بیت کوین، اولین و معروف‌ترین ارز دیجیتال است که بر پایه فناوری بلاک‌چین عمل می‌کند. بلاک‌چین، یک دفتر کل غیرمتمرکز است که تمام تراکنش‌های بیت کوین را به صورت عمومی و قابل ردیابی ذخیره می‌کند. هر بلاک در زنجیره، شامل گروهی از تراکنش‌ها است که توسط شبکه تأیید شده‌اند. اما این فناوری همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است، از جمله محدودیت ظرفیت، سرعت پایین و هزینه بالای تراکنش‌ها (ارزدیجیتال، ۱۴۰۰).
برای حل این مشکلات، راه‌حل‌های مختلفی پیشنهاد شده‌اند که یکی از آن‌ها شبکه لایتنینگ (Lightning Network) است. شبکه لایتنینگ، یک لایه دوم (second layer) بر روی بلاک‌چین بیت کوین است که به منظور افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنش‌ها طراحی شده است. در این شبکه، تراکنش‌ها به صورت خارج از زنجیر (off-chain) انجام می‌شوند و فقط در صورت ناسازگاری یا خاتمه قرارداد، به بلاک‌چین منتقل می‌شوند (آکادمی بیت پین، ۱۴۰۰).
چگونه شبکه لایتنینگ کار می‌کند؟
شبکه لایتنینگ، بر پایه قرارداد‌های هوشمند (smart contracts) عمل می‌کند. قرارداد هوشمند، یک پروتکل الکترونیک است که قوانین و شروط یک توافق را به صورت خودکار و قابل اجرا تعریف می‌کند. در شبکه لایتنینگ، دو نفر که قصد دارند با هم تراکنش داشته باشند، یک قرارداد هوشمند به نام کانال پرداخت (payment channel) باز می‌کنند. در این کانال، هر دو طرف یک مقدار بیت کوین را به یک آدرس مخصوص قفل می‌کنند و سپس مقادیر جدید را با هم تبادل می‌کنند. به این ترتیب، هر دو طرف مقادیر جاری خود هر دو طرف مقادیر جاری خود را در کانال پرداخت با امضای دیجیتال خود تأیید می‌کنند و به هم ارسال می‌کنند. این تراکنش‌ها، به بلاک‌چین منتقل نمی‌شوند و فقط بین دو طرف مخفی می‌مانند. در هر زمان، هر یک از طرفین می‌توانند کانال را ببندند و تعادل نهایی خود را از بلاک‌چین دریافت کنند. این کار با ارسال آخرین تراکنش تأیید شده به بلاک‌چین انجام می‌شود (ارزدیجیتال، ۱۳۹۷).
شبکه لایتنینگ، نه تنها بین دو نفر کار می‌کند، بلکه می‌تواند تراکنش‌های بین چندین نفر را هم پشتیبانی کند. به عبارت دیگر، شما نیاز ندارید که با هر کس که می‌خواهید تراکنش داشته باشید، یک کانال پرداخت باز کنید. شما می‌توانید از کانال‌های پرداخت دیگران استفاده کنید و تراکنش خود را از طریق چندین نود (node) در شبکه لایتنینگ انجام دهید. این نود‌ها، به عنوان واسطه عمل می‌کنند و بابت خدمات خود، کارمزد کمی دریافت می‌کنند. به این ترتیب، شبکه لایتنینگ، یک شبکه همپوشان (overlay network) را بر روی بلاک‌چین بیت کوین ایجاد می‌کند که به صورت پویا و غیرمتمرکز عمل می‌کند (آکادمی بیت پین، ۱۴۰۰).
چه تاثیراتی بر بیت کوین دارد؟
شبکه لایتنینگ، مزایای زیادی برای بلاک‌چین و کاربران بیت کوین دارد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرعت بالای تراکنش‌ها: در شبکه لایتنینگ، تراکنش‌ها به صورت لحظه‌ای و با تأخیر ناچیز انجام می‌شوند. نود‌های شبکه لایتنینگ، قادر هستند تا
- هزینه کم تراکنش‌ها: در شبکه لایتنینگ، تراکنش‌ها به صورت خارج از زنجیر انجام می‌شوند و فقط در صورت بستن کانال پرداخت، به بلاک‌چین منتقل می‌شوند. این باعث می‌شود که هزینه تراکنش‌ها به حداقل برسد و حتی می‌تواند صفر باشد. این امر، بیت کوین را برای پرداخت‌های کوچک و روزمره مناسب می‌کند (ارزدیجیتال، ۱۳۹۷).
- حریم خصوصی بالای تراکنش‌ها: در شبکه لایتنینگ، تراکنش‌ها به صورت محرمانه بین دو طرف یا چندین نود انجام می‌شوند و به بلاک‌چین منتقل نمی‌شوند. این باعث می‌شود که تاریخچه و جزئیات تراکنش‌ها، قابل ردیابی و قابل تحلیل نباشد. این امر، حریم خصوصی کاربران را حفظ می‌کند و از سوء استفاده از داده‌های آن‌ها جلوگیری می‌کند (حمطپای، ۱۳۹۸).
- قابلیت همکاری با سایر بلاک‌چین‌ها: شبکه لایتنینگ، نه تنها با بلاک‌چین بیت کوین، بلکه با سایر بلاک‌چین‌های سازگار با قرارداد هوشمند هم همکاری می‌کند. به عبارت دیگر، شبکه لایتنینگ، قادر است تراکنش‌های بین زنجیر (cross-chain) را پشتیبانی کند و به کاربران اجازه دهد که از یک نوع ارز دیجیتال به نوع دیگر تبدیل کنند. این امر، تعامل و تبادل بین شبکه‌های مختلف را آسان می‌کند (آکادمی بیت پین، ۱۴۰۰).
نتیجه گیری
شبکه لایتنینگ، یک راه حل نوآورانه است که به منظور حل چالش‌های مقابل شبکه بلاک چین بیت کوین، چون ظرفيت كم، سرعت پائين و هزينة بالای تراكنش ها طراحي شده است. در اين شبكة، تراكنش ها به صورت خارج از زنجير و با استفادة از قرارداد های هوشمند اجراء مي شود و با استفادة از قرارداد های هوشمند اجراء مي شوند و فقط در صورت نياز به بلاك چين منتقل مي شوند. اين شبكة، سرعت، هزينه و حريم خصوصي تراكنش ها را بهبود مي بخشد و قابليت همكاري با ساير بلاك چين ها را نيز فراهم مي كند. شبكة لايتنينگ، يكي از پروژه های پرآوازه و پرافق در دنيای ارزهای ديجيتال است كه می‌تواند آینده بیت کوین را تحت تأثیر قرار دهد.
منابع
ارزدیجیتال. (۱۳۹۷). شبکه لایتنینگ بیت کوین چیست و چگونه از آن استفاده کنیم + ویدیو. بازیابی شده از https://arzdigital.com/lightning-network-explained/
ارزدیجیتال. (۱۴۰۰). سه مشکل بالقوه در شبکه‌ی لایتنینگ بیت کوین. بازیابی شده از https://arzdigital.com/bitcoins-lightning-network-three-possible-problems/
آکادمی بیت پین. (۱۴۰۰). لایتنینگ چیست؟ و چه کاربرد در معاملات بیت کوین دارد؟ (بخش اول). بازیابی شده از https://bitpin.ir/academy/what-is-lightning-network/
حمطپای. (۱۳۹۸). شبکه لایتنینگ چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟. بازیابی شده از https://hamtapay.net/blockchain/%d8%b4%d8%a8%da%a9%d9%87-%d9%84%d8%a7%db%8c%d8%aa%d9%86%db%8c%d9%86%da%af-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d9%88-%d9%86%d8%ad%d9%88%d9%87-%d8%b9%d9%85%d9%84%da%a9%d8%b1%d8%af-%d8%a2%d9%86/
