۱۴۰۵. در آیه ای آمده است: «هر کس که خود بخواهد هدایت می‌‌‌‌شود». در آیه ی دیگری آمده است: «هر که را خدا بخواهد، هدایت میکند». پس «خود» و «خدا» امر واحدی است؛ همان‌طور که خود خدا درباره ی این تناقضات فرموده است که اموری واحدند: «اراده نمی‌‌‌کنید، مگر اینکه خدا است که اراده میکند». نگفته است که چون خدا اراده کند شما اراده می‌‌‌‌کنید، بلکه گفته که چون شما اراده کنید، خدا اراده میکند. یعنی خدا مرید اراده ی بشر است: «بخواهید تا اجابت کنم».
۱۴۰۶. آنکه امری را با دل و جان اراده میکند، خدا هم او را به سوی تحقق آن امر، به فعل می‌‌‌کشاند. یعنی به دست خود انسان است که اراده اش را به فعل می‌‌‌آورد.
۱۴۰۷. انسان چیزی جز ادعا‌کردن و خواستن و اراده‌نمودن نیست و هرچه این دعوی و تمنا برتر و عالیتر و الهی تر باشد، بیشتر مورد قبول حق است و سریعتر اجابت می‌‌‌‌شود. و سریعترین اجابت‌ها، اجابت لقاءالله است که بر‌ترین دعویها است و دعاها.
(استاد علی اکبر خانجانی، توحید عملی)
