عصر حاضر به عنوان عصر ارتباطات نام‌گذاری شده است. با توجه به اینکه زندگی انسان در اجتماع بر پایه ارتباط شکل می‌گیرد، یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخش‌های زندگی انسان را ارتباط می‌سازد. در واقع هسته اصلی تشکیل جامعه و سنگ بنای آن را برقراری ارتباط توسط انسان‌ها می‌دانند.
فرهنگ‌ها توسط ارتباط به وجود می‌آیند و در صورتی که ارتباط وجود نداشته باشد، هرگز هیچ گونه فرهنگی پدید نمی‌آید. در این میان، اهمیت وجود رسانه به عنوان ابزاری مهم برای برقراری ارتباط در اجتماع را به هیچ عنوان نمی‌توان نادیده انگاشت.
در حقیقت جوامع را نمی‌توان بدون رسانه‌ها و ابزار ارتباط جمعی تصور کرد. از آنجا که ابزارهای ارتباط جمعی بر اساس نیاز افراد جامعه و علائق آن‌ها به وجود می‌آیند، به عنوان یکی از عوامل مهم در اجتماع محسوب می‌شوند. در ادامه مطلب بیشتر به رسانه‌ها و ارتباط در اجتماع می‌پردازیم.
رسانه را به عنوان ابزاری جهت برقراری ارتباطات می‌شناسند که وظیفه اطلاع‌رسانی به مردم را انجام می‌دهد. در حقیقت هر آنچه که قابلیت انتقال پیام به مخاطب موردنظر را دارا باشد، می‌تواند رسانه نام بگیرد. به این معنا که بتوان در یک زمان خاص یک پیام مشخص را به عموم مخاطبان ارسال کرد تا در دسترس آن‌ها قرار گیرد.
معرفی انواع رسانه‌ها
رسانه‌ها که به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر در عصر ارتباطات هستند، انواع گوناگونی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
تلفن، رادیو و پادکست صوتی به عنوان رسانه‌های شنیداری شناخته می‌شوند. رادیو امروزه کم‌تر مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد و نقش پررنگی در ایجاد ارتباط با مردم ندارد. در حالی‌که پادکست‌های صوتی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و در آموزش و یادگیری مردم، نقش قابل توجهی دارد.
رسانه‌های دیداری علاوه بر صوت، دارای تصویر نیز هستند که از این قرارند: اینترنت، سینما، فیلم، تلویزیون، کتاب، مجلات، روزنامه‌ها، پوسترها، نقشه، نمودار، کاریکاتور و غیره.
به طور کلی رسانه‌ها کارکردهای متفاوتی دارند که عبارتند از:
· اولین کارکرد رسانه، نقش خبری آن است که به عنوان کارکرد نظارتی نیز شناخته می‌شود.
· کارکرد دیگر رسانه، نقش ارشادی و راهنمایی است که باعث ایجاد همبستگی در اجتماع می‌شود.
· سومین کارکرد رسانه، نقش آموزشی آن است که موجب منتقل کردن میراث با ارزش فرهنگی می‌شود.
· آخرین کارکرد رسانه، نقش تفریحی آن است که باعث پرکردن اوقات فراغت و ایجاد سرگرمی می‌گردد.
رسانه‌ها با تغییر ارتباطات اجتماعی باعث شکل‌گیری فرهنگ جدید در جامعه می‌شوند. از آنجا که ابزار ارتباط جمعی از قبیل رادیو و تلویزیون با هویت و فرهنگ مردم جامعه ارتباط مستقیمی دارند، مسئولان فرهنگی کشور به منظور اصلاح و بهبود روند این رسانه‌ها همواره در تلاش هستند.
از دیگر تاثیراتی که رسانه در جامعه دارد، مربوط به هویت افراد است. در گذشته هویت افراد از طریق آموزش رسمی ساخته می‌شد. اما امروزه به دلیل سرعتی که در انتقال اطلاعات به وجود آمده، رسانه‌ها به عنوان ابزار اطلاع‌رسانی، توانایی تغییر هویت عموم مردم را دارند.
با توجه به مطالبی که ذکر شد، رسانه‌های جمعی باعث ایجاد تغییراتی در هویت ملی افراد می‌شوند. به این معنا که گاهی موجب تقویت و تحکیم هویت ملی می‌شوند و گاهی منجر به تضعیف یا تخریب آن می‌گردند.
با توجه به مطالبی که درباره ارتباطات و رسانه ذکر کردیم، اینک به ضرورت و اهمیت رسانه در جامعه می‌پردازیم. از آنجا که بشر دارای حس کمال‌جویی است و نیاز به تکامل دارد، زندگی او در مسیر تکنولوژی و پیشرفت قرار گرفته است.
حس نیاز انسان به ایجاد ارتباط با محیط اطراف و تبادل پیام با اطرافیان، او را به سوی استفاده از رسانه‌ها سوق می‌دهد. به این ترتیب در دنیای پیشرفته امروزی اهمیت و ضرورت وجود رسانه در جامعه را نمی‌توان نادیده گرفت.
با توجه به نقش رسانه و ارتباطات در جامعه دریافتیم که رسانه گاهی نقشی بسیار پررنگ‌تر از صرفا انتقال پیام دارد و بر مخاطبان تاثیر فراوانی می‌گذارد. رسانه‌ها که امروزه به عنوان مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر عموم مردم فعالیت می‌کنند، نقشی بسیار قابل توجه دارند. به این ترتیب، در دنیای امروز یکی از راه‌های اصلی انتقال پیام و رساندن آن به گوش جهانیان، رسانه است.
