چند وقت پیش تو یه مهمونی خانوادگی بودم. میزبان کلی زحمت کشیده بود؛ سفره پر از غذاهای سنتی، عطر زعفرون و صدای خندههای بزرگترها فضا رو پر کرده بود. اما یه گوشه، همه جوونا سرشون تو گوشی بود. یکی داشت استوری اینستا میذاشت، یکی دنبال چالش جدید تیکتاک بود، و یکی دیگه داشت ولاگ یه اینفلوئنسر خارجی رو نگاه میکرد. یه لحظه به خودم گفتم: اینا دیگه کیان؟ چرا انگار هیچ ربطی به ایران و فرهنگش ندارن؟ نسل Z ایرانی کجا داره میره؟ چرا دیگه کسی حافظ نمیخونه، ولی همه دنبال "لایفاستایل ولاگ" و مینیمالیسم تقلبیان؟
نسل Z ایرانی داره با سرعت نور از هویت خودش دور میشه. کافیه یه نگاه به اینستاگرام بندازین: چالشهای رقص تیکتاک، کپیبرداری از مدهای غربی، و تقلید از اینفلوئنسرهایی که هیچی از فرهنگ ایران نمیدونن. یه روز همه دنبال "چالش سطل آب یخ" بودن، یه روز دیگه دارن با فیلترهای اینستا خودشون رو شبیه کارداشیان میکنن. این وسط، کجاست اون جوونی که شب یلدا دور کرسی بشینه و حافظ بخونه؟ کجاست اون نسلی که برای نوروز ذوق داشت، نه برای بلکفرایدی؟
آمار نشون میده که ۷۰٪ جوونای ایرانی روزانه ۴ ساعت توی شبکههای اجتماعیان. این یعنی نصف روزشون صرف لایک و فالوئر و استوری میشه. توی اینستا، اینفلوئنسرها بهت میگن "مینیمالیسم" یعنی کمدت رو خالی کن و فقط لباس خاکستری بپوش! اما این مینیمالیسم کجای فرهنگ ماست؟ ما که توی خونههامون پر از رنگ و نقش و نگار فرش و گلیم بودیم! این تقلید کورکورانه از غرب، داره هویت ایرانی رو به گند میکشه.
مقایسه کنین: قدیمترا، نوروز یعنی سفره هفتسین، عیدی دادن، و شعر خوندن با فامیل. حالا چی؟ استوری اینستا با فیلتر خرگوش! یا مثلاً شب یلدا: یه زمانی دور هم قصه و فال حافظ بود، حالا همه دارن لایو اینستا میذارن که "یلدای من چطور گذشت". اینا دیگه فرهنگ نیست، اینا کپیبرداری از یه سبک زندگیه که هیچ ربطی به ما نداره. نسل Z انگار "بیرگ" شده؛ فقط دنبال فالوئر و لایکه، نه عمق و ریشه.
نسل Z، یه لحظه گوشیتون رو بذارین زمین و به این فکر کنین: این تقلید از غرب داره چی به سر ایران میآره؟ ما کشوری هستیم با ۲۵۰۰ سال تاریخ، شعرای حافظ و سعدی، آیینهای نوروز و یلدا، و فرهنگی که دنیا حسرتش رو میخوره. اما شما دارین اینا رو ول میکنین برای یه استوری اینستا؟ واقعاً فکر کردین با یه فیلتر اینستا یا چالش تیکتاک قراره کی بشین؟
برگردین به ریشههاتون. یه شب بدون گوشی دور کرسی بشینین، حافظ بخونین، از مادربزرگتون قصههای قدیمی بشنوین. اینستا و تیکتاک میآن و میرن، ولی فرهنگ ایران اگه نابود بشه، دیگه برنمیگرده. شما کدوم طرفی هستین؟ ایرانِ واقعی یا کپی بدل غرب؟
