با شنیدن کلمه سربازی ناخودآگاه یه سری کلماتی به ذهن آدم میاد:«سازمان نظام وظیفه، معافیت، امریه، سرباز معلم، شرکت دانش بنیان، کارت پایان خدمت و ...»
اما من تو این پست می خوام یه سری نکته در مورد سربازی اجباری که احتمالا نمی دونید رو بگم. در مورد اینکه چه کسایی دارن سود می کنن، در مورد اینکه سربازی اجباری چه بلایی سر سیستم آموزش عالی آورده، در مورد صدماتی که سربازی اجباری به دانشجوها وارد کرده و در مورد بقیه بدبختی هایی که علتش سربازی اجباری بوده.
قدیما که فقط دانشگاه های دولتی داشتیم قانون سربازی اجباری خیلی مهم نبود اما وقتی دانشگاه های پولی ساخته شدند قضیه فرق کرد و خیلی سریع یه عده آدم سودجو فهمیدن که می تونن با تاسیس یه دانشگاه پولی مقدار بسیار زیادی پول به جیب بزنن و این شروع بدختی اصلی ما بود. در نتیجه یه سری دانشگاه تاسیس شد که صرفا هدف اصلیشون درآمد زایی از طریق فروش معافیت تحصیلی و فروش درجه نظامی بود.
میشه گفت یکی از اندک کاربردهای باقی مونده مدرک تحصیلی همین درجه های نظامی هستند، مشکل اینجاست که داریم به دانشگاه های پولی یه خیال راحتی خیلی مهم رو میدیم که یعنی اصلا نمی خواد نگران صندلی های خالی باشن. از اون طرف هم هرچی بدبختی و کار سخت هست رو می دن به سرباز های دیپلمه و دیگه هیچ جرئتی برای رفتن به سربازی با مدرک دیپلم باقی نمیمونه. میشه گفت رفتن به سربازی با مدرک دیپلم به معنای واقعی دو سال بدبختی تمام عیاره(البته اگه پارتی نداشته باشی).
در واقع مسئولین دانشگاه های پولی بدون حتی ذره ای تلاش برای جذب دانشجو و فقط به دلیل وجود قانون سربازی اجباری عده ی زیادی متقاضی دارن.
حالا وقتی که یه مسئول داریم که خیالش بابت تعداد ورودی های هر ترم راحته و میدونه تحت هر شرایطی بازم دانشگاهی که داره اداره میکنه هزار برابر بهتر از یه پادگان نظامیه و از اون طرف هم خیالش از این بابت راحته که کسی جرئت نمیکنه با مدرک دیپلم بره سربازی دیگه خیلی راحت تر می تونه هر بلایی که خواست سر دانشجوهاش بیاره و هر وقت هم دانشجوها بهش اعتراضی کنن خیلی راحت بهشون میگه:«همینه که هست می خوای بخواه نمی خوای نخواه». خب بدبختی دانشجو همینه بخاطر سربازی اجباری نمی تونه نخواد و باید بسوزه و بسازه. زورگیری دانشگاه از دانشجو دقیقا از همین نقطه شروع میشه. نقطه ای که مسئولین دانشگاه مطمئن میشن دانشجو دستش به هیچ جا بند نیست و می تونن هر بلایی سرش بیارن.
اگه با وضعیت سربازی آشنایی ندارید و فکر می کنید دو سال تفریح و سرگرمیه پیشنهاد می کنم رادیو مرز اپیزود سربازی رو گوش کنید تا از خواب غفلت بیدار بشید.
سربازی اجباری چه صدماتی به سیستم آموزش عالی وارد کرده؟
تدریس سرفصل های قدیمی: به دلیل وجود متقاضی های بسیار زیاد برای مسئولین دانشگاه ها هیچ اهمیتی نداره که سرفصل ها قدیمی هستند و مثل بقیه موارد اگر دانشجوها اعتراضی کنند جواب میدن:«همینه که هست نمیخوای انصراف بده».
دزدی از شهریه و بودجه ها: یک مثال واقعی، شهریه یک درس سه واحدی 200 هزار تومنه. 40 دانشجو سر کلاس هستند که مجموعش شهریه میشه 8 میلیون تومن. به استاد این درس ساعتی 10 هزار تومن پرداخت میشه که اگه 16 جلسه 3 ساعتی تشکیل بشه، دستمزد یک ترم این استاد میشه 480 هزار تومن.7 میلیون و 520 هزار تومن به جیب صاحب دانشگاه ها میره. پول آب و برق هم از شهریه ثابت پرداخت میشه. حالا اگه فقط 100 درس 3 واحدی ارائه بشه معادله با 7 میلیارد و 520 میلیون تومن دزدی از جیب دانشجوها. این دزدی ها باعث شده مبلغ حقوق استاید بسیار پایین بیاد و متاسفانه اساتید خوب و باسواد دیگه به تدریس ادامه ندن و جایه خودشون رو به اساتید بی سواد و بی وجدان واگذار کنند. درواقع پول آموزش با کیفیت از دانشجو گرفته میشه اما به دانشجو آموزشی بی کیفیت ارائه میشه و مثل همیشه اگه دانشجو اعتراضی بکنه در پاسخ بهش میگن:«همینه که هست نمیخوای انصراف بده».
وارد شدن اساتید بی سواد به دانشگاه ها: استاد بی سواد کسیه که خودش هیچ دانشی در درسی که داره تدریس می کنه نداره اما بهش اجازه داده میشه که اون درس رو تدریس کنه. می پرسید چرا؟ چون استاد بی سواد حاضره با دستمزد بسیار ناچیز کار کنه.
وارد شدن اساتید بی وجدان به دانشگاه ها: استادی که می دونه این سرفصل هایی که مشغول تدریسشونه قدیمی هستند اما بازم با این حال تدریسشون میکنه، استادی که میدونه این محتوای درسی هیچ کاربردی در بازار کار ندارند اما بازم تدریسشون میکنه، استادی که میدونه کلاسش هیچ بازدهی مثبتی نداره اما بازم به تدریس با بازدهی صفر ادامه میده، استادی که در طول ترم کلا 5 بار میاد سر کلاس و بقیه وظیفه اش رو به TA واگذار میکنه، استادی که از نمره سوء استفاده می کنه و دانشجوها رو مجبور به انجام پروژه یا TA شدن و ... میکنه، استادی که دانشجوهاش رو مجبور به خرید کتاب هاش میکنه، استادی که از فروش زحمت های دانشجوهاش درآمد کسب میکنه و استادی که ...
وارد شدن اساتید بی کار به دانشگاه ها: استادی که بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه رفته به دنباله کار اما متوجه شده که کاری در کار نیست. این استاد دوباره به دانشگاه برگشته و این بار به تدریس همون مطالبی که خودش نتونسته باهاشون کاری پیدا کنه مشغول میشه. این نوع اساتید به مطلبی که دارن تدریس میکنند مسلط هستند اما مسلط بودن به زباله آموزشی به چه دردی میخوره؟ مشخصه که این استاد هم از همون دسته کسانی هست که حاضره با دستمزد بسیار ناچیز کارکنه.
و ...
چرا مجبور شدیم به دانشگاه پولی بریم؟
اول اینکه مافیای کنکور اجازه نداد، دوم اینکه پول نداشتیم بدیم به مدرسه غیر دولتی. اون سال هایی هم که میخواستیم به مدرسه های تیزهوشان بریم و آزمون دادیم باز هم اون هایی که مقطع ابتدایی و راهنمایی مدرسه غیر دولتی رفته بودند قبول شدند. در آخر هم وقتی به نتایج کنکور نگاه کردیم دیدیم که 100 نفر اول همه یا از مدرسه تیزهوشان بودن یا از مدارس غیر دولتی. یه فاتحه برای عدالت آموزشی بفرستید چون خیلی وقته که با خاک یکسان شده.
سربازی اجباری حذف بشه چی میشه؟
برای مثال آموزشگاه های زبان انگلیسی رو در نظر بگیرید. قدرت انتخاب خیلی زیادی دارید، در بیشتر این آموزشگاه ها اگه تدریس اون کیفیتی که شما انتظار داشتید رو برآورده نکنه می تونید اعتراض کنید و پولتون رو پس بگیرید، خیلی بیشتر از دانشگاه و مدرسه یاد می گیرید و مزیت های زیاد دیگه ای هم داره، اما چرا؟ چون بین این آموزشگاه ها رقابت وجود داره و شما هیچ وقت نمی شنوید:«همین که هست میخوای بخواه نمی خوای نخواه» اگه اعتراضی داشته باشید به اعتراض شما گوش میدن و با توضیح دادن شما رو آروم می کنند و اگه اعتراضی که دارید به حق باشه تغییرات لازم رو اعمال می کنند، درواقع مشتری رو مورد احترام قرار میدن چون هیچ قدرتی ندارند تا شما رو مجبور کنند به آموزشگاهشون برید پس باید از راه درستش وارد بشن و اگه خطایی انجام بدن مشتری هاشون کم میشه و ضرر می کنن، پس تمام تلاششون رو انجام میدن تا بهترین چیزی که میتونن رو ارائه کنند.
خب مشخصه که اگه قانون سربازی اجباری حذف بشه دیگه دانشگاه سلاحی برای زور گیری در اختیار نداره و مجبور میشه با مجتمع های فنی و بقیه ابزارهای آموزش مثل ویدیو آموزشی، کلاس آنلاین و... وارد رقابت بشه. اینجوری اگه خدماتی بی کیفیت ارائه کنه مشتری هاش کم میشن و از گردونه رقابت حذف میشه.
دانشجو مشتریه؟
بله وقتی دانشگاه پولی باشه دانشجو به مشتری تبدیل میشه، اما متاسفانه وقتی که قانون سربازی اجباری وجود داشته باشه، شما مقداری زیادی پول پرداخت می کنی اما اون پول خرج خودتون نمیشه و در عوض به شما خدمات بی کیفیتی ارائه میشه این در حالیه که هیچ حق اعتراضی هم نداریم. حتی اگه بخوای انصراف بدی باید علاوه بر پرداخت شهریه ترم جاری نصف شهریه ثابت + هفت واحد رو به عنوان هزینه ی انصراف پرداخت کنی و اگه پرداخت نکنی هیچ کدوم از مدارکت رو بهت تحویل نمیدن!!!!!!!!!!!!!!! یه فاتحه هم برای مشتری مداری بفرستید :).
البته به غیر از پول شما هزینه های دیگه ای هم مثل زمان، سلامت روحی، سلامت روانی و... پرداخت می کنید.
دانشجوها هزینه مالی رو به این دانشگاه ها پرداخت می کنن و وقت زیادی هم به دانشگاه اختصاص میدن اما متاسفانه مهارتی به دست نمیارن، این بزرگترین صدمه ایه که سربازی اجباری به کیفیت آموزش عالی وارد کرده. کشور ما شده پر از فارغ التحصیل بی کار اما در عوضش یک سری ها با تاسیس دانشگاه پولی ثروتمند شدند. الان دیگه خیلی ها با دیدن آمار بسیار بالای بی کاری فارغ التحصیل ها از یادگرفتن مهارت در دانشگاه ناامید شدند و فقط بخاطر اینکه با مدرک دیپلم نرن سربازی میرن دانشگاه.
به نظر خود من برداشتن این قانون به حل شدن مشکل بی کاری هم کمک بسیار زیادی میکنه. یه دانشجو به جای اینکه این همه خرج دانشگاه کنه این پول ها رو خرج آموزش هایی با کیفیت بسیار بهتر در مجتمع فنی یا ابزار های دیگه آموزش میکنه، اگه کیفیت مورد قبولی نداشته باشه راحت میتونه اعتراض کنه و حتی تمام پولش رو پس بگیره. دانشگاه های پولی هم وقتی ببینن دیگه سلاحی برای زورگیری از دانشجوها ندارن و متقاضی هاشون کم شده مجبور به تعطیل کردن دانشگاهشون می شن و یا مجبور می شن با بقیه ابزارهای آموزشی وارد رقابت بشن، به اجبار از سودها و دزدی هاشون کم میکنن و مجبور میشن که کیفیت آموزش رو هم بسیار بالاتر بیارن، بدیهیه اگه این کار رو انجام ندن از گردونه رقابت حذف میشن.
جهت اطلاع رسانی:
جدیدا یک راه فرار از پادگان تحت عنوان امریه سربازی در شرکت دانش بنیان اضافه شده. به این صورته که شما اگه این شرایط رو داشته باشید و از جدول امتیازها هم حداقل 80 امتیاز بگیرید می تونید سربازی تون رو تحت عنوان سرباز امریه در یک شرکت دانش بنیان سپری کنید. اما مشکل چیه؟ تو شرایطش نوشته باید مدرک لیسانس داشته باشید! چرا؟ بالاخره یه چیزی هم باید به مافیای آموزش برسه دیگه :). من خودم از جدول بالای 100 امتیاز گرفتم اما لیسانس ندارم و نمیتونم سرباز امریه بشم. در حالی که شاغل هستم، شغل خوبی دارم و به شغلم علاقه زیادی دارم. اصلا دوست ندارم که تو این وضع افتضاح اقتصادی هزینه بیشتری کنم و برم لیسانس بگیرم اما به دلیل وجود قانون سربازی اجباری، مجبورم پول و وقتم رو حدر بدم و برم به دانشگاه تا یه لیسانس بگیرم که بتونم برای امریه سربازی اقدام کنم(تازه اگه تا اون موقع قانونش تغییر نکنه). یعنی بدبختی اصلی من اینه که باید کلی هزینه کنم و هیچ چیزی به دست نیارم از طرف دیگه هم تو راه موفقیت کلی اصطکاک برام ایجاد بشه. درواقع میتونم بگم دارم هزینه میکنم(زورگیری) که بیشتر عذاب بکشم، دستم هم به هیچ جا بند نیست.
سربازی اجباری کلی مشکلات هم به روح و روان جوان های کشورمون وارد کرده که به دلیل مفصل بودن نتونستم در این پست بهش اشاره ای بکنم. حتما باید به این صدمات روحی و روانی توجه بشه و هیچ کس هم حق نداره منکر این صدمات باشه.
خب درآخر هم بگم که خیلی ها هستند که اگه همین فردا قانون سربازی اجباری حذف بشه دیگه پاشون رو توی دانشگاه نمیذارند و میرن پی زندگی شون. به امید روزی که دیگه دانشگاه با سلاح سربازی اجباری از دانشجوها زورگیری نکنه و هیچ دانشجویی مجبور نباشه از ترس سربازی اجباری هزینه های زیادی به مافیای آموزش پرداخت کنه.
فصل اول پادکست خودم هم جدیدا تموم شده و میتونید اینجا بهش گوش بدید.