باسلام یک بستر آنلاین برای کسب‌و‌کارهای کوچک است. در این پلتفرمسازندگان محصولات غیرکارخانه‌ای از شهرها و روستاهای مختلف، می‌توانند محصولشان را بی‌واسطه بفروشند؛ اما این پلتفرم که چند سالی‌ست راه‌اندازی شده است، هفته‌ی پیش برای بار دوم ری‌برندینگی را انجام داد که این بار جنجال زیادی را در شبکه‌های اجتماعی برپا کرد. حالا، با توجه به پشت سر گذاشتن تب داغ اولیه‌اش که در شبکه‌های اجتماعی به ضرر یا حتا به نفعشان ایجاد شد، می‌خواهیم فارغ از هیجانات اولیه، نگاهی به ری‌برندینگ جدید این برند بیندازیم.
ما در استودیو ۹۸۷۶ می‌دانیم که نقد و بررسی هویت بصری هر برندی احتیاج به دانستن بریف و استراتژی آن دارد؛ اما ما به عنوان طراح چیزی را که می‌بینیم، با توجه به درکمان از آن برند تشریح خواهیم کرد.
مهدی مرتضوی، برند استراتژیست باسلام دقیقاً یک روز بعد از رونمایی از این تغییرات در مصاحبه با وبسایت دی ام بورد گفته: "باسلام به واسطه فعالیت‌های قبلی خود، در بین مخاطبانش دارای تصویر ذهنی یک فروشگاه آنلاین فروش کالاهای روستایی و محلی شده بود و بعد از رشد سال‌های اخیر و موجی که باسلام به دنبال آن حرکت کرد، حالا باسلام بیشتر به یک بازار بدون مرز با تنوع بالا شبیه‌تر شده بود. حالا هر چیزی در باسلام فروخته و خریده می‌شد و منطبق بر متافور یک بازار فیزیکی (مثلا بازار تهران یا بازار تجریش)، فروشندگان و غرفه‌داران مختلف از فروشنده خانگی و روستایی تا فروشگاه برند لوازم الکترونیکی به دادوستد مشغول شدند."
این صحبت‌ها نشان از این دارد که استراتژی کلی باسلام تغییر بزرگی کرده و حالا تبدیل به نسخه‌ی دیجیتال یک بازار فیزیکی همانند بازار بزرگ تهران شده است؛ اما آن‌ها در تبدیل این استراتژی به طراحی بصری تا چه حد موفق عمل کرده‌اند؟
طراحی هویت بصری باسلام فارغ از بررسی تخصصی آن، در نگاه اول بسیار جذاب و چشم‌نواز است. یکپارچگی در اجرای هویت بصری و تصویرسازی‌های زیبایش به چشم می‌آیند. در نگاه دوم استایل قدیمی آن توجه را به خود جلب می‌کند؛ چیزی که با توجه با استراتژی جدیدشان بسیار درست و موفقیت‌آمیز به نظر می‌رسد. مهدی مرتضوی نیز در همان مصاحبه، زبان بصری برندشان را «رترواستایل» توصیف کرده است.
اما سوالی که برای ما مطرح می‌شود این است که آیا این زبان بصری واقعاً استایل قدیمی بازارهای ایرانی را در خود دارد یا با استایل دهه‌ی شصت و هفتاد غربی طراحی شده است؟ آیا لوگو، لوگوتایپ و پالت رنگی باسلام شما را به یاد بازارهای ایرانی می‌اندازد یا تصویرسازی‌های قدیمی غربی؟
هر چند که می‌دانیم این شباهت استایل می‌تواند در ضعف طراحی گرافیک آن دوره‌ی کشورمان باشد؛ اما پالت رنگی‌اش نیز دقیقاً چیزی‌ست که با سرچ کلمات retro color palette در هر پلتفرم خارجی‌ای به راحتی می‌توانید شبیهش را بیابید.
سوال دیگری که در همین زمینه ایجاد می‌شود این است که آیا ابعاد دیگر شخصیت برند باسلام برای این سطح از شوخ‌طبعی که در لوگو دیده می‌شود آماده بوده‌اند؟ هر چند که کپی‌های نوشته‌شده در وبسایتشان نیز به کلی متحول شده‌اند؛ اما برای مثال کامنت‌هایی که از بخش پشتیبانی اینستاگرام باسلام می‌بینیم، چه از لحاظ لحن و چه از لحاظ محتوا شوخ طبعی و صمیمیتی در شخصیت خود ندارد.
در مجموع به نظر می‌رسد چیزی که تا به امروز به عنوان تصویر ذهنی مخاطب از این برند ثبت شده است، کمی با هویت بصری جدیدش ناهماهنگ باشد. که البته می‌دانیم در مدتی طولانی سعی در تغییر این تصویر ذهنی خواهند کرد.
در نگاهی دقیق‌تر به پروژه‌ی ری‌برندینگ باسلام اگر بخواهیم به اجزای هویت بصری جدیدشان نگاهی بیاندازیم باید بگوییم لوگویی می‌بینیم که بسیار آوانگارد (نسبت به برندهای معروف ایرانی) طراحی شده و به خوبی در تمام نقاط تماس برند به اجرا درآمده است. هر چند که این لوگو از سادگی مدنظر معلمان آکادمیک گرافیک در ایران بهره نمی‌برد، اما تفاوت چشمگیرش با رقبایش از بزرگ‌ترین مزیت‌های آن خواهد بود.
یک مساله‌ی تعجب برانگیز در آن نیز لوگوتایپ باسلام است که به نظر می‌رسد برای انعکاس شخصیتشان همچنان فاصله‌ی زیادی با آن استراتژی گفته شده دارد. اگرچه تایپ‌فیس انتخاب شده برای آن‌ها ما را به همان بازارهای قدیمی ایرانی می‌برد اما تضادش با لوگوتایپ باسلام سیلی محکمی بر صورت مخاطب می‌زند. مساله‌ی دیگری که مورد توجه ما قرار گرفت تفاوت لوگوتایپ انگلیسی (SALAM) با نام برند است. با اینکه پس از بررسی‌های فراوان دلیلی منطقی برای آن پیدا نمی‌کنیم اما امیدواریم که برند باسلام با هر دلیلی که این کار را انجام داده در تقویت نام برندش در ذهن مخاطب و حتی سئوی وبسایتش دچار مشکل نشود.
در آخر ما به این مساله آگاهیم که نتیجه گرفتن از هر پروژه‌ی برندینگی نیاز به گذشت زمان و کار فراوان دارد و هجوم نظرات مخاطبین در روزهای ابتدایی این پروژه تاثیری در آن نتیجه نخواهد گذاشت. ما نیز سعی خواهیم کرد که با گذشت زمان مناسب و دیدن نتیجه‌ی این ری‌برندینگ، دوباره نگاهی به آن بیاندازیم و این مطلب را به روز رسانی کنیم.
