یکی از پرخاصیت‌ترین و مهم‌ترین خوراکی های مورد نیاز انسان عسل بوده و سلامت عسل و پیش از آن کندوی عسل نیز از ضروری‌ترین موضوعات مورد بحث خواهد بود. یکی از موضوعاتی که در این رابطه وجود دارد بچه دهی کندو است که در ادامه به فواید یا مضرات، علت ایجاد آن و راه های پیشگیری از این اتفاق خواهیم پرداخت.
» پیشنهاد : برای یادگیری تمام مراحل زنبورداری و پرورش زنبورعسل دوره آموزش زنبورداری 118 فایل را میتوانید تهیه کنید.
اصل این ماجرا وابسته به میزان ترشح هورمون فرمون است. هر چه میزان ترشح این هورمون در کندو کمتر باشد امکان بچه دهی کندو افزایش خواهدیافت. در کندوهایی که جمعیت پیری دارند یا ملکه بیشتر از یکسال عمر کرده باشد احتمال ایجاد بچه کندو زیاد خواهد بود.
همچنین این اتفاق به شرایط فصلی و آب و هوایی نیز بستگی دارد. هر چه هوا رو به گرمی برود و دما متعادل‌تر باشد احتمال بچه دهی کندوی زنبور عسل نیز بیشتر خواهد بود. همینطور نژاد ملکه داخل کندو نیز ارتباط مستقیمی با این موضوع دارد.
به علت غافل شدن زنبوردار از کندوهای زنبور عسل این اتفاق می‌افتد. در فصل بهار که رشد کلنی زیاد بوده و جمعیت زنبوران داخل کندو در حال افزایش است، اگر فضای کافی برای زنبورهای داخل کندو فراهم نشود زنبوران کارگر تعدادی از سلول هایی که در آنها لاروهای جوان کمتر از سه روز دارند را به سلول ملکه تبدیل کرده و اخطار را برای زنبوردار صادر میکنند.
ملکه زنبور عسل موجود در کندو تنها دوبار در زندگی خود قادر به پرواز است. بار اول برای جفت گیری با زنبورهای نر و بار دوم هنگام بچه دهی کندو این اتفاق می‌افتد.
این مسئله به این علت است که دو برابر وزن خود شیر عسل از زنبوران کارگر دریافت میکند و قادربه پرواز نیست. اما اگر مقدار این شیر کم شود مجبور به پرواز و ترک کندو خواهد شد.
پیشتر گفته شد زنبوران کارگر چند سلول را به سلول ملکه تبدیل کرده و ملکه را درون آنها نگه داشته و مقدار شیر عسل را برای تغذیه ملکه کم میکنند.
حدود 12 روز طول میکشد تا سلول ملکه باز شود و ملکه بتواند در کندو حرکت کند. در این زمان زنبوران کارگر، ملکه را به سمت سوراخ پرواز که در زیر کندو وجود دارد هدایت میکنند.
بعد از این مدت ملکه کندوی زنبور عسل که اکنون سبک وزن‌تر شده و قابلیت پرواز دارد از کندو خارج شده و روی نزدیکترین درخت اطراف کندو می نشیند و اقدام به ساخت یک کندوی جدید به همراه یک کلنی ملکه سالار و جوان میکند. این اتفاق را بچه دهی کندو را پیش کندو میگویند.
زنبورداران حرفه‌ای با آگاهی از این وضعیت بدون اینکه حساسیتی برای زنبورها ایجاد کنند کندوی دیگری را نزدیک کندوی اصلی قرار میدهند. در نتیجه زنبوران به جای ایجاد کندو روی درخت جمعیت جدیدی را در کندوی جدید پایه گذاری میکنند. نکته مهم برای این کار این است که نباید به هیچ عنوان از کندو دست دوم استفاده شود، زیرا ممکن سبب ایجاد آلودگی و آسیب به کلنی جدید شود و برای کل زنبورستان مشکل ساز خواهد شد.
گاهی ممکن است چند عدد از تخم های ملکه مادر نیز ملکه باشند. دراین صورت ممکن است یکی یا دو تا از ملکه‌ها از کندوی عسل (پیش بچه) خارج شده و به صورت جداگانه اقدام به ساخت کندوی زنبور عسل جدید کنند. به این حالت بچه دوم یا پس بچه نیز میگویند. اما اگر فقط یکی از تخم ها ملکه باشد، ملکه باکره یا ملکه جوان مادر خود را میکشد و ملکه کندو میشود و سایرسلول های دارای لارو را نیز خراب میکند.
کندوی پیش بچه دارای یک ملکه پیر با قدرت تخم گذاری است و نیز یک یا چند ملکه جوان که باید برای تخمگذاری با زنبور نر جفتگیری کنند، دارد. زنبورداران میتوانند با شناسایی این ملکه ها و خارج کردن آنها از بچه کندو یک کلنی جدید با جمعیت جوان در اختیار داشته و کلنی زنبور عسل قبلی فعال خود را نیز حفظ کنند.
اولین و بهترین اقدام جهت پیشگیری از بچه دهی کندو، پیشگیری از ایجاد سلول های ملکه داخل کندو است. به این صورت که زنبوردار با چک کردن مداوم کندوهای بالاتر از یکسال موجود در زنبورستان خود این موضوع را بررسی کرده و به موقع نسبت به گسترش کندو و یا جابه جایی ملکه اقدام کند.
اما راه دوم بعد از ایجاد بچه کندو خواهدبود. به این صورت که اگر ملکه موجود در کندو کشته شود زنبوران موجود در بچه کندو به کندوی سابق خود باز میگردند.لازم به ذکر است اگر ملکه از کندوی زنبور عسل خارج شود نمیتواند دوباره به کندو برگردد زیرا تمام خاطرات کندو را فراموش میکند، بنابراین یکی دیگر از امن ترین روش های جلوگیری از بچه دهی کندو خارج کردن ملکه از کندوی بچه دهی خواهد بود.
با این روش کلنی شما نیز حفظ خواهد شد.همچنین میتوان با تعویض به موقع ملکه و نیز ایجاد فضای کافی برای تخمگذاری ملکه، از بچه دهی کندو جلوگیری کرد. برای افزایش فضای کندو میتوان به کندو، چند طبقه اضافه کرد یا قاب نوزاد را حذف کرده و جای آن قاب خالی قرار داد.
یکی دیگر از راه های جلوگیری از بچه دهی کندو حبس کردن ملکه برای مدتی کوتاه و مانع شدن تخمگذاری آن است. با این کار فضای کافی برای رشد نسل بعد زنبوران در کندو فراهم میشود وامکان بچه دهی کندو نیز کاهش مییابد.
البته این کار باید با احتیاط و به عنوان آخرین روش ممکن انجام شود زیرا در این روش ممکن است زنبور عسل ملکه آسیب ببیند یا از بین برود.
همچنین زنبوران کارگر نیز ممکن است احساس بی ملکه بودن کرده و سلول های ملکه زیادی را تولید کنند. گاهی بعضی از زنبورداران نوک بالهای ملکه را قیچی میکنند و به این ترتیب مانع از پرواز ملکه و خروج آن از کندو میشوند.
همچنین زنبوران کارگر نیز ممکن است احساس بی ملکه بودن کرده و سلول های ملکه زیادی را تولید کنند. گاهی بعضی از زنبورداران نوک بال های ملکه را قیچی میکنند و به این ترتیب مانع از پرواز ملکه و خروج آن از کندو میشوند.
یکی دیگر از روش هایی که میتوان با انجام آن از بچه دهی کندو به طور موقت جلوگیری کرد حذف سلولهای ملکه یا هر نوع کاپ ساخته شده برای تولید مثل ملکه است. این روش تا حدود ده روز بچه دهی را به تعویق میاندازد.راهکار بعدی برای جلوگیری از بچه دهی کندو روش تقسیم جمعیت است.
به این شکل که تعدادی از قاب های نوزادان را از کندو خارج کرده و به جای آنها طبقه خالی قرار میدهند. به این صورت تقریبا دو کلنی با جمعیت جوان ایجاد میشود. همچنین باید توجه کرد عوامل محیطی نیز در بچه دهی کندو موثرهستند از جمله گرمای زیاد روی کندوها و نیز رعایت فاصله استاندارد بین طبقات کندوها نیز عامل مهمی است.
از آنجایی که ملکه درون کندو عسل اصلی‌ترین نقش را درون کندو دارد و در اصل یک کندو با وجود ملکه ماهیت پیدا میکند اگر ملکه به هر دلیلی از بین برود کلنی بعد از مدتی ضعیف شده و در نهایت از بین میرود. همچنین چون بچه کندو در جایی دور از دسترس زنبورداران ساخته میشود و نظارت مناسبی روی آن وجود ندارد ممکن است دچار آلودگی شده و این کلنی نیز از بین برود و در نهایت ضرر قابل توجهی به زنبورداری وارد شود.
اما از طرفی این موضوع میتواند فوایدی نیز داشته باشد به طور مثال ممکن است پس از ایجاد کندوی بچه زنبور عسل و تخمگذاری مجدد ملکه تعداد زیادی ملکه جوان حاصل شود که هر کدام از آنها توانایی مدیریت و ایجاد یک کلنی کامل را خواهند داشت. از این راه میتوان زنبورداری را گسترش داد و کندوهای جدید با جمعیت جوان‌تر و فعال‌تر ایجاد کرد. به علاوه میتوان از این طریق میزان تولید فرآورده های زنبورداری را نیز افزایش داد.
بچه دهی کندو موضوعی مهم در بخش زنبورداری است که میتواند نتایج خوب و بد زیادی داشته باشد. این عمل هم میتواند مفید باشد و سبب رونق کسب و کار در این زمینه شود و هم میتواند بد باشد و زیان بسیار زیادی را به زنبورداری وارد کند.
به همین دلیل لازم است زنبورداران به طور مداوم جمعیت کندوهای عسل خود و همینطور شکل کلی کندوهای زنبور عسل را بررسی کنند. همینطور باید عواملی که سبب ایجاد این فرایند میشوند را شناسایی کرده و آنها را از بین ببرند.
منبع مقاله : https://www.118file.com/mag/ways-to-control-bee-hive-brooding/
