به بهانه روز جهانی توالت
تصویری که مشاهده می نمایید، یک تابلوی نقاشی از نحوه خالی کردن دستی سطل های ادرار و مدفوع انسانی در قرن هجدهم شهر ادینبورگ اسکاتلند است که در موزه بریتانیا قرار دارد.
ویل دورانت نویسنده معروفترین تاریخ تمدن در جلد چهارم "تاریخ تمدن" خود در این باره می نویسد:
"... در قرون سیزدهم و پس از آن، پاریسی ها (و کلا اروپایی ها)، ظرف های حاوی ادرار و مدفوع خود را آزادانه از فراز پنجره ها به داخل معابر می ریختند و تنها تامینی که عابر بیچاره داشت اخطار صاحب خانه بود، که به صدای بلند می گفت: خیس نشوی!
مردم در خانه ها و از بالای خانه ها ادرار می کردند. حتی کاخ «ورسای» آلوده به کثافات انسانی بود. پس از بروز طاعون در سال 1531 به موجب فرمان ویژه ای به همه مالکان و خانه داران پاریسی اخطار شد که برای هر خانه ای مستراح احداث نمایند؛ ولی بیشتر مردم نپذیرفتند.."
بسیاری از مسائل طهارت و نظافت که امروزه برای ما امری عادی است، حتی تا یک قرن پیش، برای اروپاییان ناشناخته بود و آنها تا قرن شانزدهم میلادی، نه تنها با این مسائل آشنا نبودند که فرسنگ ها از نظافت و پاکیزگی به دور بودند.
مسئله عدم رعایت بهداشت و نظافت در میان اروپاییان حتی در مسئله توالت هم وجود داشت و عجیب آنکه آنها حتی توالت رفتن را هم نمی دانستند. در تاریخ آمده که این عمل بهداشتی را از بردگان مسلمان که از قاره آفریقا آورده بودند، آموختند!!
در زمان جنگ های صلیبی هم برای تشخیص سربازان صلیبی از مسلمانان در تاریکی شب، به آنها توصیه کرده بودند، هر کسی بوی گند و ناخوشایند می داد، مطمئن باشید او یک جنگجوی صلیبی است و آنان که بوی خوش می دهند، سرباز مسلمان هستند.
در کتب تاریخی آمده که در همان جنگ ها، وقتی صلیبیون می دیدند مسلمانان گاه تا دو سه بار در روز به حمام می روند، تعجب می کردند که اینها چه می کنند؟!
موزه مَرموتان مونه (Musée Marmottan Monet)واقع شده در محله شانزدهم پاریس در سال 2015 نمایشگاه تازه ای ترتیب داد به نام "نظافت، تولد [فضای] خصوصی ، la naissance de l intime La toilette
در این نمایشگاه آثار بصری و تصویری به نمایش درآمد که نشان می داد در اروپای قرن هفدهم آب اصلا ماده‌ای نگران کننده تلقی می شد که می‌توانست ناقل بیماری‌ها باشد و حتی سلامت دندان‌ها را هدف قرار دهد.
پس، دوران «نظافت خشک» آغاز شد. توصیه می‌شد که هر روز صبح صورت را با پارچه‌ای سفید و نه با آب، پاک کنند. استفاده از مرهم‌ها جایگزین استفاده از آب شد ...
به این ترتیب واژه «توالت کردن»، برای توصیف استفاده از این مرهم‌ها و نه آب، توسط فردی که در مقابل آینه‌ای قرار گرفته در یک اتاق ابداع شد! آن‌چه جایگزین شست‌وشو شد،
در واقع ژست‌های مشخصی بود که به آرایش مو‌ها، استفاده از پودر‌ها و پرداختن به لباس‌ها اختصاص می‌یافت. محلی که این اعمال در آن انجام می‌شد اتاقی بود که مشخصا میزی برای «توالت» در آن قرار داشت، و بر آن آینه و پودر و غیره قرار داده بودند.
اما در قرن هجدهم، آب بی‌سر و صدا به اروپا بازگشت و این با تحول اخلاقیات همزمان شد. علاوه بر این، لوازم جانبی برای عمل نظافت نیز ابداع شدند: تشتک‌هایی برای شستن پا‌ها یا برای ادرار و مدفوع.
در پایان قرن نوزدهم بود که ابتدا در بریتانیا و بعد در فرانسه، شهر‌ها به «فتح آب» برآمدند. به زمانی طولانی نیاز بود تا آب در تمامی ساختمان‌ها و تمامی طبقات آنها توزیع شود. با وجود این و به هر ترتیب، آب در دسترس همگان قرار گرفت
سازمان ملل متحد (UN) 19 نوامبر را روز جهانی توالت (World Toilet Day)نام‌گذاری کرده است! و می گوید هدف از انتخاب یک روز در سال برای این مناسبت نمادین، بالابردن سطح آگاهی جوامع درخصوص آسیب‌هایی است که عدم استفاده از سرویس های بهداشتی برای انسان و کره زمین ایجاد می‌کند و نیز تأکید بر حق برابر همه انسان‌ها در دسترسی به سرویس بهداشتی است!! این درحالی است که هنوز و در قرن بیست و یکم (بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال 2017 )، ۲.۴ میلیارد انسان در شرایط بهداشتی نامناسب زندگی می‌کنند. همچنین ۴۰ درصد از مردم دنیا هنوز به سرویس بهداشتی تمیز و حتی اصل سرویس بهداشتی دسترسی ندارند.
در همین عصر نیز اگر به زندگی اروپاییان نزدیک شویم می بینیم که هنوز در میان بسیاری از آنها برخی از عادات و رسوم قدیم برجای مانده که نشانه عقب ماندگی ایشان حتی از تمدن اسلامی 1000 سال پیش است، چنان که به هنگام استحمام، تنها ظاهر را پاک می کند؛ یعنی بدن را آب نمی کشند و در توالت ها به جای شست و شو با آب، از کاغذ استفاده می کنند! به همین دلیل برای اینکه بوی بد ناشی از عدم شستشو با آب بعد از توالت را خنثی کنند، از عطر و ماده های خوشبو کننده استفاده می کنند. شاید یکی از دلائل پیشرفت غربی ها در زمینه عطر و اودکلن همین مسئله باشد!
