ضرب در معنای لغوی به معنای ضربه ای است که با خونریزی همراه نباشد و آثاری همانند تورم ، کبودی ، خون مردگی و ... به همراه دارد و جرح به معنای ضربه ضربه ای است که با خونریزی به همراه باشد ، ضربه هایی همانند پارگی ، خراشیدگی و ...
برای ضرب و جرح اعم از عمدی و غیر عمدی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مجازات جداگانه و مستقلی تعیین شده است که اگر شرایط قصاص وجود داشته باشد نیز ممکن است منتهی به مجازات قصاص بشود و اگر امکان قصاص وجود نداشته باشد همانند شرایط عمومی قصاص و یا عدم مماثلت نیز مجازات دیه را به همراه دارد.
همچنین ضرب و جرح اگر منتهی به بهم خوردن نظم عمومی بشود از جنبه عمومی جرم نیز قابل مجازات است و جرم غیر قابل گذشت محسوب میشود و بدون شکایت شاکی خصوصی با اعلام دادستان نیز منجر به رسیدگی در دادگاه و مجازات مرتکبین میشود.
برای خواندن مقالات بیشتر به مقاله " مراحل شکایت ضرب و جرح " در همین وبسایت گروه وکلای عدل محور مراجعه کنید.
همانطوری که در بالا گفته شد برای آنکه ضرب و جرح منتهی به قصاص بشود باید شرایط عمومی قصاص وجود داشته باشد.شرایط عمومی قصاص در ماده 301 قانون مجازات اسلامی به تور مفصل توضیح داده شده است.
قصاص در صورتی ثابت می شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنیٌ علیه نباشد و مجنیٌ علیه، عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد
تبصره- چنانچه مجنیٌ علیه مسلمان باشد، مسلمان نبودن مرتکب، مانع قصاص نیست.
برای قصاص عضو به عضو نیز به جزء شرایط عمومی قصاص شرایط اختصاصی قصاص نیز نیاز است که در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی گفته شده استو
در قصاص عضو، علاوه بر شرایط عمومیقصاص، شرایط زیر با تفصیلی که در این قانون بیان می شود، باید رعایت شود:
الف- محل عضو مورد قصاص، با مورد جنایت یکی باشد
ب- قصاص با مقدار جنایت، مساوی باشد
پ- خوف تلف مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد
ت- قصاص عضو سالم، در مقابل عضو ناسالم نباشد
ث- قصاص عضو اصلی، در مقابل عضو غیراصلی نباشد
ج -قصاص عضو کامل در مقابل عضو ناقص نباشد. تبصره- درصورتی که مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و چنانچه دست چپ هم نداشته باشد پای او قصاص می شود
رعایت تساوی مقدار طول و عرض، در قصاص جراحات لازم است لکن اگر طول عضو مورد قصاص، کمتر از طول عضو آسیب دیده در مجنیٌ علیه باشد، قصاص نباید به عضو دیگر سرایت کند و نسبت به مازاد جنایت، دیه گرفته می شود لکن میزان در عمق جنایت، صدق عنوان جنایت وارده است
اگر عضو مورد جنایت، سالم یا کامل باشد وعضو مرتکب، ناسالم یا ناقص باشد، مجنیٌ علیه می تواند قصاص کند یا با رضایت مرتکب، دیه بگیرد
تبصره- عضو ناسالم، عضوی است که منفعت اصلی آن از بین رفته باشد مانند عضو فلج و در غیراین صورت، عضو سالم محسوب می شود، هر چند دارای ضعف یا بیماری باشد
عضو قوی و صحیح، در برابر عضو ضعیف و معیوب غیرفلج، قصاص می شود
عضو کامل، در برابر عضو ناقص قصاص نمی شود لکن عضو ناقص، در برابر عضو کامل قصاص می شود که در این صورت، مرتکب باید مابه التفاوت دیه را بپردازد
تبصره- عضو ناقص، عضوی است که فاقد بخشی از اجزاء باشد مانند دستی که فاقد یک یا چند انگشت یا فاقد بخشی از یک یا چند انگشت است
اگر عضو مورد جنایت و عضو مورد قصاص، هر دو ناقص یا ناسالم باشند، فقط درصورتی که نقصان و
اگر عضو مورد جنایت، زائد باشد و مرتکب، عضو زائد مشابه نداشته باشد، به پرداخت ارش محکوم می شود
اگر رعایت تساوی در طول و عرض و عمق جنایت، ممکن نباشد و قصاص به مقدار کمتر ممکن باشد مجنیٌ علیه می تواند به قصاص کمتر، اکتفاء کند و مابه التفاوت را ارش مطالبه نماید و یا با رضایت جانی دیه جنایت را بگیرد
همانطور که پیشتر گفته شد هر جرمی از جنبه عمومی جرم نیز قابل مجازات است اگر منجر به برهم خوردن نظم عمومی و مخل امنیت جامعه بشود.مجازات های تعزیری این جرم ضرب و جرح نیز در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 پیش بینی شده است که به شرح زیر به شما توضیح خواهیم داد:
هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی‌یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم‌و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب‌به پرداخت دیه نیز محکوم میشود
تبصره – در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد
هر گاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم میشوند:
در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود به حبس از سه ماه تا یک سال
تبصره ۱-در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این ماده نخواهد بود
تبصره ۲-مجازاتهای فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد
ماده 617 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375:
هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد‌یا با کسی گلاویز شود در صورتیکه از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد
هر کس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیر متعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از‌کسب و کار باز دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
مجازات شروع به جرم جرائم فوق که گفته شد مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 ، بر طبق ماده 122 قانون مجازات اسلامی محاسبه میشود.
هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن نماید، لکن به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می شود:
الف- در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دائم یا حبس تعزیری درجه یک تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار
ب - در جرائمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج
پ - در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش
تبصره- هرگاه رفتار ارتکابی، ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته، لکن به جهات مادی که مرتکب از آنها بی اطلاع بوده وقوع جرم غیرممکن باشد، اقدام انجام شده در حکم شروع به جرم است . https://adlmehvar.com
شما برای پرونده ضرب و جرح خود نیاز به یک مشاور حقوقی یا وکیل متخصص و متبحر ضرب و جرح دارید که تمامی ادله مورد نیاز شما را به صورت منسجم جمع آوری کند و با تنظیم شکوائیه و درخواست دیه به روند دادرسی شما کمک نماید.
همچنین حضور یک وکیل ضرب و جرح نیز لازم است تا در تمامی مراحل دادگاه شما را همراهی کند و دفاعیات لازم را انجام بدهد.
برای مشاوره حقوقی گروه وکلای عدل محور راهنمایی های لازم را بگیرید.
