سعید مستغاثی
سعید مستغاثی
خواندن ۵ دقیقه·۳ سال پیش

نقد فیلم آسمان نیمه شب 2020 The Midnight Sky

روزی که زمین از حرکت ایستاد
یک درام به اصطلاح فضایی در فالب فیلمی #آخرالزمانی از #جرج_کلونی که بیشتر به بازیگری شهره است اما فیلم های قابل قبولی مثل "اعترافات یک ذهن خطرناک" (2002)، "شب بخیر، موفق باشی" (2005)، "نیمه ماه مارس" (2011) و "سوبربیکن" (2017) را هم کارگردانی کرده است. اگرچه در این فیلم "آسمان نیمه شب" اساسا معلوم نیست که بازیگر نقش اصلی فیلم یعنی دکتر آگوستین لافت هاوس، جرج کلونی است، چنانچه به جای کاراکتر او با آن سر و ریش بلند و سفید، هرفرد دیگری هم می توانست بازی کند، خصوصا که آن نقش، فرار و فرود و پیچش های خاصی هم ندارد.
اما دکتر آگوستین لافت هاوس، علیرغم اینکه فاقد حس و حال خاصی به نظر می رسد اما در داستان نقش مهمی دارد. او پیش از رخداد فاجعه ای که زمین را در آستانه آخرالزمان قرار می دهد، قمری از مشتری به نام کی-23 را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده که انسان می تواند به آن قمر مهاجرت کرده و برروی آن زیست نماید.
اما وقتی فیلم از 3 ماه پس از واقعه یاد شده، آغاز می شود، دکتر لافت هاوس را می بینیم که در یک #رصدخانه واقع در #قطب_شمال  برای کمک به بازماندگان زمینی و انتقالشان به زیرزمین ها باقی مانده است، در حالی که #گازهای_سمی به سرعت در حال فراگرفتن کل کره زمین هستند. این ویرانی و انتشار مواد سمی به گونه ای است که گروه اکتشاف و بررسی سیاره کی – 23 در سفینه فضایی "ایتر"، در حال بازگشت متوجه می شوند که اصلا نمی توانند به روی کره زمین فرود آمده و بایستی به هر شکل به همان کی – 23 بازگردند.
نه #رمان "صبح بخیر، نیمه شب" نوشته لیلی بروکس دالتون (که فیلمنامه "آسمان نیمه شب" براساس آن نوشته شده)، نه این #فیلمنامه که به قلم مارک ال اسمیت است(پیش از این هم فیلمنامه های معروفی مانند "از گوربرخاسته" را نوشته بود) و نه فیلم جرج کلونی، هیچیک روشن نمی کنند دلیل فاجعه آخرالزمانی کره زمین چیست.
تنها در یک جمله دکتر لافت هاوس برای "سالی" یا "آیریس" (فلیسیتی جونز) که از سرنشینان #سفینه_فضایی "ایتر" است، توضیح می دهد که ما نتوانستیم از #کره_زمین محافظت کنیم. اینکه آیا جنگ هسته ای اتفاق افتاده یا خیر، مشخص نمی شود. اگرچه با توجه به تصویر دریافت شده توسط سفینه "ایتر" از کره زمین و آن ستون های بلند دود و غبار که از آن به آسمان متصاعد است و اخطار آگوستین مبنی بر اینکه در هیچ کجای زمین نمی توانند فرود بیایند و تنها در زیرزمین ها قادر به زندگی هستند، محتمل ترین علت همین جنگ هسته ای به نظر می رسد.

فیلم "آسمان نیمه شب" با ریتمی کند و دادن اطلاعات قطره ای شروع و ادامه می یابد ولی تقریبا از یک سوم فیلم به بعد که دکتر لافت هاوس و دختربچه ای به نام "آیریس" (گویا از #مسافران به زیرزمین جا مانده)، تصمیم می گیرند برای ارتباط بهتر با سفینه "ایتر" به ایستگاه دیگری در فاصله ای دورتر بروند، ریتم فیلم افزایش یافته و تقریبا به گونه ای مسلسل وار،  شاهد صحنه های تعلیق آمیز و هیجان انگیز هستیم؛ #قطب پیمایی پر خطر در میان بوران و سرما و گرگ های قطبی و دست و پنجه نرم کردن با رودخانه های یخی که می شکنند و آنها را در خود فرو می برند، برخورد باران #شهاب ها با سفینه "ایتر" و دست و پنجه نرم کردن با مرگ هنگامی که تیم تعمیراتی سفینه برای درست کردن آنتن های ارتباطی در #فضا راهپمایی می کنند، برخورد با هواپیمایی ساقط شده در میان بخ ها و برف ها و ...
تقریبا در همه این سالها، #هالیوود دست از فیلم های فضایی و به اصطلاح علمی/تخیلی برنداشته است. سال گذشته فیلم "به سوی ستارگان" ، سال قبل تر "اولین انسان"و سالهای قبل تر "#مریخی" و "بین ستاره ای" و "جاذبه" و مجموعه "سفرهای ستاره ای" و ... و به خصوص در فیلم هایی مثل "مسافران" (مورتون تیلدام-2016) و "بین ستاره ای" (#کریستوفر_نولان- 2014) هم زندگی برروی زمین به پایان خود نزدیک شده و یا به تدریج زمین جای نامناسبی برای زندگی می گردید و دانشمندان به دنبال محل تازه ای در میان سیارات برای زندگی تازه بشر بودند.
اما در میان فیلم های یاد شده فیلم "آسمان نیمه شب"، کم هیاهو تر و جمع و جورتر به نظر می رسد و نسبت به آثار یاد شده از پروداکشن محدودتری برخوردار است اگرچه حدود 10-12 دقیقه پایان فیلم، به تیتراژ انتهایی و لیست عوامل اختصاص دارد.
گویا هرچه آمریکایی ها در تسخیر فضا ناموفق بودند، سعی کرده اند، در فیلم هایشان به آرزوهای دور و دراز خود دست یابند مانند آنچه در مورد قهرمان ها و سوپر قهرمان ها، انجام دادند که هر چقدر در تاریخ شان، قهرمان و اسطوره کم یافت می شود، سعی کردند در داستان ها و فیلم ها، با خلق قهرمان ها و سوپر قهرمان های جعلی مثل #سوپر من و #بتمن و #اسپایدرمن و آیرون من و ... آن را جبران کنند!

وقتی آمریکایی ها در اواخر دهه 60 میلادی ادعا کردند که انسان در روی #کره_ماه پیاده شده (اگرچه هیچگاه نتوانستند به ابهامات و تردیدهای آن پاسخ دهند که آیا اساسا چنین ادعایی واقعیت داشت یا خیر؟!) این توّهم و تصوّر در اذهان پیش آمد که حتما تا یکی دو دهه دیگر، بشر کل #کهکشان را زیرپا خواهد گذارد. از آن پس بود که انواع و اسام فیلم ها و سریال های فضایی ساخته شد، از همین مجموعه "سفرهای ستاره ای" (که در ایران به نام "پیشتازان فضا" به نمایش درآمد) بگیرید تا سریالی به نام "فضای 1999" که در آن مارتین لاندو و باربرا بین بازی می کردند و نشان می داد که بشر در آستانه هزاره سوم میلادی و قرن بیست و یکم، همه فضا را درنوردیده است.
ولی نشان به آن نشان که سفر انسان به فضا پس از گذشت نیم قرن از آن ادعای اولیه، هنوز از کره ماه فراتر نرفته و اصلا همان پروژه های سفر به ماه (تحت عنوان "#آپولو") هم پس شکست هایی همچون سقوط آپولو سیزده و ... در همان سالها تعطیل شد و دیگر ادامه نیافت تا اینکه سال گذشته اعلام شد گویا برای چند سال آینده، مجددا انسان را به ماه اعزام می کنند. یعنی بعد از نیم قرن مجددا بازگشت به جای اول!

The Midnight Skyآسمان نیمه شبنقد فیلمسعید مستغاثی
مستندساز و کارشناس سینما
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید