در مورد خودرو، بحث ها متعدد هستند. بسیاری از گفتگو ها اجتماعی است و روابط بین فردی در اجتماع را شامل می گردد.
در میان عموم مردم، اصطلاح "چهار دیواری، اختیاری" رواج دارد که به تناسب در موقعیت های مختلف آن را به کار می گیرند.
حال سوال اساسی این است که: آیا خودرو چهاردیواری (حریم خصوصی) محسوب می شود؟
با توجه به علوم و فنون مختلف می توان برای این سوال پاسخ های متعددی ارائه نمود. که قطعا با توجه به تمامی آنها می تواند به جامع ترین پاسخ دست یافت.
برخی از اساتید، حریم خصوصی را اینگونه تعریف می کنند:
" حریم خصوصی قلمرو از زندگی شخصی هر فرد است که انتظار دارد دیگران بدون رضایت یا اعلام قبلی وی یا به حکم قانون یا مراجع قضایی آن را نقض نکنند. "
حال، قانون چه می گوید؟
قانونگذار بیان می دارد که: " اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می گیرد، حریم خصوصی نیست "
با توجه به این تعریف، داخل خودرو که از طریق شیشه های جلو، اطراف و عقب، بدون دقت نظر ویژه و تجسس، قابل مشاهده است، حریم خصوصی محسوب نمی گردد.
لازم به ذکر است که دودی کردن نامتعارف شیشه های خودرو توسط پلیس راهنمایی و رانندگی جریمه خواهد شد. و همچنین خودروهایی با درصدهای بالا متوقف خواهند شد.
اما نیاز به یادآوری است که بخش هایی از خودرو که لزوم قابل رویت بودن آنها از حیث رعایت نظم عمومی مورد توجه نیست، مانند صندوق عقب و داشبورد، همچنان حریم خصوصی محسوب می گردد.
همچنین نکته مهم دیگر آن است که هرچند داخل خودرو که قابل رویت است، حریم خصوصی نیست، اما حرمت شخصی بودن آن از منظر قانون مورد احترام است.
در قسمتی از قانون، اینگونه پیش بینی گردیده است: " ورود به منازل، اماکن تعطیل و بسته و تفتیش آنها، همچنین بازرسی اشخاص و اشیاء در جرایم غیرمشهود با اجازه موردی مقام قضائی است، هر چند وی اجرای تحقیقات را به‌طور کلی به ضابط ارجاع داده باشد. "
این پیش بینی شامل خودرو ها نیز می گردد. زیرا خودرو یک شیء است و بارزسی از آن در جرایم غیر مشهود (شرایط جرایم مشهود در قانون محدود شده است)، مستلزم اخذ مجوز موردی از مقام معتبر می باشد. و وجود ظن و گمان دلیل کافی محسوب نمی گردد.
منظور از مجوز موردی، یعنی محدود به مشخصات همان خودرو؛ پس دستور کلی مقام قضایی، مجوز تفتیش تمام خودروها نخواهد بود.
منظور از مجوز موردی چیست؟
دستور مقام قضائی برای ورود به منازل، اماکن بسته و تعطیل، تحت هر عنوان باید موردی باشد و موضوعی که تفتیش برای آن صورت می‌گیرد، زمان، دفعات ورود، اموال، اماکن و نشانی آنها به صراحت مشخص شود. ضابطان مکلفند ضمن رعایت دستورهای مقام قضائی، کیفیت تفتیش و بازرسی و نتیجه را در صورتمجلس تنظیم کرده، آن را به امضاء یا اثر انگشت متصرف برسانند و مراتب را حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت به مقام قضائی اعلام کنند.
دستور مقام قضایی باید خاص و مشخص باشد. در غیر اینصورت جرم ورود غیرقانونی محقق خواهد شد. تفتیش هر آنچه خارج از مجوز ممنوع است.
نکته پایانی در خصوص نیروهای بسیج است. اینکه آیا می توانند خودروها را تفتیش نمایند؟
در پاسخ باید گفت، به علاوه شرایط قبلی که در، قانون اینگونه بیان می دارد که: " به نيروي مقاومت بسيج سپاه پاسداران انقلاب اسلامي اجازه داده مي‌شود همانند ضابطين‌قوة قضاييه هنگام برخورد با جرايم مشهود در صورت عدم حضور ضابطين ديگر و يا عدم اقدام به‌موقع آنها و يا اعلام نياز آنان به منظور جلوگيري از امحاي آثار جرم و فرار متهم و تهيه و ارسال‌گزارش به مراجع قضايي اقدامات قانوني لازم را به عمل آورند."
تلگرام: amirali_besharati
امیرعلی بشارتی؛ مشاوره حقوقی در مشهد
