همونطور که خیلیهاتون میدونید، صنعت IT در ایران با کمبود شدید نیروی متخصص روبهروست، و این مشکل هر سال داره وخیمتر میشه.
یکی از دلایل اصلی، مهاجرت گستردهی نیروهای باتجربهست که در پی مشکلات اقتصادی، روزبهروز بیشتر هم میشه. اما در سمت مقابل، باید بدونیم که نیروی متخصص از آسمون نمیافته پایین؛ بلکه باید تربیت بشه، و این کار نیازمند سرمایهگذاری، برنامهریزی و نگاه بلندمدته.
سؤال مهم اینه که تربیت نیروی متخصص بر عهدهی کیه؟ آموزش عالی؟ وزارت علوم؟ دانشگاهها؟
متأسفانه، نهتنها عملکرد این نهادها در این زمینه ضعیف و غیرقابل دفاعه، بلکه دانشگاههای برتر هم بیشتر نقش ایستگاه آپلای رو بازی میکنن؛ یعنی فارغالتحصیلها نهایتاً چند صباحی پارهوقت وارد بازار کار میشن و بعد میرن.
از طرف دیگه، نباید فراموش کنیم که خودآموزی (Self-Study) هم یک مهارته که بهمرور زمان شکل میگیره.
بسیاری از افرادی که تازهوارد بازار کار میشن، هنوز به اون سطح از توانایی و تسلط نرسیدن که بتونن خودشون مسیر یادگیری رو مدیریت کنن.
و تازه، اگر کسی با زحمت و تلاش شخصی به مهارتی برسه، سربازی اجباری با یه گپ دو ساله، همهچی رو از بین میبره. تو رشتهای مثل کامپیوتر که هر روز داره ابزارها و تکنولوژیهای جدید میاد، دو سال فاصله یعنی برگشتن به نقطهی صفر.
اگه اوضاع همینطوری ادامه پیدا کنه، از «کمبود» به سمت بحران نیروی متخصص میریم.
ولی واقعاً کی قراره دستبهکار بشه؟ شرکتها فقط دارن آگهی استخدام "Senior" پشت سر هم تو جابینجا میذارن.
واقعاً فکر میکنید Senior از آسمون میباره؟
اولین راهحل، بررسی میزان خسارت واردشده به صنعت IT توسط قانون سربازی اجباری و اقدام برای برداشتن یا اصلاح اونـه.
همه میدونیم که یه گپ دو ساله برای نیروی متخصص IT چیزی شبیه زهره؛ چون سرعت پیشرفت این صنعت طوریه که یه وقفهی اینطوری میتونه کسی رو که در نقطهی ۵ ایستاده، پرت کنه به نقطهی منفی ۵.
حالا تصور کن چقدر زمان و هزینه برای تربیت اون فرد صرف شده، و همهاش با دو سال وقفه نابود میشه.
پس اولین و شاید مهمترین مطالبهای که بزرگان این صنعت باید دنبالش باشن، برداشتن یا جایگزین کردن سربازی اجباری برای نیروهای فنی و متخصصه.
وقتی آموزش عالی فعلی به مرحلهای از ناکارآمدی رسیده که نمیشه بهش امیدی داشت، وقتشه راهی تازه ساخت.
راهحل دوم، تأسیس دانشگاههایی با تمرکز بر نیازهای واقعی صنعته؛ چیزی شبیه دانشگاههای علمیـکاربردی، اما اینبار با مشارکت مستقیم شرکتهای IT.
این دانشگاهها میتونن نیروهای مورد نیاز خودشون رو از پایه تربیت کنن. اگر معافیت تحصیلی هم براشون فراهم باشه، متقاضی زیاد خواهد بود.
هرچند هنوز مشکل سربازی باقی میمونه؛ چون حتی اگه کسی با مهارت فارغالتحصیل بشه، فقط یک سال میتونه مفید باشه قبل از اینکه بره خدمت.
مثالهای خوبی هم داریم: پلتفرمهایی مثل مکتبخونه یا GoToClass که محتوای آموزشی خوبی دارن، ولی مشکل اینه که دانشجو معمولاً پولی برای این دورهها نداره؛ چون همهی بودجهاش صرف شهریهی دانشگاه شده.
حالا فرض کنید همین آموزشگاهها بهصورت دانشگاه مجازی راهاندازی بشن، دورههاشون رو با معافیت تحصیلی ترکیب کنن، و هدفشون آموزش واقعی باشه. اونوقت خیلیها ترجیح میدن از همونجا مسیر حرفهایشون رو شروع کنن.
این مدل آموزش باعث میشه حتی دانشگاههای سنتی هم به تکاپو بیفتن. چون اگه رقابت شکل بگیره، اونهایی که آموزش مفید ندارن، کمکم دانشجو از دست میدن و مجبور میشن یا تغییر کنن، یا تعطیل.
لطفاً این بحران رو جدی بگیرید.
فقط آگهی زدن برای نیروهای Senior هیچ مشکلی رو حل نمیکنه.
باید کاری کنیم که Juniorها فرصت رشد پیدا کنن، نه اینکه قبل از شروع، سرشون به دیوار بخوره.
آیندهی این صنعت، به نیروی متخصص وابستهست.
و نیروی متخصص، حاصل تربیته.
نه دعا، نه اتفاق.
