سلام من امیرحسین هستم. دو سال پیش درمورد تغییر رشته از تجربی به کامپیوتر پست تغییر رشته دادم و برنامه نویس شدم رو نوشتم اما اینقدر تو این مدت دوستان از بنده سوال کردند که به این نتیجه رسیدم تا این پست رو بنویسم.
همین اول کار بهتون بگم، تو این سیستم آموزشی راه خوب وجود نداره و شما باید تمام تلاشتون رو بکنید تا از بین بد، بدتر و بدترین، بدترین رو انتخاب نکنید. خب اول درمورد مزایا و معایب هنرستان مینویسم و بعدش هم درمورد دبیرستان در آخر هم یک جمع بندی میکنم.
همین اول تکلیف دروس عمومی رو روشن کنیم، دبیرستان و هنرستان در دروس عمومی هیچ تفاوتی باهم ندارند (به غیر از رشته معارف و علوم انسانی). البته زمان ما هنرستانیها 3،4 تا از کتابهای درسهای عمومی رو نداشتند ولی الان تو نظام جدید تغییر کرده و هیچ تفاوتی باهم ندارند.
زمان ما سال آخر هنرستان امتحان نهایی داشت که شامل 5 درس میشد اما از سال 97 امتحان نهایی هنرستانهای فنی و حرفهای کاملا برداشته شده و دیگه هیچ خبری از امتحان نهایی نیست. هنرستان کار و دانش هم که اصلا از اول امتحان نهایی نداشت و الان هم نداره. درمورد هنرستان هنر هم هیچ اطلاعاتی ندارم.
خب اول از همه باید بهتون بگم که ما سه نوع هنرستان داریم «هنر، فنی و حرفهای، کار و دانش». من درمورد فنی و حرفهای صحبت میکنم و هیچ تجربهای درمورد بقیه ندارم. خب از نظر من بزرگترین مزیت هنرستان اینه که شما در کنار تحصیل میتونی زندگی هم بکنی و همه زندگی شما محدود به درس نمیشه. به دلیل اینکه منابع کنکور کاردانی فنی و حرفهای دروس تخصصی رشته خودتون هستند پس کنکور راحتتری در پیش رو خواهید داشت البته اگه به رشته تحصیلی که انتخاب کردید هیچ علاقهای نداشته باشید و یا از رشتهتون متنفر باشید بدون شک براتون خیلی سختتره. از نظر من مطالب درسی هنرستان خیلی جذابتر و لذت بخشتر از دبیرستانه. یک تفاوت اصلی هم وجود کارگاه تو هنرستان و با اهمیت بودن این کارگاههاست من خودم تو دبیرستان کلا شاید دو سه بار به آزمایشگاههای شیمی، فیزیک و زیست رفتم اما در مقابل تو هنرستان تایم بسیار زیادی رو داخل کارگاهها گذروندم و این یکی از دلایل مهمی بود که من از تحصیل در هنرستان خیلی بیشتر از دبیرستان لذت بردم و سختی کمتری کشیدم. کلا بنظرم برای همه کسانی که عملی رو به تئوری ترجیح میدن، هنرستان لذت بخشتره.
مطالبی که تو هنرستان تدریس میشه خیلی بیشتر کاربردی هستند و چیزهایی که تو کارگاه یاد گرفتید رو تا سالهای سال به خاطر خواهید داشت اما در مقابل مطالبی که تو دبیرستان تدریس میشن آنچنان کاربردی ندارند و کاربرد همه درسهای دبیرستان در کنکور خلاصه میشه و بعد از یه مدت کوتاه اکثر این درسها و نکات تستی از یادتون میره.
انتخاب رشته تو هنرستان سخت تره چون تنوع بیشتری داره که البته از نظر من همین تنوع یکی از مزایا مهم هنرستانه به شرط اینکه شما وقت بذارید و رشته مورد علاقهتون رو پیدا کنید. مثلا برید تو این سایت و کتابهای رشتههای مختلف رو دانلود کنید و بررسی کنید تا بفهمید آیا اون رشته مورد علاقه شما هست یا نه. از تستهای مختلف چه آنلاین و چه تستهای حضوری (به عنوان مثال تست هالند) هم میتونید استفاده کنید.
نکته خیلی خیلی خیلی مهم: حتما تو انتخاب هنرستان خیلی دقت کنید و وقت زیادی رو به انتخاب هنرستان اختصاص بدید. ترجیحا هنرستانهای تیزهوشان(تازه تاسیس شدن و زمان ما نبود)، نمونه دولتی یا غیرانتفاعی رو انتخاب کنید. تا حد امکان سعی کنید که هنرستانهای دولتی اولویتهای اول شما نباشه البته بعضی از هنرستانهای دولتی هم خوبن ولی باید خیلی تحقیق کنید و حتما از دانشآموزهایی که تو اون هنرستان درس خوندن درباره وضعیت و میزان رضایتی که دارند بپرسید. فقط حواستون باشه نرید از مدیر و یا معلمها سوال کنید این هنرستان خوبه یا نه؟ خب بدیهیه که هیچ بقالی نمیگه ماست من ترشه. من خودم به شخصه تو انتخاب هنرستان خیلی بد عمل کردم و هنوزم که هنوزه حتی بعد از گذشت 4،5 سال داغ دلم تازهست. پس بازم تاکید میکنم که تو انتخاب هنرستان خیلی دقت کنید.
بزرگترین مشکل هنرستان هم اینه که شما نمیتونید از کنکور کاردانی فنی و حرفهای وارد دانشگاههای برتر کشور بشید و تنها دانشگاه دولتی که شما اجازه ورود بهش رو دارید دانشگاه فنی و حرفهای هست که متاسفانه وضعیت بسیار بدی داره. من خودم تو بهترین دانشکده دانشگاه فنی و حرفهای درس خوندم و با نهایت تاسف باید بگم که شرایط خیلی بدی داشت. برای اطلاعات بیشتر میتونید پست تجربه من از تحصیل در دانشگاه فنی و حرفه شمسیپور رو بخونید.
البته ناگفته نمونه که کنکور کاردانی فنی و حرفهای یک آپشن خیلی خوبی هم داشت که این بود: سر جلسه کنکور دفترچه سوالات عمومی و تخصصی رو باهم بهمون میدادن (مثل کنکور بقیه رشتهها اینجوری نبود که نتونیم وقت عمومی رو بذاریم رو تخصصی) به همین دلیل هم من 3 تا از درسهای عمومی رو سفید گذاشتم اما بازم اولویت اولم که شمسیپور روزانه تهران بود قبول شدم اما خب وقتی دانشگاه بدی در انتظار شما باشه این آپشن دیگه اصلا به چشم نمیاد و کلا حساب نمیشه. حالا الان نمیدونم شیوه برگزاری کنکور کاردانی فنی و حرفهای تغییر کرده یا نه، خودتون یه تحقیق بکنید.
جدیدا دیدم که بعضی از دوستان هنرستانی کنکور سراری ریاضی فیزیک میدن(زمان ما به دلیل اینکه دیپلم ما 11 ساله بود این آپشن وجود نداشت) و در کنار رفتن به هنرستان کلاس کنکور هم شرکت میکنن حتی شنیدم یک نفری هم بوده که دانشگاه امیرکبیر قبول شده. بالاخره اینم یک راه فرعی هستش و شما میتونید هم در کنکور کاردانی فنی و حرفهای و هم در کنکور سراسری رشتههای نظری ثبت نام کنید. بنظرم اگه میخواید کنکور بدید بد نیست که همهی تخم مرغهاتون رو تو یک سبد نذارید و تو هر دوتا کنکور شرکت کنید.
فکر نکنید که تنها راه موفق شدن، قبول شدن تو یکی از دانشگاههای برتر کشوره. من خودم تو دانشگاه برتری درس نخوندم و همه چیزها رو خودم یاد گرفتم. همین الان هم وضعیت بدی ندارم، 2 سال و 2 ماهه که دارم همراه با تحصیل کار میکنم و درآمد بدی هم ندارم. خلاصه که فکر نکنید موفقیت تمام و کمال به قبول شدن و درس خوندن تو یکی از دانشگاههای برتر کشور بستگی داره و بهتره بدونید که راههای دیگهای هم برای موفق شدن وجود داره.
خب میشه گفت بهترین و مهمترین مزیت دبیرستان در مقابل هنرستان اینه که میتونید از کنکورش وارد دانشگاههای برتر کشور بشید، البته خب مشخصه که کنکور بسیار سختتری داره. مسئله دیگهاش هم اینه که خیلی از رشتهها در انحصار دبیرستان هستند مثلا رشتههای پزشکی، حقوق، قضاوت، وکالت و ... فقط از راه دبیرستان امکان پذیره. اما در رشتههایی مثل کامپیوتر، حساب داری، نقشهکشی معماری و ... شما میتونید از هر دو راه دبیرستان و هنرستان وارد بشید.
از نظر من یک سری عوامل هستند که با توجه به اینا میتونید متوجه بشید که آیا میتونید تو کنکور سراسری موفق بشید یا نه. این عوامل عبارتاند از:
پیشنهاد میکنم که حتما این ویدیو از راوی و این ویدیو از فرزاد بیان رو هم درمورد کنکور ببینید و اپیزود کنکوری رادیو مرز رو هم گوش کنید. بنظرم خیلی مفید هستند و بهتون کمک میکنه.
باید اینم بگم که کلا قضیه دبیرستانهای سمپاد جداست و چون تحت نظر سازمان استعدادهای درخشان هستند وضعشون خیلی بهتره. شاید بشه گفت که غلظت این جمله «فقط زندگی میشه درس خوندن» برای مدارس سمپاد کمتره. من خودم به شخصه هیچ وقت آزمون ورودی سمپاد رو شرکت نکردم و اصلا سمپاد رو دوست نداشتم. حتی نمیخواستم درموردش آگاهی داشته باشم تا اینکه با این چنل یوتیوب آشنا شدم و این دوتا مصاحبه رو دیدم، مصاحبه اول(قسمت اول، قسمت دوم، قسمت سوم، قسمت چهارم) مصاحبه دوم(قسمت اول، قسمت دوم، قسمت سوم). با دیدن این ویدیوها آگاهی خیلی زیادی درمورد سمپاد به دست آوردم و به نظرم اشتباه کردم که کلا هیچ انرژی برای ورود به سمپاد نذاشتم. قطعا اگه برگردم عقب امتحان ورودی رو میدم و تمام تلاشم رو میکنم تا سمپاد قبول بشم، اگر هم قبول میشدم قطعا میرفتم جزو گروه المپیادیهای رشته کامپیوتر بعدش هم هر چی مسابقه مربوط به کامپیوتر بود (مثلا رباتیک و ربوکاپ) رو شرکت میکردم. جدیدا هم هنرستان فنی و حرفهای سمپاد در یک سری از رشتهها شروع به کار کرده و اگه شما از مانع آزمون ورودی عبور کنید میتونید وارد این هنرستانها بشید. البته اون روی بد سمپاد رو هم میتونید تو اپیزود تیزهوشان رادیو مرز بشنوید. تحقیق بیشتر و تصمیم درمورد سمپاد بر عهده خودتون.
درمورد دبیرستان دیگه توضیح بیشتری نمیدم چون اصلش همین کنکوره و چیز دیگهای نداره فقط مسئله امتحان نهایی میمونه که همون طور که بالاتر تو قسمت هنرستان اشاره کردم، هنرستان امتحان نهایی نداره اما در مقابل تو امتحانات ترم دوم سال آخر دبیرستان شما باید حدودا ۱۰ تا از درسهاتون رو امتحان نهایی بدید که معمولا این امتحانها از امتحانهای معمولی که داخل دبیرستانها برگزار میشن خیلی سختترن.
تو هنرستان باید از مسیر لذت ببرید ولی در آخر خبری از دانشگاههای برتر کشور نیست. در مقابل تو دبیرستان شما آنچنان لذتی از مسیر نمیبری. احتمال داره که این سه سال جزو بدترین سالهای زندگیتون قرار بگیره و شما تو این سه سال زیاد میشنوی که بازی، شبکههای اجتماعی، فیلم، سریال، مهمونی، تفریحات و خیلی چیزهای دیگه رو تا زمان کنکور کلا بذار کنار اما در عوض اگه آخرش کنکور خوبی بدید میتونید وارد دانشگاههای برتر کشور بشید و به اونایی که رفتن هنرستان بگید شاهنامه آخرش خوشه?.
یک تفاوت اصلی دیگه بین هنرستان و دبیرستان هم اینه که تو هنرستان به عنوان یک انسان به شما نگاه میکنن و از همون اول از مشاورهای انتخاب رشته هنرستان کلمههایی مثل «استعداد، علاقه، انگیزه و ...» میشنوید اما در مقابل تو دبیرستان به عنوان یک عدد به شما نگاه میکنن و موقعی که به مشاورهای دبیرستان برای انتخاب رشته مراجعه میکنید همین اول کار شما رو به یک عدد تبدیل میکنن و بعد دیگه کلا درمورد اون عدد صحبت میکنن که حالا این عدد میتونه معدل شما باشه یا رتبه و درصدهای درسهای شما در کنکورهای آزمایشی. من خودم به شخصه وقتی با یه مشاور تو دبیرستان صحبت میکردم اصلا این حس رو نداشتم که اون طرف داره درمورد یه انسان صحبت میکنه و از اون مشاور هیچ وقت کلمههایی مثل استعداد، علاقه و کلا هر حرفی که مربوط به یه انسان باشه رو نشنیدم.
کاربرد درسهای دبیرستان فقط تو کنکور خلاصه میشه و شما با دیپلم دبیرستان هیچ کاری نمیتونید انجام بدید اصلا سر همین قضیه بعضیها به کتابهای کنکور لقب زباله آموزشی رو دادند اما در مقابل هنرستان درصد خیلی بیشتری از درسهاش کاربردیه و داشتن دیپلم هنرستان به این معناست که شما یک سری از حداقلها رو دارید و این حداقلها به شما کمک میکنه تا شانس بیشتری برای قبولی در یک دوره کارآموزی داشته باشید.
از نظر من میشه گفت که کنکور یه قماره(مستند قمار چهار گزینهای) به این معنا که اگه برید دبیرستان و برای کنکور هزینه زیادی کنید اما قبول نشید این قمار رو باختید که در صورت باخت نه مزیت دبیرستان نسیبتون شده و نه لذت هنرستان. در واقع میتونم بهتون بگم که هزینههای مالی بالا به همراه اختصاص دادن کلی وقت به کنکور و این مسئله که ممکنه شما حتی با وجود این همه هزینه مالی و اختصاص دادن کلی زمان باز هم به اون نتیجه دلخواه نرسید باعث ایجاد ریسک زیادی میشه که این ریسک هم خودش باعث به وجود اومدن استرس زیادی میشه. درسته که درس خوندن تو یکی از دانشگاههای برتر کشور خیلی خوبه و کلی مزیت داره اما این سوال رو هم باید پرسید که آیا میارزه به این همه ریسک و استرس؟ البته قدرت تحمل استرس تو افراد مختلف باهم دیگه متفاوته و ممکنه یکی از استرس کنکور به بیماری MS متبلا بشه و در مقابلش یکی هم اصلا هیچ طوریش نشه. یه هزینهای هم که برای بعضیها وجود داره قربانی کردن سلامت روان و حتی سلامت فیزیکی هست و وقتی که آدمهایی رو میبینید که بهتون میگن برای قبولی تو فلان دانشگاه از جون مایه گذاشتن منظورشون این چیزاست. بنظر من یکی از دلایل مهم وجود تعصب خیلی زیاد در داخل ذهن بعضی از دانشجوها و یا فارغالتحصیلها روی دانشگاهی که توش درس خوندن همین قربانی کردن سلامت روانه.
خلاصه بگم: ریسک دبیرستان خیلی بالاست و شما باید کلی وقت بذارید و پول خرج کنید به امید اینکه تو یکی از دانشگاههای برتر کشور قبول بشید. در مقابل راه هنرستان استرس و ریسک خیلی کمتری براتون خواهد داشت اما دیگه از دانشگاههای برتر کشور خبری نیست.
نکته مهم:
اگه قصد ورود به دانشگاههای بدون کنکور رو دارید یا فقط میخواید تا مقطع دیپلم ادامه تحصیل بدید، قطعا بهتره که هنرستان رو انتخاب کنید.
راه پیشنهادی خودم اینه، اول بفهمید که به چی علاقه دارید و اون رشتهای که توش خوب هستید رو پیدا کنید، بعدش برید هنرستان (بالاتر هم گفتم بازم میگم رو انتخاب هنرستان خیلی دقت کنید). بعد از گرفتن دیپلم هم دور دانشگاه فنی و حرفهای رو خط بکشید و کنکور کاردانی فنی و حرفهای رو شرکت نکنید، بعدش برید به یه دانشگاه علمی و کاربردی و یا آزاد(اگه آزاد رفتید حواستون باشه که کارشناسی پیوسته بخونید و به هیچ وجه نرید واحد سما) که نزدیک محل زندگی تون باشه، بعدش تمام سعی و تلاشتون رو بکنید تا زودتر وارد بازار کار بشید که بنظرم هر چقدر زودتر وارد بازار کار بشید بهتره و اگه از کارآموزی هنرستان شروع کنید خیلی بهتر هم میشه، بعد هم همزمان با تحصیل کار کنید و همیشه سعی کنید کار رو اولویت اول قرار بدید، به صورت موازی با اینا هم به مهارتهاتون اضافه کنید حالا مهم نیست چطوری بعضیها با ویدیو آموزشی، بعضیها با رفتن به مجتمع فنی و بعضیها هم با روشهای دیگه، بنظرم خوبه که اول مهارتهایی که دارید رو تقویت کنید و بعد هم برید به دنبال یادگیری مهارتهای جدید. اگه پسر هستید هم حتما تو طول مسیر شغلیتون به دنبال امریه شرکت دانش بنیان و کلا هر نوع امریه سربازی دیگهای که وجود داره بگردید. اگر هم سربازی معافید و یا دخترید کلا دانشگاه رو بیخیال شید و همه تمرکز رو بذارید رو کار.
اگر هم تو فکر مهاجرت هستید بعد از چند سال کار کردن داخل کشور یه رزومه خوب جمع کردید و الان دیگه میتونید برای کشورهای دیگه رزومه کاری بفرستید و تلاش کنید تا یه پیشنهاد کاری همراه با ویزا اسپانسر بگیرید بعدش هم دیگه حله فقط حواستون باشه که تو این سالها زبان انگلیسیتون رو خیلی تقویت کنید تا تو مصاحبههای کاری کم نیارید. فکر نکنید که مهاجرت فقط با تحصیل امکان پذیره و حتما باید مدرکتون رو از یه دانشگاه خفن بگیرید. آپشن مهاجرت کاری در کنار مهاجرت تحصیلی همیشه وجود داشته و شما هم میتونید از این آپشن استفاده کنید.
البته ممکنه چند سال بعد قانونها تغییر کنه و این امکان به وجود بیاد که افراد از کنکور فنی و حرفهای هم وارد دانشگاههای برتر کشور بشند، خدا رو چه دیدید؟ شاید شد. پس حتما قانونها رو چک کنید، حتما خودتون برید سایت سازمان سنجش بعد دفترچه انتخاب رشته کنکور کاردانی فنی و حرفهای رو دانلود کنید و بعدش چک کنید که چه دانشگاههایی از کنکور کاردانی فنی و حرفه ای دانشجو میگیرند. نکته دیگه هم اینه که از افراد مختلف مشاوره بگیرید و حتما با چند نفر صحبت کنید، هیچ وقت فقط به حرف یک نفر اکتفا نکنید.
حتما تصمیم نهایی رو خودتون بگیرید، حواستون باشه که مسئولیت و عواقب این تصمیم اول و آخر با شماست. بنظر من وقتی قراره مسئولیت و عواقب این تصمیم بر عهده شما باشه پس در مقابل هم شما باید حق گرفتن این تصمیم رو داشته باشید. اگر پدر و مادر برای شما این تصمیم رو بگیرند و خدایی نکرده این تصمیمشون اشتباه از آب دربیاد آخرش بعد از چند سال بهتون میگن «ما صلاح شما رو میخواستیم و هیچ پدر و مادری بد بچهاش رو نمیخواد که این همون دوستی خاله خرسه ست». شاید پدر و مادرتون از انتخاب شما ناراحت بشند اما این ناراحتی گذراست و بعدا فراموش میشه. خلاصه که بنظر من بهتره که پدر و مادرتون یک مدت کوتاه از دستتون ناراحت بشند تا اینکه شما بعدا یک عمر از پدر و مادرتون متنفر بشید پس حتما حتما خودتون انتخاب کنید و تصمیم نهایی رو خودتون بگیرید.
در آخر هم باز دوباره تاکید میکنم که حتما خودتون هم تحقیق کنید و فقط به حرفهای من اکتفا نکنید. همیشه هم قضیه تضاد منافع رو در نظر بگیرید مثلا اگه شما از یه مشاور کنکور بپرسید «کنکور خوبه یاد بد؟» قطعا به شما میگه «کنکور خوبه» چون اون مشاور به دنبال پول و منافع خودشه و اگر به شما بگه که کنکور بده منافع خودش به خطر میافته. از تغییر رشته هم به هیچ وجه نترسید و بقول معروف «جلوی ضرر رو از هرکجا که بگیری منفعته».
