داهومی
Dahomey
این اولین باری نبود که یک فیلم مستند، برنده اصلی یکی از جشنواره های مهم جهانی شد، در سال 2022 و در هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز هم فیلم مستند "تمام زیبایی و خون ریزی" ساخته لورا پویترس، شیر طلایی را دریافت کرد (که در سال 2014 هم با مستند "شهروند چهارم" درباره ادوارد اسنودن، یکی از مستند های برگزیده آن سال را ساخت)
فیلم مستند "داهومی" ساخته متی دیوپ هم خرس طلایی یا همان جایزه نخست هفتاد و چهارمین جشنواره فیلم برلین را دریافت نمود.
یک فیلم 68 دقیقه ای درباره بازگشت 26 قطعه از حدود 7000 قطعه ای از میراث فرهنگی داهومی یا بنین امروز که فرانسویان طی سالهای استعمار به غارت بردند.
فیلم ابتدا به دور افتادگی 130 ساله این میراث اشاره دارد و دیالوگ ذهنی مابین برخی از این اشیاء در تاریکی که صحبت از بازگشت به وطن دارند ولی چندان معنایی از آن درک نمی کنند!
بسته بندی دقیق و با وسواس اشیاء یاد شده با قرارگرفتن دوربین مستند ساز در نقاط بدیعی مانند درون جعبه ای که درب آن پلمپ می شود یا در کنار آینه ها و شیشه هایی که دو یا چند تصویر از سوژه داده و یا نمای نزدیک از بخشی از اشیاء یاد شده، به فضاسازی اثر در این مرحله بسیار کمک کرده است.
ورود اشیاء به بنین و جشن و پایکوبی و سپس استقبال اقشار و قبائل مختلف با لباس های رنگین و چشم نواز، در مقابل محیط خشک و تک رنگ قبلی، فضای جدید را شاد و سرحال نشان می دهد اگرچه دیالوگ های خیالی اشیاء یاد شده یا بهتر بگوییم فیلمساز، چندان رضایتی از این موقعیت جدید ندارند!
اساس حرف فیلم، در صحنه های بحث جوانان و مردم پس از بازدید از اشیاء یاد شده در موزه شکل می گیرد که برخی از بازگشت آن میراث خرسند هستند و بعضی دیگر ناراضی و معترض و حتی بازگشت تعداد اندک از آنها را در مقابل 7000 شیء به غارت رفته، نوعی توهین به مردم بنین قلمداد می نمایند.
اما در میان همه بحث ها، دو جمله اصلی به گوش می رسد؛ کسی بازگشت آن میراث را نشانه بازگشت به هویت و گذشته می داند و دیگری آنها را برای گذر از گذشته و سنت ها و ....
و دیالوگ های ذهنی آخر آن اشیاء حکایت از درجا نزدن و متوقف نشدن و رو به جلو حرکت کردن دارد؛ آنچه در نماهای پایانی فیلم در تابلوهای تبلیغاتی غربی و دانسینگ ها و رقص های وارداتی و رقص نورهای آنچنانی بر چهره دختری بومی که نشئه است، خلاصه شده!
بنابراین کسب جایزه اول جشنواره برلین و خیل تقدیرها و تحسین های فصل جوایز 2025 و احتمال قوی برگزیده شدن در اسکار و دیگر مراسم پیرامونی آن پر بیراه نیست!