سعید مستغاثی
سعید مستغاثی
خواندن ۲ دقیقه·۴ سال پیش

نقد فیلم روز صفر سعید ملکان

نکته بسیار مثبتی است که در طول دو سال متوالی، دو فیلم از زندگی و دوران عبدالمالک ریگی (سرکرده تروریست های تکفیری موسوم به جندالله) در سینمای ایران ساخته می شود. در واقع هر چه فیلم اول یعنی"شبی که ماه کامل شد"، درباره هیولایی به نام ریگی کم گذاشته و عملیات مهم ایرانی ها در دستگیری وی را با دو جمله تمام کرد،اما در فیلم"روز صفر" اساسا به چگونگی شناسایی و دستگیری ریگی پرداخته شود.

فیلم "روز صفر"، اولین ساخته سینمایی سعید ملکان (تهیه کننده فیلم هایی مثل "تنگه ابوقریب" و "تختی") با آماده سازی یک عملیات انفجار سراسری توسط گروه عبدالمالک ریگی (ساعد سهیلی) در ایران آغاز شده و با پیگیری و ردیابی یک مامور اطلاعاتی (امیر جدیدی) ادامه پیدا می کند. لحظاتی از فیلم، نمایش جنایات ریگی و لحظاتی دیگر، تلاش مامور اطلاعاتی برای دستیابی به ریگی است که توسط ماجرای روز صفر(کد عملیات سراسری در ایران)، پیوند می خورد.

فیلم "روز صفر" تمام و کمال، از الگوهای ماموران انگلیسی و آمریکایی همچون "جیمزباند" و "مت هلم" و "هری پالمر" و به خصوص "ایتن هانت" (تام کروز) در مجموعه فیلم های "ماموریت غیر ممکن"، بهره گرفته و تقریبا تمامی قواعد آنها را به طور کامل رعایت کرده تا یک فیلم اکشن آنچنانی تحویل دهد. قهرمان این گونه فیلم ها همچون جیمزباند یا ایتن هانت، براساس الگوی قهرمان ایدئولوژیک آمریکایی، معمولا، فردی تک روست که با تکیه بر توانایی های هوشی و استعدادهای خودش پیش رفته و با کمک سه چهار دستیار، به اهداف ظاهرا غیرممکن خود دست می یابد.

از همین رو هم شخصیت پردازی مامور اطلاعاتی فیلم "روز صفر" به جای اینکه از خصوصیات و ویژگی های یک مامور ایرانی بهره بگیرد، او را به ماموران سرویس های اطلاعاتی غربی تبدیل کرده؛ خشک، بدون احساسات و با هوش بالا. اما معلوم نیست چنین مامور تخت و یک بعدی در برخورد با آن نوجوان افغانی چگونه احساساتی شده؟ او از یک سو با شکستن قولنج گردن، ابراز قدرت می کند و از سوی دیگر به سبک دنزل واشینگتن در فیلم "اکولایزر"، نوعی مدیتیشن انجام می دهد. شاید از همین دو گانگی شخصیت اوست که نقاط ضعف فیلمنامه خود را نشان می دهد.

ماجرای ریگی و شناسایی و دستگیری او یک ماجرای واقعی و به قول آن مامور امنیتی (در کنفرانس مطبوعاتی پس از دستگیری ریگی در پنجم اسفند سال 1394)، کاملا ایرانی بوده است. نیازی نبود برای نمایش عملیات پیچیده دستگیری ریگی از الگوها و نمونه های آمریکایی استفاده شود آن هم برای به تصویر کشیدن افرادی که سربازان گمنام امام زمان (عجج) نامیده می شوند! فقط کم مانده بود که مثل "ایتن هانت" انتظار دریافت نقشه ماموریتش را از طریق نواری داشته باشد که 5 ثانیه پس از اتمام می سوزد و در نهایت هم خود اینگونه معرفی کند: "...باند ... جیمزباند"!

سعید ملکاننقد فیلم روز صفرعبدالمالک ریگی
مستندساز و کارشناس سینما
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید