سعید مستغاثی
سعید مستغاثی
خواندن ۵ دقیقه·۳ سال پیش

نقد و بررسی فیلم راه بازگشت 2020 The Way Back

شروعی تازه برای بن افلک ترک اعتیاد کرده
یک درام ورزشی که از انواع سینمای پرطرفدار در آمریکا به حساب می آید و با فیلم های متعددی درباره #فوتبال آمریکایی و #راگبی و #مشت_زنی و اسب سواری و #گلف و #بسکتبال، نمونه های معروفی از آثار سینمایی را در تاریخ #هنر_هفتم برجای گذارده است.
از فیلمی مثل "مرثیه ای برای یک سنگین وزن" (رالف نلسون- 1962) درباره مسابقات مشت زنی  تا "افسانه بگرونس" (#رابرت_رد_فورد- 1999) درباره گلف تا "هر یکشنبه کذایی" (#الیور_استون- 1999) درباره فوتبال آمریکایی و تا فیلم "سی بیسکویت" (گری راس- 2003) درباره مسابقات #اسب_دوانی.

اغلب این فیلم ها از فرمول تقریبا یکسانی بهره برده اند؛ مربی یا بازیکنی که دوران موفقیت را پشت سر گذارده و حالا در موقعیتی مجددا می خواهد به روزهای اوج خود نزدیک شود و با موانعی مواجه می گردد. یکی دو بار با شکست روبرو شده و نهایتا با پیروزی و موفقیت به انجام می رسد.

در میان آثار این زیر #ژانر، کمتر فیلم هایی مانند "#گاو_خشمگین" (#مارتین_اسکورسیزی-1980) و "محبوب میلیون دلاری" (#کلینت_ایستوود- 2003)  یافت می شوند که فرمول فوق را رعایت نکرده و مسیر تازه و غیر معمولی را طی کنند.

فیلم "راه بازگشت" تازه ترین ساخته "گاوین اوکانر" (که از او فیلم هایی مثل "معجزه"، "غرور و افتخار" و "جنگجو" را به خاطر داریم) نیز از همین دست فیلم های خرق عادت کننده است، اگرچه تا دو سوم فیلم، اصلا چنین به نظر نرسیده و شواهد امر نشان می دهد که فیلمنامه "براد اینگلزبی" (نویسنده فیلم جسارت آمیز "خارج از کوره" ساخته اسکات کوپر در سال 2013) تا دقائق حدود 80  فیلم، کاملا طبق فرمول های رایج #هالیوود عمل کرده است.

جک کانینگهام (#بن_افلک) یک قهرمان بسکتبال سابق که به دلیل اعتیاد به الکل، نه تنها بسکتبال بلکه خانواده اش را نیز ویران کرده، پس از سالها از سوی کشیش ارشد یک دبیرستان اسقفی به نام "هیز" برای مربی گری تیم بسکتبال آن (که زمانی خود در آن بازی کرده و افتخاراتی نیز کسب کرده بود) دعوت می شود.
جک علیرغم #اعتیاد به #الکل اما با کم کردن و حتی سعی بر ترک آن، تیم بسکتبال دبیرستان اسقفی "هیز" را بالا کشیده و به #پلی_آف مسابقات ایالتی می رساند.

جک کانینگهام (بن افلک) یک قهرمان بسکتبال سابق که به دلیل اعتیاد به الکل، نه تنها بسکتبال بلکه خانواده اش را نیز ویران کرده، پس از سالها از سوی کشیش ارشد یک دبیرستان اسقفی به نام "هیز" برای مربی گری تیم بسکتبال آن (که زمانی خود در آن بازی کرده و افتخاراتی نیز کسب کرده بود) دعوت می شود. جک علیرغم اعتیاد به الکل اما با کم کردن و حتی سعی بر ترک آن، تیم بسکتبال دبیرستان اسقفی "هیز" را بالا کشیده و به پلی آف مسابقات ایالتی   می رساند.
اما زمانی که در حوالی دقیقه 80 فیلم، تیم بسکتبال دبیرستان هیز با یک 3 امتیاز در ثانیه پایانی، تیم رقیب همیشگی اش یعنی تیم "مموریال" را شکست داده، طبق فرمول فوق می توانست به اصطلاح "هپی اِند" یا پایان خوشِ فیلم "راه بازگشت" قرار بگیرد و اصلا در همان لحظه برای تماشاگر این سوال پیش می آید که خیلی خوب، حالا از این به بعد و در جدود 20-30 دقیقه آخر فیلم چه می شود؟
دقیقا از همین جاست که همه آن رشته های باریکی که از ابتدای فیلم در کنار و در حاشیه و پس زمینه قصه اصلی، تنیده شده بود، دست به دست هم داده و فیلم را به یک پایان دور از انتظار می رساند. از این به بعد همه آن نابهنجاری های زندگی جک کانینگهام که در پس پرده مسابقات بسکتبال و فراز و نشیب ها و برد و باخت های آن، پنهان مانده بود، بر سرش آوار می شود؛ اعتیاد شدیدش به الکل (که سرمنشاء همه آن ناملایمات شده و نامرادی های بعدی را هم به همراه می آورد)، همسرش که در حال جدا شدن است، پسرش مایکل که بر اثر سرطان درگذشته و ... و حالا خانواده خواهرش که در میان همه این طوفان های خانمان برانداز، به کمکش آمده اند.
بازی حسی و درونگرای بن افلک (برخلاف تقریبا اغلب کاراکترهای قبلی او که معمولا پر افت و خیز و برونگرا بودند) در نقش جک کانینگهام که در میانه ترک و ادامه اعتیاد به الکل گیرکرده، به دلیل اینکه خود افلک نیز حدود دو سال درگیر چنین عارضه ای بود (و در طی دو سال کاملا از صحنه سینما به دور ماند) به طرز باورنکردنی پر حس و حال از کار درآمده و این به دلیل هوشمندی تهیه کنندگان فیلم و خصوصا انتخاب بازیگران و شخص گاوین اوکانر، فیلم "راه بازگشت" را به یک اثر مستند داستانی یا Docu-Drama نزدیک ساخته است.

فیلم "راه بازگشت" در یک سوم ابتدایی خود، شباهت غریبی به فیلم "منچستر بای د سی" ساخته کنت لونرگان در سال 2016 دارد که در آن فیلم برادر بن افلک یعنی "کیسی افلک" نقش مردی به نام "لی چندلر" را بازی می کرد که با رفیق بازی ها و سبکسری هایش، زندگی خانوادگی و همسر و بچه هایش را ویران کرده بود و حالا زندگی انزوا گرایانه ای را طی می کرد. درست مانند جک کانینگهام که پس از مرگ پسر و جدایی همسر، به دلیل اعتیاد به الکل، اینک در وضعیت انزوا به سر می برد.
اما براد اینگلزبی و گاوین اوکانر، جک را برخلاف لی در فیلم "منچستر بای دی سی" درگیر یکی از علائق دیرینش یعنی بسکتبال می کنند تا زمینه های برانگیختن حس بازگشت به زندگی در وی منطقی تر به نظر بیاید.
از همین روی فیلم "راه بازگشت" به یک اثر خانواده گرای سنتی، ضد مشروبات الکلی، تقابل زیرپوستی با سکولاریسم و بی بند و باری و با حضور کلیسا و عوامل مذهبی در سمت و سوگیری زندگی ویران شده آدم ها از جمله جک به سوی بازسازی و شکل گیری دوباره ... تبدیل می شود که در بسیاری جهات با ایدئولوژی هالیوود و به خصوص تم های امسال فصل جوایز یعنی "فمینیسم" و "نژادپرستی" در تضاد قرار می گیرد.
از همین روی علیرغم بازی استثنایی بن افلک و برخی بازیگران جوان فیلم همچون براندون ویلسون در نقش براندون و ملوین گرگ به نقش مارکوس و همچنین فیلمبرداری سایه روشن و دراماتیک "ادوارد گرئو" و موسیقی بسیار همراه "راب سیمونسن" که صحنه ها را پیشاپیش لو نمی دهد و تدوین مناسب و خوش ریتم "دیوید روزنبلوم"در سکانس های بازی و آرام و درونی در فصل های تنهایی جک و ... اما فیلم "راه بازگشت" در همه این رشته ها از لیست ها و منتخبین و نامزدهای فصل جوایز به دور مانده است.

فیلم راه بازگشتThe Way Backنقد فیلم the way backبن افلک
مستندساز و کارشناس سینما
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید