گفت و گوی کلاسی (صفحه 11 و 12)
با دیدن فیلم (پیش به‌سوی عصر رسانه‌ها)، تلاش کنید فرصت‌ها و چالش‌های پیشروی دنیای رسانه‌ها را جمع‌بندی کنید.
دنیای رسانه‌ها با حذف محدودیت‌ها (زمان و مکان) باعث شده است که همه افراد در جهان، بتوانند به اطلاعات در سرتاسر دنیا دسترسی داشته باشند و سرعت انتقال اطلاعات و هوش جمعی بشریت افزایش یابد، که با به وجود آوردن فرصت‌ها، عیب‌ها و چالش‌هایی نیز به دنبال دارد، که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. مانند: عدم آگاهی و نبود اطلاعات که می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیر و گاه خطرناک را به وجود آورد و فرصتی برای افراد سودجو ایجاد کند.
اکنون فیلم (در بشقاب تو یا ...) را تماشا کنید و سپس به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
هرچه دربارۀ تصاویر به یاد می‌آورید بیان کنید! نور، صوت، صحنه‌ها و زوایای دوربین چطور کنار هم قرارگرفته‌اند؟
ما در ابتدا شاهد تاریکی ناشی از شب هستیم، که در این میان نور چراغ ماشین‌ها به چشم می‌خورد، صدای حرکت موتورها و بلندگوی فروشنده غذا (از نوع حشرات)، همهمه‌ی مردم همراه با موسیقی آرامی که زیر صدای گوینده اصلی است و مردم که در حال خرید حشرات برای خوردن هستند و بعد از آن زمین‌های کشاورزی و کشتارگاه‌ها، ظرف‌هایی که غذاهای مختلفی در آن هستند و تصاویر کوچکی از مردم که در حال غذا خوردن هستند و عدد 10 میلیارد نفر که گوینده باحالت نگران‌کننده آن را بیان می‌کند. نور، صوت و صحنه‌های مختلف به ما این پیام را ابلاغ می‌کنند که همراه با افزایش جمعیت غذا نیز در حال تمام شدن است و نسبت به آن باید نگران بود.
چه چیزهایی در این فیلم، احساسات شمارا برانگیخت یا شما را به تعجب و تفکر واداشت؟
غذای مردم که از نوع حشرات بود و بشقاب‌هایی که غذاهایی مختلفی در آن بود و نیز پیام تمام شدن غذا و افزایش جمعیت 10 میلیارد نفری.
افراد را توصیف کنید! چه شکلی هستند؟ چه‌کار می‌کنند؟ چه پوشیده‌اند؟
افراد معمولی از سرتاسر دنیا که همگی به‌نوعی با پیام غذا همراه بودند که به کارهایی هم چون سرخ کردن، خوردن، کشاورزی، دام‌پروری و آزمایش کردن و... هستند و همگی بسته به منطقه جغرافیایی و شغل خود، لباس‌هایی خاص خود را پوشیده‌اند.
با توجه به تفاوت برنامه‌های غذایی ملت‌های مختلف، چه پیام‌هایی از تنوع سبک زندگی دریافت می‌کنید؟
این پیام که: با اینکه تنوع غذایی در سرتاسر دنیا متفاوت و گسترده است، ولی تنوع مواد غذایی محدود است.
این بار تصویر را قطع و فقط صدای فیلم را گوش کنید.
چه کلماتی به کاربرده می‌شود؟
حشرات، فرهنگ، غذا، عنکبوت، سوسک، آینده، افزایش جمعیت، دنیا، سیر نگه‌داشتن، ماجراجویی، مسئله حیاتی، منابع غذایی، آب، کشاورزان، دانشمندان، منابع جدید، زمان، تقاضا، تولید، مصرف، توزیع، برنده، بازنده، خرید.
آیا این کلمات، بار معنایی، ارزشی یا احساسی خاصی دارند؟
بله به این نکته اشاره دارند که به‌زودی با کمبود مواد غذایی در سراسر دنیا مواجه می‌شویم.
چه کسی این کلمات را می‌گوید؟
گوینده که می‌تواند محقق یا تولیدکننده مواد غذایی باشد.
به نظر شما مخاطبان اصلی این فیلم چه کسانی هستند؟ چرا؟
مردم سراسر دنیا، که باید نگران کمبود مواد غذایی بوده و به فکر راه‌حلی برای آن باشند.
سازندگان این فیلم، چه هدفی را دنبال می‌کنند و چه پیامی را می‌خواهند به شما برسانند؟
هدف: ایجاد نگرانی در مورد مواد غذایی در آینده - پیام: کمبود مواد غذایی در آینده‌ی نزدیک.
از چه نوع صداهایی (موسیقی، افکت و صدای انسانی و صدای جانبی) استفاده‌شده است؟
موسیقی در زیر صدا، شلوغی، روغن داغ، موتور و ماشین و... و صدای گوینده.
آیا احساسات و برداشت همۀ همکلاسی‌های شما، (کاملاً) مشابه یکدیگر است؟ چرا؟
خیر، چون هر فرد بسته به ویژگی‌های شخصیتی و علایق و احساسات درک متفاوتی از فیلم دارد.
عناصر به کار گرفته‌شده در این فیلم (نور، صدا، تصاویر، زوایای دوربین و...) بیشتر احساسات شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند یا شما را به تفکر وا می‌دارند؟ چرا؟
بیشتر احساسات را تحت تأثیر قرار می‌دهد، چون کلیپ به‌گونه‌ای است که فرد، درگیر موقعیت‌ها و سخنان گوینده می‌شود و احساس نگرانی را در انسان به وجود می‌آورد ولی بعد از اتمام فیلم، ما را بیشتر به تفکر وامی‌دارد.
وقتی رسانه‌ای فکر یا نظری را به شما ارائه می‌کند، آیا به دنبال تلقین اندیشه‌های ّ فرستنده پیام از طریق تأثیرگذاری بر احساسات است، یا واداشتن شما به تفکر بیشتر برای تصمیم‌گیری درست‌تر؟ چرا؟ مثال بزنید.
می‌تواند هر دو مورد باشد؛ بستگی به اهداف صاحب رسانه دارد. مانند فیلم «در بشقاب تو» که در طول فیلم احساس نگرانی در مورد کمبود مواد غذایی در ما ایجاد می‌شود، که از طریق تأثیرگذاری بر احساسات ماست، ولی می‌بینیم که باعث می‌شود که ما در مورد تغذیه خود نیز به فکر فرو رویم.
اگر قرار باشد شما این فیلم را برای گروه سنی دیگر یا مردم کشوری دیگر بازطراحی کنید، چه تغییراتی در آن می‌دهید؟ چرا؟
بسته به گروه سنی این فیلم می‌تواند متفاوت باشد، برای مثال: اگر هدف کودکان هست، بهتر است به‌صورت انیمیشن و شخصیت‌های کارتونی باشد، یا اگر هدف نوجوانان و جوانان است از افراد و شخصیت‌هایی که الگو و موردپسند نوجوان هستند، استفاده شود؛ و اگر هدف مردم یک کشور است با توجه به ویژگی فرهنگی و اجتماعی آن کشور فیلم ساخته شود که تأثیرگذاری بیشتر داشته باشد.
جهت دانلود اپلیکیشن گام به گام تفکر و سواد رسانه ای دهم روی لینک زیر کلیک کنید
گفت و گوی کلاسی (صفحه 16 تا 18 )
فیلم کوتاه (شغل دروغین) را مشاهده و دربارۀ متن، زیر متن و فرا متن آن گفت‌وگو کنید.
متن: مصاحبه شغلی--- زیر متن: جایگاه و نقش مادر ----فرا متن: استفاده از افراد با جنسیت و نژادهای مختلف که واکنش‌های متفاوتی نسبت به مصاحبه داشتند.
برداشت خود را در زمینۀ لایه‌های سه گانۀ پیام دربارۀ جملات زیر و تصاویر بعد از آن مطرح کنید.
بعد از تو بعد از رفتنت ای نازنینم فونت ِ تمام نامه‌ها (بی نازنین) شد.
متن: خود شعر--- زیر متن: دلتنگی و دوری --فرا متن: بستگی به فرد دارد که آشنا به نرم‌افزار ورد و فونت‌ها دارد یا نه، که می‌تواند درک متفاوتی نسبت به کسی که با آن آشنا نیست داشته باشد.
خانۀ ما از درون، ابر است و بیرون آفتاب
متن: خودجمله-- زیر متن: تفاوت باطن و ظاهر-- فرا متن: کسانی که تشبیهات را می‌شناسند به‌درستی آن را درک می‌کنند.
سرو چمان من چرا میل به چمن نمی‌کند
متن: خود شعر-- زیر متن: بی‌میلی و بی‌حرکتی-- فرا متن: بسته به کسانی که آرایه‌های ادبی را می‌شناسند درک متفاوتی و درستی نسبت به بقیه دارند.
بشنو و باور نکن
متن: خود جمله --زیر متن: هر چیزی را که می‌شنویم را بدون آگاهی و تحقیق باور نکنیم --فرا متن: بستگی به فرد گوینده دارد که به چه دلیل و در چه موقعیتی این را بیان کرده ولی در کل به عدم اطمینان نسبت به سخنان دیگران در آن موقعیت دارد.
و در سوگندهای خود مانند آن‌کسی نباشید که پشم‌های تابیدۀ خود را پس از بافتن از هم می‌گسست و رشته‌رشته می‌کرد. سوگندهای خود را دستاویز خدعه در میان خویش قرار می‌دهید تا به این وسیله گروهی مال و ثروت بیشتری از گروه مقابل به دست آورد جز این نیست که خدا شما را بدین‌وسیله آزمایش می‌کند و قطعاً روز قیامت آنچه را که دربارۀ آن اختلاف می‌کردید آشکار می‌سازد و باطل گرایان و هدایت یافتگان را مشخص می‌نماید (سورۀ نحل، آیۀ 92)
متن: خود آیه --زیر متن: عهدشکن نباشیم --فرا متن: باید به شأن نزول آن توجه کنیم.
امام علی علیه‌السلام: زبان عاقل پشت قلب او قرار دارد و قلب احمق پشت زبان او است (نهج‌البلاغه، کلمات قصار، شماره 41)
متن: خود حدیث-- زیر متن: با عواطف و احساسات تصمیم‌گیری نکنیم و به‌عبارتی‌دیگر اشاره به اینکه انسان عاقل نخست اندیشه می‌کند، سپس سخن می‌گوید، درحالی‌که احمق نخست، سخن می‌گوید و بعد در اندیشه فرو می‌رود؛ به همین دلیل سخنان عاقل، حساب‌شده، موزون، مفید و سنجیده است; ولى سخنان احمق، ناموزون و گاه خطرناک و بر زیان خود او --فرامتن: توجه به شرایط جامعه در دوران حضرت علی(ع) و حضور خوارج
متن: تبلیغ ساندویچ----زیر متن: اشاره به افطار کردن مسلمانان در ماه رمضان دارد----فرا متن: توجه به ماه رمضان برای مسلمانان
متن: تبلیغ پیتزا ---زیر متن:اشاره به پیتزا که در روزهای خاص در وعده غذایی ما می‌تواند جای داشته باشد ---فرا متن: اشاره به کریسمس شکل پیتزا شبیه درخت کریسمس است
متن:یک خانواده را نشان می‌دهد---- زیر متن: قسمت مچاله شده که پدر در آن قسمت قرار گرفته اشاره به این دارد که: پدر در طول زندگی سختی و مشکلات بر دوش گرفته و هدفی جز شادی خانواده ندارد و مادر: با توجه به اینکه دستش پشت پدر بوده و فرزندان نزدیک او قرار دارند که وظیفه حمایتی از خانواده را بر عهده دارد.----فرا متن: درک ما از خانواده در ایران
متن: استفاده از رسانه‌ها---زیر متن: ارجعیت دادن متفاوت افراد به رسانه‌ها ----فرامتن:ندارد
متن:پنهان کردن آلودگی----زیر متن:اشاره به شهرنشینی و صنعتی شدن، که هر روزه شاهد افزایش کارخانه‌ها و به دنبال آن، افزایش آلودگی و تغییرات آب و هوایی هستیم که به‌جای اینکه به فکر چاره باشیم، با ظاهرسازی و پنهان کردن، به‌نوعی خودمان را گول می‌زنیم.---- فرا متن: کشورهای توسعه‌یافته، سالانه هزینه زیادی را به تبلیغات در مورد اینکه فعالیت‌های انسانی تأثیری بر روی تغییرات آب و هوایی نداشته و یک پدیده طبیعی بوده و همچنین شرکت‌های بزرگ می‌دانند، که برای تمیز کردن اقداماتشان باید هزینه کرده و نمی‌خواهند این پول را صرف کنند. آن‌ها کاملاً مایلند آیندۀ انسان را به خطر بیندازند تا امروز سود خود را به حداکثر برسانند. که بسته به آگاهی از آن درک متفاوتی می‌توانیم داشته باشیم.
متن: فردی که جلوی آیینه ایستاده و خودش را زیباتر تصور می‌کند---زیر متن: توجه به‌ظاهر به‌جای باطن و توجه به زیبایی--- فرا متن: شرایط امروزی که شاهد آن هستیم که چقدر افراد به‌ظاهر سازی پرداخته و نسبت به دیگر امور بی‌توجه هستند.
متن: تبلیغ کیک---زیر متن: متنوع بودن کیک‌ها----فرا متن: اشاره به متنوع بودن روزهای هر ماه و تنوع‌طلبی در هرروز.
متن: رسانه‌های مختلف--- زیر متن: با گذر زمان نیز رسانه‌ها تغییر پیداکرده است، مانند نقشه که در گذشته استفاده می‌شده و امروزه تا حدی گوگل مپ جایگزین آن شده است.--- فرا متن: کسانی که با این رسانه‌ها آشنا بوده نسبت به کسانی که نسبت به آن آگاهی ندارند درک متفاوتی دارند.
عکس و مکث(صفحه 19)
استقبال بیش از اندازه از رسانه‌های جدید و ناآگاهی و عدم توجه به کتاب و کتاب‌خوانی و تعقل که ما امروزه شاهد آن هستیم.
فعالیت در خانه (صفحه 19 )
با راهنمایی معلم و توافق همکلاسی‌ها یک فیلم سینمایی را انتخاب و در آن، متن، زیر متن ّ و فرا متن را مشخص کنید. موارد زیر، برخی از مواردی است که می‌توانید به آن‌ها توجه کنید.
نام شخصیت‌های مثبت و منفی در فیلم
پوشش افراد )نوع لباس، رنگ، طرح و
محیط و پس زمینۀ تصاویر فیلم (محل جغرافیایی، هوای آفتابی یا بارانی، موقعیت اقتصادی، وضعیت اجتماعی و...)
پی‌رنگ سیر فیلم‌نامه، وقایع حاشیه‌ای که به متن اصلی اضافه‌شده است، نوع روایت و...
پایان‌بندی فیلم (تلخ یا شیرین، سرنوشت قهرمان، فرجام شخصیت‌ها و...)
بین‌ستاره‌ای ( Interstellar ) فیلم
شخصیت مثبت: کوپر و آملیا؛ شخصیت منفی: پروفسور برند.
پوشش لباس فضانوردی
محیط و پس‌زمینه فضا و فضاپیما و گرد و خاک
پی رنگ آینده را نمایش می دهد. در این دوران، زمین با آفت‌های مخرب گیاهی مواجه شده و بحران اکسیژن به‌شدت زندگی را در زمین تهدید می‌کند و همچنین فضانوردانی است که، از طریق کرم‌چاله‌ای سفر می‌کنند تا سیاره‌ای قابل سکنی بیابند و شخصیت اصلی که در فضای چهاربعدی با دخترش ارتباط برقرار می‌کند.
پایان بندی فیلم: شیرین و سرنوشت قهرمان به‌خوبی نمایش داده می‌شود.
جهت دانلود اپلیکیشن گام به گام تفکر و سواد رسانه ای دهم روی لینک زیر کلیک کنید
هم چنین می توانید جهت مطالعه گام به گام درس 1 روی لینک زیر کلیک کنید
