌های جنگ به یادگار مانده‌اند.

سوزان سونتاگ در کتابِ نظر به درد دیگران نوشته است:

«در عکس‌هایی که امروز صبح رسید، عکسی به چشم می‌خورد که احتمالاً باید پیکر مردی باشد، یا شاید زنی؛ آن‌چنان مثله‌شده که بعید نیست فکر کنید لاشه یک خوک است. اما آن یکی‌ها دیگر قطا اجسادِ کودکان است، و آنجا هم بدونِ شک بخشی از یک خانه. برخوردِ یک بمب نمای آن را از هم درانده؛ قفسِ یک پرنده هنوز در جایی که احتمالاً پذیرایی‌شان بوده آویزان است...»

دربارهٔ سوزان سونتاگ

سوزان سونتاگ با نام اصلی سوزان روزنبلات یکی از نویسندگان، منتقدان و روشنفکران آمریکایی است که بیشتر مقاله می‌نوشت اما رمان‌هایی نیز از او منتشر شده است. سوزان سونتاگ را بیشتر برای مقالهٔ «دربارهٔ عکاسی» می‌شناسند که در آن به مقولهٔ عکس و عکاسی پرداخت. او در این کتاب عکس گرفتن را به معنای از آنِ خود کردن شی‌ء عکاسی‌شده دانست و معتقد است که عکس‌ها گواه، مدرک و سند را در اختیارمان قرار می‌دهند.

دربارهٔ کتابِ نظر به درد دیگران

کتاب نظر به درد دیگران با مثالی از تمایز شروع می‌شود. سونتاگ ما را به یاد کتاب «سه‌ گینی» از ویرجینیا وولف می‌اندازد که در سال 1938 منتشر شد اما این کتاب را دو سال قبل از آن، در اوج جنگ داخلی اسپانیا نوشته بود. این کتاب تأمل وولف در مورد ریشه‌های جنگ بود، پاسخی به نامه‌ای از یک وکیل برجستهٔ لندنی که از ویرجینیا وولف پرسیده بود: «به نظر شما چگونه می‌توانیم از جنگ جلوگیری کنیم؟» این کتاب به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد.

در کتاب سه گینی، وولف موضعی فمنیستی به خود گرفت و نوشت: «جنگ من نیست، جنگ شماست، جنگ مردان در دنیای مردانهٔ شما» و افزود: «ماشین کشتار جنسیت دارد و مرد است.» سوزان سونتاگ نیز در کتاب نظر به درد دیگران همین سؤال را به‌دست گرفته و به دنبال پاسخ آن در عکس‌ها می‌گردد.

در بخشی از کتاب نظر به درد دیگران می‌خوانید:

«ولی آیا حقیقت دارد که این عکس‌ها با ثبتِ تصاویری از کشتارِ نارزمندگان به جای نبردِ ارتش‌ها فقط احساسِ مخالفت با جنگ و طرد جنگ را برمی‌انگیزند؟ بی‌تردید این عکس‌ها به مبارزه‌جویی هرچه بیشتر جمهوری‌خواهان اسپانیا هم دامن می‌زنند. و آیا این عکس‌ها به همین منظور گرفته نشده و منتشر نشده‌اند؟»

بسیاری کتابِ نظر به درد دیگران را دنباله یا ضمیمه‌ای برای کتاب «دربارهٔ عکاسی» می‌دانند. سوزان سونتاگ در این کتاب بیشتر به موضوع جنگ و عکاسی جنگ پرداخته است. این مقالهٔ طولانی آخرین اثری بود که پیش از مرگ این نویسنده در سال 2004 منتشر شد.

سوزان سونتاگ در این کتاب با قلم تاثیرگذارش به موضوع بازنمایی تصویر جنگ و خشونت در فرهنگ امروز پرداخته است، او خواننده‌اش را با تاملی عمیق دربارۀ تاثیر و معنای خشونت و جنگ در عکس‌ها روبه‌رو می‌کند. او با ارائۀ تصاویری واقعی و وحشتناک از جنگ، دیدگاه شما را نسبت به جهان پیرامونتان تغییر می‌دهد. او در کتابِ نظر به درد دیگران ماهیت جنگ، حدود همدردی و وجدان را تغییر می‌دهد.

کتابِ نظر به درد دیگران و دیگر آثار خواندنیِ سوزان سونتاگ را با تخفیف ویژه از فروشگاه اینترنتی 30بوک بخرید.