Amin Rezaei Nejad
Amin Rezaei Nejad
خواندن ۳ دقیقه·۳ سال پیش

جنگ پنج‌روزه هند و بنگلادش


در 16 آوریل سال 2001، درگیری مرزی میان مرزبانان هند و بنگلادش صورت گرفت. این درگیری به مدت پنج روز ادامه داشت.

علت

تجزیه بنگال در سال 1947 مرز بین‌المللی ضعیفی بین هند و بنگلادش (پاکستان شرقی آن زمان) ایجاد کرده بود. مالکیت چندین روستا در دو طرف مرز به‌صورت دوفاکتو، مورد مناقشه و موردادعای هر دو کشور بود. مناقشه بر سر تعیین مرز هند و بنگلادش به دلیل وجود بیش از 190 منطقه درون‌بوم-برون‌بوم (Enclave-Exclave) در میان طرفین مسئله‌ای بسیار پیچیده است.

یکی از مناطق مورد مناقشه قطعه کوچکی از زمین در نزدیکی روستای پیردیوا (Pyrdiwah) بود که نیروهای امنیت مرزی هند (BSF) از زمان استقلال بنگلادش در سال 1971 اشغال کرده بودند. این دهکده یکی از مناطق برون‌بوم (Exclve) هند در نزدیکی مرز بنگلادش با ایالت مگالایا هند بود. داکا مدعی است که این روستا در حاکمیت بنگلادش قرار دارد.

شروع درگیری

درگیری‌های در تاریخ 16 آوریل 2001 آغاز و تا 19 آوریل سخت‌ترین جنگ از زمان ایجاد بنگلادش در سال 1971 رخ داد. این درگیری در اطراف روستای پیردیوا رخ داد که در مجاورت ایالت مگالایا (Meghalaya) هند و منطقه تیمبیل (Timbil) در مرز بنگلادش قرار دارد. منطقه سیلهت (Sylhet) در آن منطقه، 6.5 کیلومتر مرز در 30 سال گذشته مورد مناقشه باقی مانده است.


محدوده رنگ شده در خاک هند، مورد هجوم مرزبانی بنگلادش قرار گرفت
محدوده رنگ شده در خاک هند، مورد هجوم مرزبانی بنگلادش قرار گرفت


به نظر می‌رسد که عامل این درگیری، تلاش نیروهای هندی برای ایجاد یک جاده ارتباطی از یک پایگاه ارتش در پادوآ در عرض منطقه مورد مناقشه به فاصله حدود 300 متر تا مگالایای هند بوده است. هنگامی‌که نیروهای امنیتی مرزی هند از عقب‌نشینی خودداری کردند، نیروهای مرزی بنگلادش به روستای پیردیوا حمله کردند و آن را اشغال کردند. به گفته فرمانده ارتش بنگلادش، این روستا از زمان جنگ استقلال بنگلادش در سال 1971 به‌طور غیرقانونی توسط هند اشغال شده بود.

چند روز بعد، مرزبانان هندی تلافی کردند و سعی کردند وارد بوروی‌باری (Boroibari)، که در بیش از 100 کیلومتری غرب پیردیوا بود شوند. یکی دیگر از مناطق مورد مناقشه بین هند و بنگلادش است. در درگیری مسلحانه میان مرزبانان دو کشور، 16 مرزبان هندی کشته و 2 نفر مجروح شدند. در این حمله همچنین 3 مرزبان بنگلادشی کشته و 5 نفر مجروح شدند. حدود 10000 غیرنظامی از منطقه آواره و حدود 24 نفر در تیراندازی میان مرزبانان دو کشور زخمی شدند. پس از 5 روز درگیری نیروهای ارتش هند خاک بنگلادش را ترک کردند و ارتش بنگلادش نیز جنازه نیروهای هندی را به مرزبانی هند تحویل دادند.



پیامدهای جنگ پنج‌روزه

در اواخر آوریل 2001، شیخ حسینه (Sheikh Hasina)، نخست‌وزیر بنگلادش، با آتال بیهاری واجپایی (Atal Bihari Vajpayee)، نخست‌وزیر وقت هند، صحبت کرد و موافقت کرد که دستور تحقیقات در مورد این حادثه، به‌ویژه شکنجه نیروهای ارتش هند پیش از کشته شدن توسط ارتش بنگلادش را صادر کند. دو نخست‌وزیر یک ماه بعد دوباره دراین‌باره گفتگو کردند و حسینه از درگیری مرزی «اظهار پشیمانی» کرد. رامیندر جاسال (Raminder Jassal)، سخنگوی وزارت امور خارجه هند گزارش داد که هم هند و هم بنگلادش کانال‌های دیپلماتیک خود را بهبود خواهند بخشیده و متعهد شده‌اند در حوادث مشابه خویشتن‌داری کنند. هند و بنگلادش در مارس 2002 مذاکراتی را برای حل اختلافات مرزی خود آغاز کردند. در ژوئیه 2001، دو طرف گروه‌های کاری مشترکی را برای ایجاد بخش‌های مرزی بدون مرز ایجاد کردند.

این اولین درگیری مسلحانه بین هند و بنگلادش بود، دو کشوری که از زمان استقلال بنگلادش در سال 1971 روابط دوستانه خود را حفظ کرده بودند و بنگلادش رسماً آغاز جنگ را انکار کرد. این درگیری احساسات ملی‌گرایانه را در بنگلادش تقویت کرد. درنتیجه آن در انتخابات پارلمانی، ائتلاف راست‌گرای چهارحزبی به رهبری حزب ملی‌گرای بنگلادش (BNP) و جماعت اسلامی بنگلادش اکثریت 196 کرسی از 300 کرسی را به دست آورد. دادگاه عالی بنگلادش دستور داد هیچ دادگاه نظامی حق تعلیق یا انتقال هیچ‌یک از فرماندهان نظامی محلی را ندارد.

مذاکرات مرزی پرتنشی میان طرفین برای بحث در مورد اختلافات موجود در طول مرز 4000 کیلومتری آغاز شد که درنتیجه آن هند بعداً شروع به ساخت یک حصار در امتداد تمام طول مرز بین‌المللی با بنگلادش کرد. بنگلادش اعتراض کرد که ساخت حصار در 140 متری مرز نقض فاحش پیمان دوستی، همکاری و صلح هند و بنگلادش است. دولت بنگلادش همچنین به حملات مکرر مرزبانی هند به بنگلادش و تیراندازی‌هایی که منجر به کشته شدن شهروندان بنگلادشی در داخل خاک بنگلادش شد، اعتراض کرد. در یک کنفرانس خبری در اوت 2008، بیان شد که 97 نفر (69 بنگلادشی، 28 هندی) در تلاش برای عبور غیرقانونی از مرز در طول شش ماه پس از درگیری‌ها کشته‌شده‌اند.

امین رضایی‌نژاد

بنگلادشهندشبه قارهامین رضایی نژاداختلافات مرزی
کارشناس مسائل شبه‌قاره - عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات معنویت - مسئول میز شبه‌قاره اندیشکده جریان
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید