روزهای آخر سال است و کسب و کارها مشغول تهیه و تولید و توزیع هدیه‌های سال نو برای همکاران و مشتریان و از همه مهمتر شرکای تجاری آینده هستند. در بیشتر شرکت‌ها پروسه انتخاب و تهیه هدیه سال نو چندان کار پیچیده‌ای نیست. یکی از کارمندان شرکت که به خوش سلیقگی معروف است یا می‌تواند سلیقه‌اش را به دیگران تحمیل کند! به همراه یکی از کارکنان تیم مالی به خیابان ظهیرالاسلام یا دیگر محل‌های تجمع صنف تولیدکنندگان سررسید می‌روند. بر اساس بودجه‌ی شرکت و تعداد مشتریان و کارکنان و دوستان و آشنایان یک سررسید آماده سفارش می‌دهند. بیعانه پرداخت می‌شود. چند روز بعد هم طرح صفحات اول سررسید که به معرفی شرکت اختصاص دارد به تولید کننده سررسید تحویل و کار شروع می‌شود. شرکت‌های کمی پولدارتر لوگویشان را در تمامی صفحات ۳۶۵ روز سال هم چاپ می‌کنند که مشتریانشان کاملا دچار برند اورنس (آگاهی برند؟) شوند. دیگر از اینجا به بعد فقط باید دعا کرد سررسید به موقع آماده شود.
شکر خدا چند سالی است که کسب و کارها در زمینه هدیه سال نو کمی خلاقیت به خرج می‌دهند. گاها هم این خلاقیت به جاهای عجیب و غریبی میل می‌کند. مثل هدیه نفت خام ! ولی خب اگر به دلیل و هدف ارسال هدیه برای مشتریان فکر کنیم متوجه می‌شویم لازم نیست حتما روزهای آخر اسفند به دیگران هدیه دهیم. چه بسا که شاید برای کسب و کار شما این بازه زمانی بدترین موقع برای این کار باشد.
در این مطلب سعی کردم تجربیات شخصی خودم در زمینه هدیه تبلیغاتی برای کسب و کارها را با شما در میان بگذارم. حال من که هستم که در این زمینه تجربه دارم؟
تحصیلات من در رشته ارتباط تصویری یا گرافیک است. از همان اوایل شروع کار حرفه‌ایم زیاد درگیر طراحی بسته‌بندی و پکیج‌های مختلف می‌شدم. چه پکیچ‌های مجموعه کتاب‌های کودک و نوجوان نشر افق و قدیانی چه پکیج‌های هدیه جشنواره‌های فرهنگی و هنری. بعد از آن که به تیم بیپ‌تونز پیوستم در سمت مدیر تیم بازاریابی تهیه هدایای آخر سال و دیگر کمپینهای طول سال نیز برعهده من بود. تا امروز دو کمپین تبلیغاتی نیز برای آژانس دیجیتال مارکتینگ راتین طراحی کرده‌ام که محوریت آنها حول تهیه یک هدیه خلاقانه برای مشتریان این آژانس بوده است.
دغدغه اصلی‌ام از نوشتن این مطلب جلوگیری از هدر رفت بودجه‌ی کسب و کار هاست. شاید از این طریق به محیط زیست هم کمک شد و تولید سرسید‌های بد شکل و مازاد به کمتر شد.
دیگر برویم به سراغ تجربه‌های من در زمینه‌ی طراحی هدیه مخصوص کسب و کارتان.
برای دادن هدیه به مشتریانتان هدف داشته باشید. این که صرفا چون بقیه‌ی کسب و کارها هدیه می‌دهند شما هم باید این کار را انجام دهید دلیل خوبی برای هزینه کردن بودجه بازاریابی‌تان نیست. از ابتدا به این فکر کنید که چرا و به چه کسانی می‌خواهید هدیه بدهید. به این فکر کنید که هدیه شما چه پیامی را قرار است به مشتریان یا همکارانتان برساند.
اگر می‌خواهید به چشم بیایید باید متفاوت باشید. پس هدیه شما نباید توسط برند دیگری هم مورد استفاده قرار بگیرد. یا اگر هم کسی هدیه شما را باز تولید کرد همه بدانند که این هدیه اولین بار توسط برند شما توزیع شده است. متاسفانه هر هدیه‌ی جذابی که شما در ویترین فروشگاه‌های هدایای تبلیغاتی ببینید قابلیت فروش به چندین و چند شرکت را دارا هستند. عموما نیز این فروشگاه‌ها تمایل چندانی به تغییرات عمده در هدایای آماده‌شان ندارند تا مختص برند شما شود. زیرا هزینه تولید را بالا می‌برد و یا این که قابلیت تغییر در هدیه را ندارند. در نتیجه اکثر مواقع تنها امکان شخصی سازی برای شما درج لوگو، نام و شماره تماس یا وبسایت برندتان روی هدیه مورد نظر است.
اما این فروشگاه‌ها جای خوبی برای ایده گرفتن هستند. دیدن ویترین این مغازه‌ها علاوه بر این که شما را با امکانات تولید هدایا آشنا می‌کند به شما کمک می‌کند ایده‌های خودتان را با هدایای موجود ترکیب کنید و هدیه‌ای مختص برند خودتان تهیه کنید. برخی از مراکزی که به شما کمک می‌کند متریال‌ها و ایده‌های مناسب تهیه هدیه سازمانی را پیدا کنید در تهران اینها هستند:
بازار بزرگ تهران: تقریبا همه چیز در بازار تهران پیدا می‌شود منتها کسی آدرس آن را به شما نمی‌دهد.قدم زدن در بازار را به برنامه تفریحات‌تان اضافه کنید. از ورود هیچ خیابان و کوچه‌ای نترسید. مطمئن باشید ایده‌های نابی در بازار تهران پیدا می‌کنید.
خیابان صف در نزدیکی میدان سعدی: این خیابان علاوه بر این که مرکز فروش مواد اولیه کفاشی است تعداد زیادی تولید کننده ساک و بگ‌های تبلیغاتی را نیز در خود جای داده. علاوه بر کیف لواز دیگری که با متریال پارچه می‌تواند تولید کرد نیز در این خیابان یافت می‌شود. با کمی جستجو می‌توانید تولیدکننده‌هایی نیز پیدا کنید که ایده‌های خلاقانه شما را نیز برایتان تولید کنند.
فروشگاه‌های صنایع دستی و هنری: این فروشگاه‌ها در سطح شهر پراکنده هستند ولی از طریق اینستاگرام می‌توانید به راحتی آنها را پیدا کنید. بسیاری از تولیدات این فروشگاه‌ها قابلیت تغییر و تولید تعداد بالا مختص برند شما را دارا هستند. از آنجا که مالکین این مراکز افراد خوش سلیقه‌ای نیز هستند می‌توانید مشاوره خوبی نیز از آنها دریافت کنید.
اگر دوست دارید مشتریانتان در مورد هدیه شما با دیگران صحبت کنند و تصویر آن را در شبکه‌های اجتماعیشان منتشر کنند راهی ندارید جز آن که خلاق باشید. اتفاقا در مورد هدیه سازمانی به دلیل زیاد بودن مخاطبان عملا نمی‌توان به سراغ هدایای گرانقیمت رفت و باید سعی کرد تا جای ممکن خلاق بود.
برای پیدا کردن هدایای خلاقانه پیش از همه سعی کنید مناسبت خلاقانه‌ای پیدا کنید. به نظر من عید نوروز یکی از بدترین زمان‌ها برای ارسال هدیه است. اول این که در این زمان همه شرکت‌ها شروع به ارسال هدیه می‌کنند و هدیه شما باید بسیار بسیار خلاقانه باشد تا به چشم بیاید. دوم به دلیل شروع تعطیلات بلافاصله بعد از ارسال هدایا موج کمپین شما متوقف شده و ادامه پیدا نمی‌کند. تا ۱۵ فروردین هم احتمالا دیگر کسی خاطرش نیست شما که بودید و چه کردید. این دو علت به علاوه این که به دلیل حجم زیاد سفارشات در این زمان هدایا ممکن است دیر یا بی‌کیفیت تولید شود و یا به موقع تحویل نگردد باعث می‌شود من نوروز را برای ارسال هدیه و کمپینهای تبلیغاتی مربوط به آن زمان مناسبی ندانم. اخیرا شب یلدا هم تا حدودی به چنین بلایی دچار شده است.
برای ارسال هدیه و کمپینهای آن منتظر مناسبت‌های تقویم نباشید. زمان‌هایی را انتخاب کنید که شرکت‌های رقیبتان کمترین فعالیت بازاریابی را دارند.
مناسبت‌های خلاقانه برای هدیه دادن پیدا کنید. اصلا بی مناسبت هدیه بدهید ولی در مناسبت‌های تکراری هدیه ندهید. اگر مناسبت جذابی پیدا نکردید یکی بسازید. موضوعات مرتبط با کسب و کار خود و دغدغه‌های مشتریانتان را پیدا کنید وبراساس آنها ایده‌های خلاقانه پیدا کنید.
به طور مثال در کمپین راحت بخواب که برای آژانس دیجیتال مارکتینگ راتین طراحی کردیم هدف اطلاع‌رسانی در مورد قابلیت پشتیبانی تمام وقت بود. برای چنین کاری نیازی نبود منتظر مناسبت‌های تقویمی باشیم. بلکه در زمانی که اکثر برند‌ها مشغول برنامه ریزی برای کمپین عید و سال نو بودند مناسبتی را ایجاد کردیم و در سکوت کامل رقبا صدای کمپین را به گوش مخاطب رساندیم. شعار این کمپین «راحت بخواب، کمپینت نمی‌خوابه» بود. خوابیدن کمپین از اصطلاحاتی است که در مورد کمپینهای گوگل ادز به کار می‌رود. زمانی که به دلیل مشکلی کمپین تبلیغاتی دچار مشکل می‌گردد اصطلاحا می‌گویند کمپین خوابیده است. پس از چند جلسه طوفان مغزی تصمیم گرفتیم به مشتریان راتین یک بالش هدیه دهیم تا راحت بخوابند!
متاسفانه کمتر برندی این شانس را دارد که لوگویش را روی یک ماگ یا تی شرت چاپ کند و مردم برای به دست آوردن آن سرو دست بشکنند. اگر کسب و کار شما هم هنوز به این درجه نرسیده است برای طراحی و زیبایی هدیهتان وقت و هزینه صرف کنید. یک هدیه تبلیغاتی زمانی برنده است که مدت زمان بیشتری از آن استفاده شود. ماگ زشتی که درون کابینت شرکت خاک بخورد یا تی شرتی که با آن گردگیری شود هیچ سودی برای برند شما ندارد. شاید حتی ضرر هم داشته باشد.
هدیه‌ای تولید کنید که مشتریانتان از آن استفاده کنند و نظر دیگران را نیز به خود جلب کند. حتی اگر در نگاه اول لوگو شما روی آن دیده نشود. وقتی توجه افراد به هدیه شما جلب شود نهایتا با برند شما نیز آشنا می‌شوند. برای تولید هدیهتان از یک گرافیست یا تصویرساز یا هر دو کمک بگیرید. امکانات چاپ روی سطوح را بشناسید و سعی کنید هدیه‌ای طراحی کنید که
یکی از بهترین هدایای تبلیغاتی که در پروسه تولیدش نقش داشتم دفترهای یادداشت و نت برای بیپ تونز بود. مناسبت هدیه برای تبریک سال نو بود. با تجربه‌هایی که در سال‌های گذاشته داشتیم می‌دانستیم که بسیاری از همکاران تجاری ما قبل از عید امکان دریافت هدیه‌ها را ندارند. سررسید هم مانند رخت نو، بعد از عید به درد نمیخورد. ما تصمیم گرفتیم به جای سررسید دفتر یادداشت تولید کنیم که وابسته به زمان نیست. طی پروسه طراحی یکی از اعضای تیم که موزیسین بود پیشنهاد داد که دفتر نت موسیقی در سایز مناسب و تعداد برگ زیاد در بازار وجود ندارد و موزیسین‌ها به چنین دفتری نیاز دارند. تعداد زیادی از مخاطبین برند ما هم موزیسین بودند. پس تصمیم گرفتیم بخشی از دفترها را به صورت دفتر نت موسیقی چاپ کنیم. برای جذاب شدن دفترها به نسیم بهاری عزیز که از تصویرگرهای حرفه‌ای ایران هستند، سفارش دادم دو طرح زیبا برای جلد دفترها برایمان آماده کند. هزینه‌ای که برای تصویرسازی و چاپ روی جلد دفترها کردیم در مقایسه با تاثیر نهایی که روی جلوه کار داشت واقعا ناچیز بود. بنا به تجربه می‌دانستم صحافی و جنس کاغذ مهمترین عوامل برای کاربردی بودن یک دفتر یادداشت هستند. پس در این دو بخش صرفه جویی را کنار گذاشتم و با کمک دوستم عطا دادزادی که از طراحان بسیار حرفه‌ای ایران است و در این پروژه مدیریت تولید را بر عده داشت بهترین صحافی ایران و بهترین کاغذی که در بازار پیدا می‌شد را برای تولید پیدا کردیم. نتیجه کار واقعا دلچسب شده بود. برای دفترها یک ساک پارچه‌ای با طراحی چشمگیر تولید کردیم و یک سری کارتهای تخفیف با همان طرح جلد دفترها. یک کارت تبریک سال نو نیز به همراه بسته‌ها برای مشتریان و همکاران ارسال کردیم. چون محدودیتی برای زمان ارسال دفترها نداشتیم مقداری از دفترها را در انبار شرکت نگه داشتیم و در طول ۲ ۳ سال اگر کارمندان شرکت به جلسه‌ای می‌رفتند یا یکی از مشتریان به شرکت ما می‌آمد با دفترهای هدیه خاطره خوبی برایشان ایجاد می‌کردیم. از فیدبک‌هایی که گرفتیم و درخواست‌ها برای ارسال مجدد دفترها مخصوصا دفترهای نت موسیقی، متوجه شدیم هدیه‌ای که تولید کرده بودیم به مذاق مخاطب ما هم خوش آمده است.
دفترها هم زیبا بودند، هم فوق‌العاده کاربردی (به خصوص دفترهای نت موسیقی). به دلیل طرحی که روی جلد دفترها چاپ کرده بودیم مشابه آن را جایی نمی‌شد پیدا کرد. طراحی جلد‌ها بیشتر در خدمت زیبایی و موضوع فعالیت برند بود تا نمایش لوگوی برند. به خاطر وسواسی که در انتخاب صحاف و کاغذ هم داشتیم دفترها عمر استفاده طولانی داشتند و نوشتن در آنها لذت بخش بود.
هدیه شما زمانی موفق است که:
برای رسیدن به این چهار دستاورد به دنبال هدیه‌ای باشید که مخاطبان شما به طور مکرر استفاده کنند. سررسید از این لحاظ هدیه مناسبی است البته اگر سررسید شما از بین ده‌ها سررسید شرکت‌های دیگر مقبول بیفتد. به دنبال وسایلی بگردید که افراد به طور روزمره از آن استفاده می‌کنند و ترجیحا آن را با خود به مکان‌های دیگر می‌برند. شال گردن، فندک(البته استعمال دخانیات سرطان‌زاست)، دفتر یادداشت، یک خودکار مرغوب و یا یک چتر زیبا نمونه‌هایی از وسایلی هستند که مردم به طور روزمره از آنها استفاده می‌کنند و می‌توانند هدیه خوبی برای برند شما باشند. لوازم تخصصی حرفه‌ها هم می‌تواند هدیه‌ای باشد که همواره شما را به یاد مخاطب‌تان بیاورد. به طور مثال وسایلی آشپزی مانند چاقو یا قاشق هدیه مناسبی برای افرادی است که با تهیه و توزیع غذا سروکار دارند.
وسایل تزئینی هم می‌تواند نماینده خوبی برای برند شما باشد. وسایلی که مخاطب‌تان آن را روی میز محل کارش قرار دهد یا در محیط شرکت از آن استفاده نماید.
در کمپین راحت بخواب ایده اولیه برای هدیه بالش بود. اما به این فکر کردیم که اگر به جای بالش، کوسن به مخاطب کمپین هدیه دهیم احتمال اینکه آن را در محیط شرکت مورد استفاده قرار دهند بیشتر خواهد بود.
هدیه‌ای پیدا کنید که یکبار مصرف نباشد. هرچه مدت بیشتری مورد استفاده قرار گیرد برند شما فرصت بیشتری برای پروموت شدن پیدا می‌کند. یکی از مزیت‌های دفترهای نوت موسیقی که برای بیپ تونز تولید کردیم این بود که مخاطب دفترها را حتی بعد از تمام شدن برگه‌های سفیدش نیز دور نمی‌اندازد و آن را آرشیو می‌کند تا در آینده به یادداشت‌های خود سربزند. اینجاست که کیفیت تولید باید مورد توجه قرار می‌گیرد. هدیه‌ای که تولید می‌کنید باید با دوام باشد. پس سعی کنید بهترین متریال و بهترین تولید کننده‌ها را برای هدیهتان پیدا کنید.
بیشتر مواقع مخاطب اصلی کمپین هدیه شما شخصی که هدیه را دریافت می‌کند نیست. دریافت کننده هدیه در اصل رسانه‌ی کمپین شماست. این هنر شماست که مخاطب کمپین‌تان را راضی کنید که برند شما را به دیگران معرفی کند. بگذارید بیشتر در برخورد اول خلاقیت ایده یا زیبایی هدیهتان جلب توجه کند. معرفی برندتان را به زمانی موکول کنید که مخاطب دوم (شخصی که هدیه شما را در دستان مخاطب اول کمپین‌تان مشاهده می‌کند) توجهش به هدیه شما جلب شده و دوست دارد مانند آن را داشته باشد.
حالا که توجه‌ها به هدیه شما جلب شده وقت آن است که خود را معرفی کنید. نشان برند و یک راه تماس را حتما روی هدیه خود درج کنید. ولی در این کار زیاده‌روی نکنید. یک تگ کوچک حاوی نام و وبسایت برندتان کافی است اما این تگ باید حسابی با دوام باشد و تا جای ممکن امکان حذف آن از هدیه شما وجود نداشته باشد.
عشق در نگاه اول اصولا عاقبت خوبی ندارد مگر این که در برخوردهای بعدی هم بتوانیم مخاطب را به خودمان جذب کنیم. ما که فکر برخوردهای بعدی را کردیم پس از برخورد اول هم غافل نشویم. هدیهتان را در بسته‌ای زیبا قرار دهید. در صورت امکان برای برندتان کاغذ کادوی اختصاصی طراحی کنید. اینجا هم زیبایی را در نظر بگیرید به ایده‌هایی فراتر از این فکر کنید که با لوگوی برندتان یک پترن ساده بسازید. همراه هدیهتان گیفت‌های کوچک و خلاقانه دیگری قرار دهید تا تاثیر کمپین‌تان افزایش پیدا کند. یک کاربرد هدیه‌های جانبی این است که مخاطب اول آنها به مخاطبان بعدی می‌دهد. به طور مثال همراه با دفترهای بیپ تونز کارتهای اعتبار بیپ تونز نیز در بسته قرار دادیم. کارتهای زیبایی که یک کد اعتبار روی آن درج شده بود و کاربر با آن کد می‌توانست حساب کاربریش در بیپ تونز را شارژ کند و موسیقی خریداری کند یا آنها را به دیگران هدیه دهد. در هدیه سال بعد بیپ تونز در کنار هدیه اصلی یک سری استیکر با موضوع موسیقی برای چسباندن روی لپ تاپ قرار دادیم. در کنار فرم‌های چاپی می‌توان این هدیه‌های جانبی را با هزینه خیلی کمی تولید کرد و از هدر رفت کاغذ هم جلوگیری کرد.
راهی پیدا کنید تا مخاطب به وسیله هدیه شما به وبسایت یا شبکه‌های اجتماعیتان سربزند. در صفحه اول دفترهای بیپ تونز یک کد کیو آر چاپ کرده بودیم که کاربر با اسکن کردن آن می‌توانست هرروز یک آهنگ رایگان از بیپ تونز دریافت و گوش کند. می‌توانید یک بازی طراحی کنید و آن را در بسته همراه هدیهتان قرار دهید. کد تخفیف، شناسه ورود به باشگاه مشتریان و… ایده‌هایی هستند که مخاطب‌تان را تشویق می‌کند بیشتر با برند شما آشنا شود. یکی از راحت‌ترین راه‌های پیوند زدن کمپین‌تان با فضای دیجیتال ساخت یک هشتگ برای کمپین است. هشتگ را به نحو گویایی در پکیج هدیهتان به کار ببرید تا مخاطب آن را ببیند و از آن استفاده کند. همچنین از این طریق می‌توانید بازدهی کمپین را هم تا حدودی محاسبه کنید.
در روزی که هدایای‌تان را ارسال می‌کنید و چند روز پس از آن حواستان به شبکه‌های اجتماعی باشد. هشتگ کمپین‌تان را سرچ کنید، نام کمپین و نام برندتان را جستجو کنید. اگر شخصی از طریق شبکه‌های اجتماعی از برندتان تشکر کرد حتما پاسخ دهید و آن را باز نشر دهید. انتقادها را هوشمندانه و بدون ایجاد حاشیه پاسخ دهید. سعی کنید از این موج ایجاد شده برای بیشتر معرفی کردن برندتان استفاده کنید. در صورت امکان تعدادی بسته هدیه اضافی آماده کنید. پس از ارسال هدیه‌ها افرادی از شما درخواست ارسال هدیه می‌کنند. بر اساس اولویت‌های کسب و کارتان برای تعدادی از آنها هدیه ارسال کنید.
در روزهای آماده سازی و ارسال هدایا تنها یار و یاورتان هم تیمی‌هایتان هستند. احتمالا یک یا دو روز تیمتان باید کارهایشان را رها کرده و به شما کمک کنند. از قبل برای این کار برنامه ریزی کنید. از تیمتان تشکر کنید. هدیه‌ای مخصوص برایشان در نظر بگیرید. در شبکه‌های اجتماعی کسب و کارتان افراد درگیر در پروژه را معرفی و از زحمت‌هایشان تشکر کنید.
کمپینهای هدیه اگر به خوبی انجام شوند تاثیری ماندگار بر مخاطبان شما خواهند گذاشت. برنامه‌ای منظم برای این کمپین‌ها در نظر بگیرید اما نگذارید زمان و نحوه انجام آن برای دیگران قابل پیش‌بینی باشد. در این صورت مخاطبان همواره منتظر سوپرایز‌های برند شما خواهند بود و شما را به عنوان مجموعه‌ای خلاق خواهند شناخت.
از زمانی که برای مطالعه این نوشته اختصاص دادید از شما ممنونم. امیدوارم نگاه جدیدی به هدیه‌های تبلیغاتی برای شما ایجاد کرده باشم. تمام این مطلب حاصل تجربه‌های شخصی من و منتج شده از حدود ۹ کمپین است. مطمئنم شما نیز تجربه‌های دیگری در این زمینه دارید که امیدوارم با درمیان گذاشتن آنها با دیگران به کامل‌تر شدن دانایی همه افراد فعال در این زمینه کمک کنید.
