تفاوت بین تعداد برند های پر آگهی خودرو را چگونه می توان ارزیابی کرد ؟

تاریخچه ساخت خودرو :

خودرو از اختراعاتی است که دنیا را متحول و بسیاری از کار ها را برای انسان آسان ساخت اما اختراع خودرو با فراز و نشیب هایی همراه بوده است و خودرویی که امروزه مشاهده می کنیم در ابتدا به این شکل نبوده و حاصل تغییرات فراوانی در طول سالیان متمادی است اولین خودروی ساخته شده در سال 1678 توسط یک بلژیکی به نام فردیناند فربیست که با بخار کار می کرد و به صورت یک سه چرخ برای سرگرمی امپراتور چین آن را ساخت که این خودرو 65 سانتی متر طول داشت اولین خودرویی که برای جابجایی انسان و بار ساخته شد توسط نیکلاس جوزف کان فرانسوی در سال 1767 که می توانست 4 تن بار به همراه 2 خدمه را با سرعتی نزدیک به 8 کیلومتر بر ساعت به حرکت درآورد که این خودرو با نیروی بخار کار می کرد و اولین تصادف خودرویی با این خودرو در سال 1771 اتفاق افتاد موتور احتراقی که جایگزینی برای ماشین های با نیروی بخاری است در سال 1860 توسط یک بلژیکی به نام اتین لونوار اختراع شد پس از آن روند تکامل صنعت خودو سازی ادامه یافت و مهندسان در سراسر اروپا اختراعات متفاوتی در این زمینه انجام دادند که در سال 1886 کارل بنز مخترع آلمانی بنز پتنت-موتورواگن را عرضه کرد و این سال به عنوان تولد خودروهای مدرن امروزی شناخته می شود در سال 1874 زیگفرد مارکوس یک خودرو با موتور برون سوز را بر روی یک گاری در شهر وین ساخت اما به تدریج موتور های برون ساز جای خودرا به موتور های درون ساز دادند اولین نمونه موتور درون سوز را نیکلاس اتو آلمانی ساخت که موتور های امروزی نمونه تکامل یافته این موتور هستند در سال 1891 هنری فورد یک موتور کوچک گازوییلی طراحی کرد و سه سال بعد یک ماشین گازوییلی ساخت که به نام کالسکه بدون اسب شناخته می شود پنج سال بعد هنری فورد طراحی خودروهای موسوم به مدل A و T را آغاز کرد که توانست خط تولید آن ها را راه اندازی کند

برخی ساخت اولین خودرو را به هنری فورد نسبت می دهند اما همانطور که می دانیم کارل بنز اولین خودرو که نمونه تکامل یافته آن در خیابان ها موجود است را ساخته است اما هنری فورد در واقع ایده تولید خودرو ارزان قیمت را تحقق بخشید و استفاده از خودرو در مقیاس وسیع برای عموم مردم را ممکن ساخت .

تاریخچه خودرو در ایران :

تاریخ دقیق ورود خودرو ها به ایران مشخص نیست اما در منابع تاریخی اولین خودروی وارد شده به ایران را در سال 1890 توسط مظفرالدین شاه می دانند که دو خودرو همراه با راننده هایشان از اروپا با خود آورد که این خودرو ها فورد و رنو بودند اما گفته می شود که این دو خودرو رنو بودند یکی با توجه به نواقصی پیش آمده در راه به ایران نرسید و دیگری نیز به دلیل ترور نافرجام محمد علی شاه منفجر گردید پس از این دو خودرو ، خودرویی که برای احمد شاه خریداری شد به عنوان سومین خودرو ایران شناخته می شود

در سال 1300 خودرو یکی از اصلی ترین کالا های وارداتی ایران محسوب می شد نیاز برای خرید خودرویی که در حد توان مردم باشد احساس می شد با توجه به وارداتی بودن قیمت این محصول بسیار بالا بود و خودرو به یک کالای لوکس و اعیانی تبدیل شده بود که همین نیاز منجر به تاسیس کارخانه ی صنعتی ایران ناسیونال تحت لیسانس کمپانی تالبوت در سال 1341 توسط برادران خیامی شد اولین محصولات این شرکت گونه ای اتوبوس و مینی بوس بود تولید پیکان از محصولات قدیمی تالبوت بود در سال 46 در برنامه ی ایران ناسیونال قرار گرفت و در سال 56 مدل های مختلفی از آن ساخته شد در سال 1358 بنا بر بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران مصوب شورای انقلاب اسلامی کارخانه ایران ناسیونال مصادره و ملی اعلام شد همچنین نام آن به ایران خودرو تغییر یافت . دومین کارخانه ی خودرو سازی ایران سایپا در سال 1344 تاسیس شد اولین خودروی سایپا ژیان بود که با مشارکت سیتروئن فرانسه تولید می شد ژیان و رنو خودروهایی بودند که تا سال 56 توسط سایپا تولید می شدند و در طول سال ها خودروساز ایرانی دیگری نظیر پارس خودرو با تولید شاهین و آریا در این صنعت مشغول به فعالیت بود اما با این وجود به دلیلی قیمت مناسب پیکان عموم افراد جامعه را در فاصله ی کوتاه ماشین دار ساخت به نحوی که در آن زمان خیابان ها از خودروی پیکان پر شده بودند.

خودرو سازی پس از انقلاب اسلامی :

صنعت خودرو سازی در ایران چندان قدیمی نیست با این وجود پس از نفت به عنوان بزرگترین صنعت در کشور شناخته می شود جایگاه خودروسازی ایران در جهان مناسب نیست و تا کنون نتوانسته رتبه ای بهتر از 18 را کسب کند علاوه بر دو خودروساز بزرگ ، پارس خودرو و کرمان موتور نیز خودرو ساز های بزرگ کشور محسوب می شوند .

بخش اعظم صنعت خودروسازی ایران طی فعالیتش به کار مونتاژ محصولات کمپانی های بزرگتر جهانی مشغول بوده و همواره به دلیل تحریم و شرایط جنگی با فراز و نشیب هایی همراه بوده است .

بازار خودرو ایران :

بازار خودروی ایران به دلیل فشار تحریم ها ، نبود قطعات برای تولید ، افزایش نرخ ارز ، کاهش قدرت خرید مردم و .. با مشکلات فراوانی مواجه بوده است که خودروسازان موفق به تحقق بسیاری از وعده های خود نشده اند و خودروهایی با کیفیت پایین و از رده خارج شده همچنان در خط تولید آن ها قرار دارد

توقف واردات خودرو از سال 1397 بالا رفتن هر ساعت قیمت های خودرو وارداتی را به همراه داشته است که وجود تعرفه های چند صد درصدی بر قیمت خودرو های وارداتی به منظور حمایت از صنایع داخلی نیز در این افزایش قیمت ها تاثیر گذار بوده است .

بازار خودرو در ایران را می توان انحصار چندجانبه دانست زیرا تعداد محدودی بنگاه محصول خودرو را تولید میکنند که در خودرو بودن مشترک هستند اما هر کدام از محصولات ویژگی های خاصی دارند و ساختار بازار به گونه ای است که بنگاه های دیگر به راحتی نمی توانند وارد این بازار شوند قیمت گذاری در این بازار علاوه بر اینکه بنگاه تابع تقاضا و هزینه خود را می داند با توجه به نقطه ی تعادلی و عکس العمل سایر بنگاه ها اقدام به قیمت گذاری می کند اگر سایپا قیمت خودرو را 20 درصد کاهش دهد این عمل بر فعالیت های سایر بنگاه ها نیز تاثیر می گذارد و بسته به استراتژِی بنگاه های دیگر نیز ممکن است قیمت خود را کمتر یا بیشتر کاهش یا اینکه تغییری ندهند .

در سال 1391 شورای رقابت با توجه به افزایش نرخ ارز و رشد بی سابقه قیمت خودرو امر قیمت گذاری خودرو ها را بر عهده گرفت که کارگروهی به نام کارگروه خودرو در مرکز ملی رقابت تشکیل شد و قیمت گذاری را به صورت دستوری انجام می دهد نه بر اساس شرایط بازار .

وضعیت خرید و فروش خودرو و لوازم جانبی در ایران:

تمامی اطلاعات و آمار داده شده برای نرم افزار دیوار در سال 1399 است که 8.6 میلیون آگهی در دسته خودرو سواری منتشر شد که میانگین تعداد بازدید هر آگهی 624 مرتبه بوده است تهران ، مشهد ، شیراز ، اصفهان و کرج به ترتیب بیشترین آگهی در شهر های ایران داشته اند از کل آگهی ها سهم شهر تهران به تنهایی 26 درصد و سهم چهار شهر دیگر در مجموع 26 درصد بوده است تعداد معاملات خودرو ها برای شهر تهران 176 هزار و 500 معامله و ارزش این معاملات 27 هزار میلیارد تومان تخمین زده می شود

پر آگهی ترین خودرو به ترتیب پراید صندوق دار ، پژو 206 ، پژو 405 ، پژو پارس و سمند بوده است که سهم این پنج خودرو از کل آگهی ها در تهران 39 درصد و در شهر های پرآگهی دیگر به طور میانگین 48 درصد بوده است تعداد آگهی های خودروی پراید صندوق دار بیش از 2 برابر دومین خودرو پرآگهی یعنی پژو 206 بوده است

خودرو های زیر 75 میلیون تومان پر بازدید ترین آگهی های خودرو هستند 39 درصد کل بازدید آگهی های خودرو سواری مربوط به این بازه قیمتی است همچنین سهم خودرو های داخلی از کل خودرو های آگهی شده از 88 درصد در سال 1398 به 90 درصد در سال 1399 رسیده است که استان قم با 96 درصد آگهی های خودرو های داخلی بیشترین سهم را داراست در نمودار زیر سهم آگهی خودرو های سواری در بازه های قیمتی متفاوت بیان شده است .

تعداد آگهی خودرو های وارداتی نسبت به سال قبل 26 درصد کاهش یافته است .

در شهر تهران بیشترین تعداد آگهی مربوط به ماشین های سه تا پنج سال ساخت و در سایر شهر های پر آگهی مربوط به ماشین های شش تا ده سال ساخت است در مقایسه با سال 1398 سهم آگهی خودرو های بالای 3 سال ساخت به طور متوسط 21 درصد و در شهر تهران 16 درصد افزایش یافته است .قیمت خودرو نو داخلی و وارداتی در مقایسه با سال 1398 به ترتیب 2.2 و 2 برابر شده است قیمت خودرو صفر کیلومتر در سال 1399 بیشترین رشد را در مهر ماه تجربه کرده است در این ماه میانگین قیمت خودرو های نو داخلی و وارداتی به ترتیب 42 درصد و 34 درصد نسبت به شهریور 1399 افزایش یافته است همچنین نسبت به مهر 1398 قیمت خودرو حدودا 3.5 برابر شده است آذر ماه تنها ماهی است که متوسط قیمت خودرو های صفرکیلومتر داخلی در مقایسه با یک ماه قبل کاهش یافته است

در سال 1399 رشد تعداد آگهی های پیکان در شهر های پر آگهی از هر خودرو دیگری بیشتر بود 176 هزار آگهی پیکان در سال 1399 صورت گرفت پیکان از سال 1346 تا سال 1384 در ایران تولید می شد در این 38 سال به طور متوسط سالانه بیش از 60 هزار خودرو پیکان تولید شده است تعداد آگهی های پیکان در در سال 1399 حدودا سه برابر تولید متوسط سالانه پیکان در ایران بوده است . در بین 20 خودرو پربازدید ، پیکان ، دنا و مزدا تنها خودروهایی بودند که در مقایسه با سال 1398 رشد کرده اند در شهر های پر آگهی پیکان و پژو 207 تنها خودرو هایی بودند که تعداد آگهی های آن ها نسبت به سال 1398 افزایش یافته است.

در دسته قطعات و لوازم جانبی خودرو 5.3 میلیون آگهی انجام شد که 266 مرتبه تعداد بازدید هر آگهی قطعات و لوازم جانبی بود 24 درصد از کل تعداد آگهی ها متعلق به شهر تهران است و محله پیروزی در شرق تهران مانند سال قبل بیشترین تعداد آگهی قطعات یدکی و لوازم جانبی را داشته است .

پر تکرار ترین کلمات در عنوان آگهی های دسته قطعات و لوازم جانبی خودرو به ترتیب لاستیک ، چراغ ، رینگ ، ضبط و باند بوده است که 87 درصد رشد تعداد آگهی های حاوی واژه لاستیک نسبت به سال 1398 صورت گرفته است که تعداد آگهی های حاوی واژه لاستیک در سال 1399 به 766 هزار آگهی رسید عرضه کم لاستیک به ویژه برای خودرو های پر تیراژ عامل اصلی گرانی تایر در سال 1399 بود که منجر به جواب ندادن به تقاضا و نوسان قیمت در آن بازار شد .

با وجود توقف تولید پراید در سال 1399 قطعات یدکی و لوازم جانبی برای این خودرو بیشتر از سایر خودرو ها بوده است .

تفاوت در تعداد آگهی های خودرو :

اکنون این سوال مطرح می شود چرا تعداد آگهی های خودرو پراید از پژو ، سمند و ... بیشتر است؟

در تصمیم گیری های اقتصادی هر فردی ابتدا مطلوبیت حاصل از مصرف کالا را مد نظر قرار می دهد و سپس با توجه به سطح مخارج خود امکان خرید کالا را بررسی می کند در صورتی که از کالایی مطلوبیت کسب کند و توان پرداخت قیمت آن را داشته باشد کالای مورد نظر را خریداری می کند برای مثال نان ، میوه و ... اما کالاهایی هستند که مطلوبیت منفی عاید فرد می کنند و فرد هیچ تمایلی برای خرید آن ها ندارد از جمله آلودگی ، زباله و ...

خودرو کالایی است که هر فردی مایل به داشتن آن است زیرا عایدی مثبتی که در سهولت رفت و آمد و انجام سریع امور روزمره و حتی به عنوان یک کالای سرمایه و ... نسبت به عایدی منفی مثل آلودگی و ترافیک و ... بیشتر است.

خودرو به عنوان کالایی برای استفاده شخصی افراد یا ممکن است به عنوان یک کالای سرمایه ای برای کسب سود یا توسط دولت برای ادارات خریداری شود که جز مخارج دولتی حساب می آید همانطور که عنوان شد رفع نیاز و کسب مطلوبیت مثبت برای خرید خودرو کافی نیست بلکه باید پول خرید آن نیز پرداخت شود حداقل حقوق ماهیانه یک کارگر نزدیک به 2 میلیون 655 هزار تومان است و قیمت آخرین مدل خودرو پراید صندوقدار حداقل 125 میلیون تومان است پس یک کارگر ساده در صورت پس انداز تمام درآمد خود پس از 47 ماه یعنی نزدیک به 4 سال می تواند خودروی پراید سال 1399 را خریداری کند پس بدیهی است با توجه به قیمت بالای خودرو و سطح پایین دستمزد در کشور تقاضا برای خرید خودرو های با عمر بیشتر یا خودرو های از رده خارج شده صورت گیرد همچنین بحث علاقه به داشتن خودرو های قدیمی کلاسیک نیز در امر خرید دخیل است ولی می توان دریافت که بخش اندکی از این تقاضا ناشی از علاقه است .

ممکن است فرد توان مالی خرید خودرو داشته باشد اما با توجه به تنوع محصولات فرد سعی دارد خودرویی خریداری نماید که ظاهر و رنگ مناسب ، بازار دست دوم ، استهلاک کم قطعات ، وفور قطعات خودرو ، مصرف بنزین و سایر عوامل را نیز مد نظر قرار دهد خودروی پراید با توجه به اینکه تمامی موارد ذکر شده و از همه مهمتر قیمت مناسب تری نسبت به سایر رقبا دارد همیشه مورد توجه خریداران بوده است و افراد برای استفاده شخصی به دلیل مصرف کم بنزین و وفور قطعات و ... یا سرمایه گذاری که دارای بازار دست دوم راکدی نیست پراید را خودرویی مناسب می دانند.

قدرت خرید مردم همواره پایین است از طرفی شرکت های خودرو سازی بنابر مشکلات عدیده ای که با آن مواجه هستند توانایی پاسخ دهی به تقاضای فعلی را ندارند و این دو امر باید در مورد شرکت های خودرو سازی مورد توجه قرار گیرد که بتوانند علاوه بر پاسخ تقاضا خودروهایی با قیمت های مناسب برای عموم مردم نیز تولید کنند.

مسکن و خوراک دو بخش اصلی تشکیل دهنده ی سبد هزینه خانوار ها هستند و سهم خودرو به مراتب از این دو بسیار کمتر است با مطالعات صورت گرفته نشان داده شده است که خودرو در ایران یک کالای لوکس به حساب می آید یعنی در صورتی که درآمد افراد افزایش یابد تقاضای آن ها برای خودرو به مراتب از افزایش درآمد بیشتر است (یک افزایش یک درصدی در درآمد ، تقاضا را برای کالا بیش از یک درصد افزایش یابد آن کالا لوکس است) همچنین خودرو و مسکن را دو کالای مکمل معرفی کرده اند یعنی با افزایش قیمت مسکن سهم خودرو در سبد هزینه ای کاهش می یابد .

در پایان لازم است از مجموعه دیوار بابت انتشار گزارش سالانه و اجازه استفاده از آن تشکر کنم .