ماه آوریل، ماه آگاهیبخشی جهانی در خصوص آزار جنسی و مسائل مربوط به بهداشت زنان است. واحد زنان انجمن اسلامی دانشجویان و به تبع آن، نشریه فروغ نیز در راستای همراهی با این کارزار، برگزاری جلسات آسیبشناسی، کارگاههای آموزشی و تولید محتوای آگاهیبخش را وظیفه خود دیده و در دستور کار خود قرار داد. با شیوع کرونا و تعطیلی دانشگاهها، سایر برنامهها لغو گردیده و پرونده ویژه شماره ۱۴ نشریه فروغ به این امر اختصاص یافت.
صحبت از مسائلی که بهداشت زنان را هدف قرار میدهد، با این که ضروری است؛ اما در جوامع سنتی با مخالفتها و سختگیریهای نا به جایی روبهرو میشود که مورد قبول هیچ عقل سلیمی نیست. گروههایی که به مبارزه با آگاهیبخشی در نشریات برمیخیزند، هرگز راه حل جایگزینی ندارند و خود نیز هیچ قدمی برای آموزش این مسائل، برنداشتهاند. در شرایطی که بسیاری از دختران، در اولین تجربه عادت ماهانهشان هیچ اطلاعی از ماهیت این مسئله نداشتهاند و با شوک روحی مواجه شدهاند، آن هم به دلیل خانوادهای که پیش از این، خود نیز آموزش ندیده است و تا آن لحظه هم به فکر آموزش فرزند خود نبوده است، چگونه میتوانند منبع مورد اعتمادی برای آموزش نسل آینده مادران و پدران باشند؟
بهداشت جنسی پسران و دختران سهم به سزایی در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی مانند ویروس اچ آی وی و اچ پی وی، سرطان دهانه رحم، عفونت مجاری و درمان مواردی مانند اختلال قاعدگی، آندومتریوز و... دارد؛ اما متاسفانه ترجیح برخی مسئولان نامطلع که خود دید درستی به این مسائل ندارند، این است که جوانان این اطلاعات را از منابع غیرقابل اعتمادی همچون دوستان و فضای مجازی دریافت کنند و همه درگاههای غیررسمی را بر نشریهای که رسالتش آگاهیبخشی است، مقدم میدارند. آموزش بهداشت جنسی هر دو جنس، برای هر دوی آنها ضروری است و هیچ فردی حق ندارد انسان بالغی را از آنچه میخواهد آموزش ببیند، منع کند. در حالیکه طبق آمارها حدود یک سوم طلاقها به دلیل نارضایتی جنسی صورت میگیرد، آموزشهای رسمی بسیار محدود است. از سوی دیگر هیچگونه آموزش رسمیای از سوی دانشگاه برای پسران و دختران مجرد به منظور آگاهیبخشی صورت نمیگیرد و حذف کلاس تنظیم خانواده، امید به سامان این وضع را از بین برده است. مخصوصا آن که در کشور ما عموما مردان در سمتهای سیاستگذاری برای زنان قرار گرفتهاند، نیاز آموزش آنان برای درک بهتر مسائل زنان، بیشتر حس میشود.
در حالی برخی سخنگفتن از پریود زنان در نشریه زنان را خلاف عرف عموم میدانند که قرآن کریم در حدود 1400 سال پیش در آیه 222 سوره بقره «وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ ۖ قُلْ هُوَ..» با بیان این امر به پیامبر گفته است که در این خصوص با مردم صحبت کند و به سوالات آنان پاسخ دهد. در تفسیر آقای قرائتی از این آیه آمده که «در سؤال کردن، حیا بىمعنا است». حال عدهای قدم را از قرآن کریم فراتر گذاشته و صحبت از پریود را باعث خجالت زنان در مجامع عمومی دانسته و میگویند بهتر است مردان از آن بیاطلاع باشند. در چنین فضایی، فروغ سعی داشت با بهکارگیری دانش دانشجویان رشته پزشکی، در خصوص برخی از پایهایترین و عمومیترین نکات بهداشت جنسی زنان صحبت کند. نکاتی که اگر تخصصیتر به آنها پرداخته میشد، فهم مطالب را برای جامعه غیر پزشکی سخت و بررسیجنبههای بیشتر برخی از مسائل، مانند بکارت و باکرگی ، تیغ تعصب برخی گروهها را برّنده تر میکرد. ساختن تابوهای اشتباه بر روی حماقت بشر آسان و شکستن آنها سخت است.
هرچند که تحریریه فروغ، انتظار واکنش تند متعصبین را داشت(همانگونه که با انتشار هر شماره از ۱۳ شماره سابق آن، با واکنش ویژه این قشر مخاطبین روبهرو بود)؛ اما این بار مسئولین شورای فرهنگی و در راس آنان رییس دانشگاه، اولین جلسه شورای فرهنگی سال ۹۹ را به طور مجازی، با موضوع رسیدگی به تخلف محتوایی نشریه فروغ برگزار کردند.
مسئولیت رسیدگی به تخلفات و محتوای نشریات با کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه است. انتخابات کمیته ناظر دانشگاه شریف در این دوره، به علت آن که رییس دانشگاه، مدیر فرهنگی و حقوقدان کمیته را منصوب نکرده بود، مورد تایید وزارت علوم قرار نگرفت و با مشورت و توافق اعضای منتخب دانشجویی و شورای فرهنگی توافقی صورت گرفت که تا پایان دوره، کمیته ناظر بر نشریات مطابق گذشته به موارد رسیدگی کند و طبق قانون در صورت درخواست برای تجدید نظر، به شورای فرهنگی ارجاع داده شود. تشکیل مستقیم شورای فرهنگی برای نشریه فروغ قبل از تشکیل جلسه کمیته ناظر، نه تنها یک تبعیض برای این نشریه نسبت به تخلفات سایر نشریات بود؛ بلکه مصوبه خود این شورا را هم نقض میکرد.
شورای فرهنگی دانشگاه متشکل از رییس دانشگاه، معاون فرهنگی، معاون دانشجویی، معاون آموزشی، دبیر مرکز هماندیشی استادان، مسئول بسیج استادان، فرمانده بسیج دانشگاه، نماینده بزرگترین تشکل دانشجویی، مسئول نهاد رهبری و یک عضو هیئت علمی (منصوب رییس دانشگاه)، در تاریخ پنج شنبه ۱۱ اردیبهشت، ۳ روز پس از انتشار نشریه فروغ، با دعوت از نماینده نشریه(سردبیر) و دبیر انجمن اسلامی دانشگاه برگزار شد. در آن جلسه، همه ۱۱ فرد تصمیمگیرنده، مرد بوده و هیچکدام از استادان، سابقه فعالیت در حوزه زنان را نداشتند و به گفته خود افراد، فرصت مطالعه کامل نشریه را نیز پیدا نکرده بودند.
شنیدن عبارت « بررسی این مسئله نیاز به تخصصی ندارد و یک راننده تاکسی هم میتواند درباره آن نظر بدهد» از زبان یک عضو هیئت علمی شریف در جواب سردبیر این نشریه، خود نمودی از وضعیت آن جلسه است. در نهایت پس از ساعتها گفتوگوی دبیر انجمن اسلامی و نماینده انجمن در شورای فرهنگی با سایر اعضا، شورای فرهنگی که تسلطی بر قوانین نشریات نداشت، پذیرفت تا بررسی این مسئله را به کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه شریف واگذار نماید.
در جلسه کمیته ناظر با حضور نمایندگان دانشجویی و حقوقدان، چندین مطلب نشریه با پرسش از مدیر مسئول نشریه بررسی گردید و جلد شماره 14 و مطلب «باکرگی، ارزش یا باور درونی» خلاف عفت عمومی و هنجارشکن نامیده و طبق قانون، رای به تعلیق 3 ماهه این نشریه داده شد.
این حکم در جلسهای که با شکایت دکتر حسینی به عنوان شاکی خصوصی از نشریه، برای تجدید نظر در شورای فرهنگی دانشگاه بدون حضور نمایندگان نشریه برگزار گردید، به 9 ماه تعلیق افزایش یافت. عملکرد غیر قانونی این شورا در حق رای دادن به معاون فرهنگی که به عنوان شاکی درخواست تجدید نظر داده بود، طی نامهای از سوی مدیر مسئول نشریه به کمیته مرکزی نشریات وزارت علوم گزارش داده شد و از شورا شکایتی تنظیم و ارسال گردید. تخلف صورت گرفته آنجا است که با آنکه شکایت اولیه به کمیته ناظر، دارای شاکی خصوصی نبوده است، در خواست تجدید نظر به رای نیز نمیتواند از سوی شاکی خصوصی باشد. حال آنکه این شاکی خصوصی همان معاونت دانشگاه است که خود در کمیته ناظر بر نشریات رای ارائه داده ؛ حتی شکایت شاکی خصوصی نیز در صورتی مورد قبول است که در آن نشریه، تهمت، افترا، نسبتِ خلاف واقع و کذب، فحش و الفاظ رکیک یا نسبتهای توهین آمیز و نظایر آن به شخص، تهدید به هتک شرف و حیثیت یا افشای اسرار شخصی صورت گرفته باشد که هیچ کدام از این موارد اتفاق نیفتاده بود.
روزنامه شریف نیز با همت و زحمت فراوان گردهمایی مجازیای را برای بررسی واکنشها و دعواهای رخ داده خصوصا در فضای توییتر، فراهم کرد که متاسفانه با مدیریت نادرست زمان جلسه توسط مدعو، انتقادات محتوایی آنطور که باید مطرح نشده و حاشیههای جلسه زیاد شد.
پس از آن جلسه دیگری با حضور خانم دکتر ایرجی زاد، خانم دکتر عوامی، معاونت فرهنگی و جمعی از فعالان نشریه فروغ انجمن اسلامی در ویکلس معاونت برگزار شد که دقایقی پس از شروع جلسه، حضور سایر دانشجویان نیز آزاد گردید. هرچند که هدف اصلی نشریه فروغ آگاهیرسانی و باز شدن راه گفتوگو درباره این معضل بود؛ اما به نظر نگارنده بهتر بود که مسئولین دانشگاه پیش از کار نشریه به این وظیفه مهم خود برای آموزش دانشجویان، برگزاری جلسات هم اندیشی و ارتباط با فعالین دانشجویی عمل میکردند؛ کما اینکه مسئولین نشریه فروغ و واحد حقوق و مطالعات زنان انجمن اسلامی بارها درخواست رسیدگی و ساماندهی به داستانهایی که در دانشگاه از دانشکدههای مختلف در خصوص آزار جنسی اساتید و دستیاران آموزشی شنیده میشود را داشتهاند و هرگز شاهد اقداماتی که به سمع و نظر دانشگاهیان برسد، نبودهاند.
در ۱۲ ام خرداد، ۲۷ نشریه دانشگاه شریف، بیانیهای در خصوص حمایت از آزادی بیان و محکومکردن تعلیق ۹ ماهه نشریه فروغ منتشر کردند که امید برآن داریم مورد توجه مسئولین قرار گیرد و در این حکم ظالمانه تجدید نظر نمایند؛ البته که حتی اگر چنین نیز نشود، ۱۴۵۰۰ بازدید مستقیم از نشریه فروغ ( اولین نشریه تخصصی حوزه زنان در دانشگاه) و انتشار آن در دهها کانال فعال در حوزه زنان و حمایت از آن در دانشگاههای بیرجند، خرم آباد، فردوسی مشهد و دانشگاه امیرکبیر نیز نشان از موفقیت این نشریه که در نیل به هدف آگاهیرسانی خود بود./سوگند شایانفرد