تابحال شده است که به پزشکی مراجعه کنید و پزشک تنها با یک نگاه به قفسه سینه شما، مثبت یا منفی بودن کرونا را تشخیص دهد؟ قطعا پاسخ شما «خیر» است. زیرا جزئیات مهم است. صدها سال پیش دانشمندان زیست شناسی و پزشکی با جراحی‌های زجر آور و دردناک ناحیه‌های مختلف بدن می‌توانستند نوع بیماری داخلی را تشخیص دهند. بهتر است بگوییم ببینند و شاید بتوانند تشخیص دهند چون جزئیات آشکار نبود و تنها از ظاهر نسخه‌ای می‌دادند و دارویی تجویز می‌کردند. گاهی اوقات بیمار در حین جراحی و یا حتی بعد از جراحی بر اثر آلودگی‌های تیغ جراحی جان خود را از دست می‌داد. تا اینکه علم پیشرفت کرد و سیستم‌های تصویربرداری پزشکی (رادیوگرافی x-ray) ظهور کردند. هر چند عوارضی داشتند و دارند اما انقلابی در تشخیص و درمان پزشکی رخ داد.
امروزه نه تنها در پزشکی بلکه در صنعت هم برای تشخیص و مشاهده یک رویداد نیاز به علم رادیولوژی داریم. از دستگاه‌هایی مانند سی‌اسکن و رادیوگرافی برای این منظور استفاده می‌شود. با استفاده عبور پرتو ایکس از جسم مورد نظر، براساس چگالی، ضخامت و عوامل دیگر، می‌توانیم طرح شدت عبوری را ثبت کنیم و سپس نسبت به تحلیل آن اقدام کنیم. در اینجا به آن طرح شدت تصویر می‌گوییم. البته تصویر تعاریف جامع و تخصصی‌تری دارد اما از آن صرف نظر می‌کنیم.
یکی از کاربردهایی که در صنعت نیاز است، رادیوگرافی تجهیزات حساس الکترونیکی است. در حال حاضر تقریباً در تمام شرکت‌های الکترونیکی مطرح دنیا، یکی از مراحل کنترل کیفیت تجهیزات شامل همین موضوع است. تجهیزاتی که به دست ما و شما می‌رسد شاید خیلی حساسیت نداشته باشند اما تجهیزاتی داریم که برای موقعیت‌ها و حالات خاص استفاده می‌شوند. مثلاً برای زمانی که می‌خواهیم یک قطعه کنترلی در سیستم هواپیما قرار دهیم، و یا برد الکترونیکی یک آشکارساز یا دزیمتر در پرتوپزشکی و غیره.
از دیگر کاربردهای تصویربرداری که بسیار مهم و حیاتی است، حوزه پزشکی را داریم. از یک شکستگی ساده استخوان تا تشخیص متاستاز سرطان در بدن را می‌توانیم با استفاده از تصویربرداری مشاهده کنیم و سپس برای درمان آن اقدام کنیم. البته فراموش نکنیم که برای هر یک از این موارد که عنوان شد نوع خاصی از تصویربرداری را نیاز داریم. مثلاً برای مورد اول از رادیوگرافی ساده هم می‌توان استفاده کرد اما برای مورد دوم باید از پزشکی هسته‌ای مثل اسپکت استفاده کنیم.
تصویربرداری فقط محدود به سیستم‌های پزشکی و صنعتی نمی‌شود. تلفن همراه و دوربین‌های دیجیتالی که روزانه با آن‌ها سر و کار داریم هم از این دسته هستند اما با کاربردی دیگر.
به طور کلی مدالیته‌های تصویربرداری که در حوزه پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
1- رادیوگرافی
2- ماموگرافی
3- پزشکی هسته‌ای
پزشکی هسته‌ای را در دو گروه سیستم پِت و اسپکت دسته بندی می‌کنیم.
4- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
5- اولتراسوند (سونوگرافی)
6- سی‌تی‌اسکن (CT scan)
در این مقاله سعی کردیم آشنایی کلی با سیستم‌های تصویربرداری داشته باشیم و نیز لزوم استفاده از تصویربرداری در پزشکی و صنعت را نیز مورد بررسی قرار دادیم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تهیه مطلب: تیم تحریریه onlineMRE
منابع:
1- تیم تحریریه onlineMRE
2- کتاب «فیزیک سیستم‌های تصویربرداری پزشکی» نوشته Jerrold T.Bushberg و همکاران، ترجمه دکتر علیرضا کمالی اصل، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
با نظرات خود ما را در جهت بهبود کیفیت محتوا و خدمات همراهی کنید.
