متن کامل در
شاید در دهه 1950 و 1960 میلادی که آب یکی از علل جنگهای اسرائیل با همسایگان عربش بود، پیشبینی صادرات آن از سوی اسرائیل تا حدود زیادی غیر ممکن به نظر میرسید. تکنولوژیهای شیرین سازی آب و آبیاری قطرهای به همراه بازیابی آب و سیاستهای حفظ منابع آبی و البته عامل سرقت آب از سرزمینهای فلسطینی، عرضه آب در اسرائیل را افزایش داده و بهطور شگفتآوری کمبود را تبدیل به مازاد کرده است. امروز اسرائیل یکی از رهبران جهانی در زمینه شیرین سازی آب است. این پیشرفت به حدی بوده است که کارشناسان اسرائیلی اکنون مسئله آب را متغیری برای پیشبرد صلح با دولتهای همسایه تلقی میکنند. با این حال، پیشنهاد اخیر نتانیاهو به ایران برای حل مشکل خشکسالی را به دشواری میتوان نشان دادن یک شاخه زیتون تلقی کرد؛ واقعیت این است که او نقطه قوت اسرائیل و نقطهضعف ایران را به هم مرتبط ساخته است تا بهخوبی "دیپلماسی عمومی" را معنا کند. این یادداشت بدون داوری نسبت به ادعاهای نتانیاهو برای توانایی و اراده کمک به مشکل کمآبی در ایران، با خلاصه گزارشهایی از اندیشکده بگین سادات اسرائیل، روزنامه هاآرتص، شبکه الجزیره و وبسایت ساینتیفیک امریکن، نمایی کلی از وضعیت منابع آب و خشکسالی در اسرائیل، روشهای به کار گرفته شده برای مقابله با کمآبی و چالشهای پیش روی آن در این حوزه به دست میدهد.
در دوران باستان و حتی در طول سالهای قیمومیت بریتانیا (1048- 1917)، کمبود آب در فلسطین و نیز میان همسایگانش در خاورمیانه، تأثیر تعیینکنندهای نهتنها بر توسعه اقتصادی این منطقه بلکه بر منازعه سیاسی بین یهودیان و عربها داشت. در دهه 1950، نزاع بر سر آب منجر به تنش و خونریزی بین اسرائیل و سوریه شد. در سپتامبر سال 1965، تصمیم به تغییر مسیر اجباری شاخههای فرعی رود اردن گرفته شد که گرچه اجرا نشد اما منازعه بر سر آب، علت کلیدی فوران جنگ ششروزه در کمتر از دو سال بعد بود. با این حال از سال 1967، منازعه آشکار بر سر آب بین اسرائیل و کشورهای عرب، متوقف شده و امروزه تکنولوژی تمام این مسائل را تغییر داده است. اسرائیل در معاهده صلحی که در سال 1994 با اردن امضا شد، متعهد به انتقال سالانه 50 میلیون متر مکعب آب به اردن از شاخههای فرعی دریای جلیله شد. این مقدار در سال 2013 زمانی که مشخص شد توزیع آب اسرائیل از حد انتظارات فراتر رفته است، افزایش یافت. اکنون، توانایی اسرائیل برای تولید تمام آب مورد نیاز چه برای مصرف انسانی چه کشاورزی، شیوه زندگی مردمش را تغییر داده و حتی میتواند صلح با همسایگانش را نزدیکتر کند.
نها چند سال پیش، اسرائیل در اعماق بدترین خشکسالی دستکم 900 سال اخیر قرار داشت و منابع آبی آن رو به اتمام بودند اما اکنون مازاد آب دارد. این جهش از طریق کمپینهای ملی با شعار مشهور "هر قطره را حفظ کن" برای حفظ و استفاده مجدد از منابع آبی صورت گرفت اما بیشترین تأثیر را موج جدیدی از تأسیسات آبشیرینکن گذاشت. در حال حاضر این مازاد آب عمدتاً بهواسطه افتتاح چندین تأسیسات آبشیرینکن جدید است و توسعه میادین گازی میتواند نیروی مورد نیاز برای به کار انداختن آنها را بهطور ارزان تأمین کند.
آب، مؤلفه کلیدی بقا برای هر سرزمینی است. اسرائیل منابع آبی متنوعی دارد از جمله آبهای سطحی (30 درصد از آب آشامیدنی)، چشمههای طبیعی (34 درصد از آب آشامیدنی) و منابع آب زیرزمینی (36 درصد از آب آشامیدنی). اسرائیل بر تأسیسات شیرین سازی آب و سیستم خط لوله و کانال 130 کیلومتری NWC که در سال 1964 ایجاد شد متکی است؛ این سیستم، آب را از دریای جلیله به مناطقی از جمله تلآویو و حیفا و صحرای نقب در جنوب انتقال میدهد.
اسرائیل در مواجهه با بارندگیهای محدود و آبوهوای خشک، از دهه 1960 و با ایجاد نخستین تأسیسات آبشیرینکن در ایلات بهطور قابلتوجهی بر آب دریا متکی بوده است. امروز، حدود 60 درصد از تقاضای داخلی آب از طریق شیرین سازی تأمین میشود. از دهه 1960 تا دهه 90 اسرائیل آب مورد نیاز را از طریق دریای جلیله و سفرههای زیرزمینی تأمین میکرد اما در دهه 90 کمبود آب و کاهش سطح دریای جلیله شدت گرفت. ادامه در ........