کتاب‌هایی برای مطالعه دربارۀ جهان مغز و علوم شناختی

نشر سایلاو یکی از ناشران نوپاست که از سال 1398 با هدف ترویج مطالعات میان رشته‌ای تاسیس شده است. جهان مغز نام یکی از زیرشاخه‌های این مجموعه است. نشر سایلاو آثار میان رشته‌ای مرتبط با دانش مغز از علوم شناختی و علوم اعصاب گرفته تا فلسفه، روانشناسی و عصب‌شناسی را در قالب کتاب‌های جهان مغز خود منتشر می‌کند.

دربارۀ اهمیت مغز همین بس که عموم دانشمندان آن را مهم ترین ارگان بدن می‌دانند تا جایی که ویندرپنفیلد آن را اندام سرنوشت و حتی کارگردان سرشناسی چون وودی آلن آن را دومین اندام موردعلاقۀ انسان می‌داند. در ادامه به چند عنوان از کتابخانۀ جهان مغز نشر سایلاو می‌پردازیم. برای خرید اینترنتی کتاب می‌توانید سری به سایت فروشگاه اینترنتی 30بوک بزنید.

گوریل نامرئی

همۀ ما بر این باوریم که می‌توانیم آنچه در برابرمان وجود دارد را ببینیم، رویدادهای مهم گذشتۀ خود را به‌طور دقیق به خاطر بیاوریم و جهان را آن‌گونه که هست درک کنیم اما این باورهای شهودی غالباً اشتباه هستند. چابریس و سایمونز، خالقان مشهورترین آزمایش‌ روان‌شناسی جهان، با تلفیق داستان‌های خواندنی و یافته‌های علمی نشان می‌دهند که ذهن ما آن‌گونه که ما فکر می‌کنیم کار نمی‌کند.

«گوریل نامرئی» کتابی دربارۀ شش خطای ادراکی روزمره است که تأثیری عمیق بر زندگی ما دارند: خطاهای ادراکی توجه، حافظه، اعتمادبه‌نفس، دانش، علت و پتانسیل. این‌ها باورهای تحریف‌شدۀ ما در مورد ذهن خودمان هستند که نه‌فقط اشتباه، بلکه به طرز خطرناکی اشتباه هستند.

مغز سبک مغز

دکتر دین برنت، محقق و عصب‌شناس دانشگاه کاردیف و وبلاگ‌نویس نشریۀ گاردین، در کتاب «مغز سبک‌مغز» برخلاف بسیاری از آثاری که مغز را خارق‌العاده و منحصربه‌فرد دانسته‌اند، آن را اندامی خطاپذیر، بی‌نظم و آشفته می‌نامد و با اشاره به برخی از اشتباهات فاحش آن و پیامدهایش برای انسان، مغز را علاوه بر تحسین‌برانگیز بودن، ابله و سبک‌مغز می‌داند.

دین برنت در کتاب مغز سبک مغز، به بسیاری از کارهای مضحک مغز ابله ما و تاثیری که بر زندگی روزمره ما می‌گذارند می پردازد. کتاب دین برنت، سفری سرگرم کننده به دنیای مغز و مملو از اطلاعات علمی آمیخته به بیانی طنز است که باعث می‌شود درک بهتری از رفتار و اعمال خود داشته باشید و از شما در برابر مزخرفات روزافزون عصب شناختی مبنتی بر مغز در دنیای مدرن محافظت می‌کند.

ناشناخته: زندگی اسرارآمیز مغز

دیوید ایگلمن، عصب‌شناس سرشناس در کتاب تحسین برانگیز خود با عنوان ناشناخته: زندگی اسرارآمیز مغز خواننده را همراه خود به سفری به اعماق ناهشیار مغز انسان می‌برد و نشان می‌دهد در صورت شناخت بخش ناهشیار مغز می‌توان به پاسخ معماهای بسیاری هم چون قتل، ارتکاب جرم و باورهای مذهبی و… دست یافت.

مغز پویا

دیوید ایگلمن در کتاب «مغز پویا» تصویری متفاوت از مغز را ارائه می‌کند که در پاسخ به تجربه‌اش از جهان لحظه به لحظه تغییر می‌کند. دیوید ایگلمن در مغز پویا به پرسش‌های بسیاری پاسخ می‌دهد، بخشی از این پرسش‌ها را با هم مرور می‌‌کنیم: مغز ما چگونه از درون حفرۀ تاریک جمجمه که در آن محبوس است، جهان را جذب و نقشه‌ای از بدن را ترسیم می‌کند؟ چرا مردم در دهۀ 1980 میلادی صفحات کتاب را کمی قرمزرنگ می‌دیدند؟ چرا بهترین کمانگیر جهان دست ندارد؟ چرا هر شب خواب می‌بینیم و این موضوع چه ارتباطی با چرخش زمین دارد؟

وجه اشتراک ترک مواد مخدر و دل‌شکستگی در چیست؟ چرا دشمنِ خاطراتْ زمان نیست، بلکه خاطرات دیگر است؟ چگونه فرد نابینا با زبانش می‌بیند و فرد ناشنوا با پوستش می‌شنود؟ آیا ممکن است روزی بتوانیم از روی ساختار میکروسکوپی حک‌شده در انبوه سلول‌های مغز یک شخص، به جزئیات زندگی او پی ببریم؟ آیا افراد نابینا واقعاً از توانایی شنیداری بهتری برخوردارند؟ میزان انعطاف‌پذیری مغز چقدر است؟

توهمات

کتاب «توهمات»، آخرین اثر الیور ساکس، داستان‌سرای سرشناس دنیای مغز به شمار می‌آید. ساکس در توهمات، ارواح را به زبانی سحرانگیز و ملموس تداعی کرده است. او با روایت‌های داستان‌های جذاب، سرگرم‌کننده، عجیب و بعضاً وحشتناک نشان می‌دهد مغز ما در حال ساختن دنیایی است که هیچکس دیگری نه می‌تواند آن را ببینید و نه بشنود. او توهمات را از چیزی عجیب و ترسناک به بخشی از وجود انسان تبدیل کرده است. ساکس در این کتاب از ترکیب منحصربه فردی از داستان‌های بیماران، خاطرات خود، اطلاعات علمی و ارجاع گسترده به ادبیات، هنر، موسیقی، تاریخ و فلسفه استفاده می‌کند که ویژگی همۀ آثار اوست.

گونه‌های شگفت انگیز

دیوید ایگلمن و آنتونی برندت در کتاب «گونه‌های شگفت انگیز» با بررسی هم‌زمان علم و هنر نشان می‌دهند چگونه نوآوری‌ها - از نقاشی‌های پیکاسو گرفته تا آیفون شگفت‌انگیز استیو جابز - از پدیده‌هایی شکل می‌گیرند که پیش از ظهور این ابداعات وجود داشته‌اند. نویسندگان در این اثر نشان می‌دهند مغز به هنگام نوآوری و خلاقیت از سه عملیات تغییر، تفکیک و تلفیق استفاده می‌کند. «گونه‌های شگفت انگیز» با مثال‌های خواندنی و تصاویر رنگیِ ارزشمندِ فراوانی برای درک بهتر مثال‌ها مزین شده است و مطالعه‌اش به تمام علاقه‌مندان به علم اعصاب، یادگیری و خلاقیت توصیه می‌‌شود.

اذهان مستبد

کتاب «اذهان مستبد» نوشتۀ دین هیکاک دانشمند و نوروبیولوژیست سرشناس، اثر برجسته‌ای است که با تلفیق علوم نرم روانشناسی و علوم سیاسی، تحلیل دقیقی از حالات روحی و روانی رهبران خودکامه و دیکتاتور جهان ارائه کرده است. هر یک از حاکمان مستبدی که در این کتاب موردبحث قرار می‌گیرند را می‌توان به‌عنوان نمونه‌ای برای یکی از اختلالات روانی از جمله خودشیفتگی، روان‌آزاری، ماکیاولیسم، پارانویا، سادیسم و عقدۀ مسیحایی معرفی کرد.

اخلاق و مغز مشاور

چرچلند در کتاب «اخلاق و مغز مشاور» با رویکردی متکی بر نظریۀ تکامل به جستجوی ریشه‌های اخلاق در مغز می‌پردازد. او با تلفیق دانش مغز و فلسفه به مهم‌ترین پرسش‌های اخلاقی پاسخ می‌دهد؛ پرسش‌هایی از قبیل اخلاق چیست؟ از کجا نشأت می‌گیرد؟ و چرا بیشتر ما انسان‌ها اغلب به ندای اخلاق گوش فرا می‌دهیم؟ آیا مغز افراد جامعه‍ستیز متفاوت است؟ آیا جامعه‌ستیزی وراثتی است؟ آیا حیواناتْ متقلبان را درمیان خود تنبیه می‌کنند؟ از قضاوت با مصیبت چه می‌دانید؟ و سوال‌های بسیار دیگر.

مغزی که خود را تغییر می‌دهد

کتاب «مغزی که خود را تغییر می‌دهد» به قلم نورمن دویج، به معرفی علم جدید و شگفت‌انگیز نوروپلاستیسیتی (انعطاف پذیری عصبی) می‌پردازد؛ علم جدیدی که تفکر اشتباه چند صد سالۀ بشر را مبنی بر عدم تغییرپذیری مغز از میان برداشته است و نشان داده است مغز به حدی انعطاف‌پذیر است که می‌تواند با هر فعالیتی که انجام می‌دهد ساختار خود را تغییر دهد و متناسب با وظایف جدید عمل کند.

کتاب‌هایی را که در این مقاله معرفی شد می‌توانید با تخفیف ویژه از سی‌بوک اینترنتی سفارش بدهید.