فیلم "تومان" سومین اثر بلند داستانی مرتضی فرشباف است، فیلمی درباره عده ای شرط بند و قمارباز در ترکمن صحرا که روی همه چیز از اسب و فوتبال گرفته تا نفس گیری زیرآب و شلیک به بطری های خالی شرط بسته و از همین راه گاهی پولدار می شوند و گاهی بازنده. گاهی نامزد یا بهتر بگوییم دوست دختر یکدیگر را ربوده، گاهی از اسب افتاده و فلج می شوند و گاهی هم خودکشی می کنند. به غیر از این، فیلم "تومان" سرشار از صحنه ها و پرگویی های بسیار بی ربط و اضافی است که احتمالا فیلمساز و هوادارانش ادعا خواهند کرد برای شخصیت پردازی بوده ولی کوچکترین تاثیری بر پردازش شخصیت ها ندارد که اصلا در فیلم شخصیتی وجود ندارد و هر چه هست، تعدادی تیپ های کلیشه ای به سبک و سیاق فیلمفارسی های شبه روشنفکری هستند که دور و بر هم می لولند.
فیلمساز گویا صحنه هایی از هر فیلمی که در عمرش دیده را در "تومان "گنجانده، از فیلم هایی همچون "سی بیسکویت" گری راس درباره اسب سواری گرفته تا آثاری همچون "بچه سین سیناتی" نورمن جویسن و "بیلیارد باز" رابرت راسن و تا فیلم "متولد چهارم ژوییه" الیور استون و حتی در سکانس های پایانی که گویا فیلمساز یکدفعه به یاد فیلم "حادثه توماس کراون" نورمن حویسن افتاده و صحنه فرار داوود با کیسه پول ها را طراحی کرده و سپس آنها را با نماهای کارت پستالی و سکانس های تجربی هنرجویان سینما مانند سکانس/ پلان و فیلمبرداری لولایت و نماهای تعقیبی پر تکان و تحرک و ... ترکیب کرده اما متاسفانه این انبوه نماها و سکانس های منفک از هم و فاقد حتی یک داستان و قصه معمولی، به هم دست نداده و مانند غذایی جا نیفتاده، باعث رودل و ثقل سرد تماشاگر می شوند.
البته پیشاپیش باید گفت که احتمالا فیلم "تومان" با همین ساختار به نظر برخی اعم از نویسنده سینمایی و داور بی تجربه و فیلم ندیده، نو و بدیع به نظر آمده و مانند ذوق کردن در برابر فیلم تئاتری و بی در و پیکر "مسخره باز"، شاید امسال هم جایزه نگاه نو را به فیلم "تومان" بدهند!
متاسفانه این تنها فیلمی که ماجرایش در ترکمن صحرا می گذرد و یکی از اقوام ایرانی شخصیت های اصلی آن هستند، تصویر چندان روشن و مثبتی از این قوم شریف و دوست داشتنی و زحمتکش ارائه نمی دهد. انبوه آدم هایی که در این فیلم به عنوان ترکمن رویت می شوند، اغلب قمارباز و الّاف و شرط بند و دلال هستند و حتی پرورش اسب آنها هم برخلاف آثار مشابه خارجی به قصد شرط بندی و قماربازی صورت می گیرد!
