اواسط ماه مبارک رمضان هرسال، تعدادی از دانشجویان به دیدار رهبری میروند و به ادعای صداوسیما و برخی رسانهها، دانشجویان با سلایق و دیدگاههای مختلف در برابر ایشان به ایراد سخنرانی میپردازند. دیدار رهبری با دانشجویان در اواخر اردیبهشت ۹۹، بهانهای شد تا به طور دقیقتری به موضوع سخنرانان این جلسه در طی سالیان اشاره کنیم.
با نگاهی گذرا در لیست سخنرانان این دیدار درمییابیم در عین حال اینکه عناوین این افراد در طول سالیان یکسان نبوده؛ اما تعدادی از گروههای دانشجویی تریبون ثابتی در این سالها داشتهاند. گروههایی مانند بسیج، انجمن اسلامی مستقل، جامعه اسلامی و ... همواره دارای نمایندگانی در جمع سخنرانان این برنامه بودند که باعث شده بیش از پیش شائبه تکصدایی اینگونه جلسات مطرح باشد. هرچند چند مورد خلاف این شائبه وجود دارد. سخنرانی سحر مهرابی نماینده نشریات دانشجویی وزارت علوم در برابر رهبری در سال ۹۷ از این دست موارد به حساب میآید. صحبتهایی که هرچند به مذاق بسیاری از دانشجویان حاضر در جلسه خوش نیامد؛ اما بازتاب بسیار زیادی در رسانهها به همراه داشت و به همگان، مفهوم "همه اقشار دانشجویی در این دیدارها صاحب تریبون هستند" را القا نمود.
همچنین ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که سال گذشته قرار بود طبق برنامهریزی، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران نیز در برابر رهبری به سخنرانی بپردازد که به دلایلی نامشخص این سخنرانی کمی پیش از برنامه لغو میشود. امسال هم این برنامه (احتمالا باتوجه به محدودیتهای ناشی از دیدار مجازی) دارای شش سخنران به نمایندگی از بسیج، انجمن اسلامی مستقل، جامعه اسلامی، دفتر تحکیم وحدت، جنبش عدالتخواه و نشریات دانشجویی وزارت علوم بود. سخنرانانی که هرچند بعضا به درستی به مواردی اشاره نمودند؛ اما از بیان موارد مهمی نیز سرباز زدند. برکسی پوشیده نیست دی ماه ۹۸ و پس از ماجرای سرنگونی هواپیمای PS752 با خطای انسانی پدافند سپاه پاسداران، اعتراضات گستردهای در بسیاری از دانشگاههای کشور صورت گرفت و مطالبات مهمی از جمله محاکمه مقصرین حادثه مطرح شد؛ ولی طبیعتا پاسخی دریافت نشد. همگان شاهد بودند که در این اعتراضات و تجمعات، تعداد زیادی از دانشجویانی که شاید وابستگی به هیچ گروه دانشجویی خاصی نداشتند، به بیان مطالبات خود میپرداختند؛ اما پیگیری مطالبات آنها در برابر رهبری عنوان نشد. علاوه بر این، مدتها ست فضای امنیتی بر فعالیت دانشجویی سایه افکنده است؛ ولی ردپای این گونه مطالبات در صحبتهای هیچ کدام از سخنرانان دیده نشد. همچنین مشکلات بزرگتری که بیشتر مربوط به ساختار دانشگاه، سیاستگذاری علمی کشور و ... است، معمولا جایی در بین این صحبتها ندارند، حال آنکه به نظر میآید از اهمیت بیشتری برخوردار باشند.
به نظر میرسد ریشه این گونه مسائل و عدم بیان برخی مطالبات جدی عموم دانشجویان، در این است که اغلب تریبونها در این دست دیدارها به قشری خاص تعلق دارد. این در حالی است که همواره در رسانهها، از این دیدار با عنوان دیدار قشرهای مختلف دانشجویی با رهبری یاد میشود؛ اما در عمل باید این پرسش را مطرح کرد که چند درصد از مطالبات مهم دانشجویان در این گونه دیدارها مطرح میشود؛ البته ذکر این نکته ضروری است که درصورتی که تمام تشکلهای قانونی و رسمی دانشجویی هم در این مراسم دارای تریبون باشند، مشخصا ممکن است برخی از مطالبات جدی دانشجویان مطرح نشود؛ ولی به طور قطع یقین آن شرایط بسیار پویاتر و قابل قبولتر از وضع فعلی خواهد بود. در حال حاضر جای خالی نمایندگانی از انجمنهای اسلامی دانشجویی، شوراهای صنفی و همچنین انجمنهای علمی که زمینه فعالیت و مطالبات به نسبت متفاوتتری در مقایسه با سایر گروههای دانشجویی دارند، در بین سخنرانان این مراسم حس میشود و متعاقبا این سوال پیش میآید که چرا از این گونه گروهها برای بیان مطالبات دعوت نمیشود؛ مگر نه اینکه این جلسات با هدف رساندن مطالبات دانشجویی به گوش رهبری تدارک دیده میشود؟ پس چگونه است که به راحتی از مطالبه تعداد نسبتا زیادی از گروههای دانشجویی چشمپوشی میشود؟
در مقابل بعضا این موضوع توسط عدهای به میان میآید که این دیدار، دیدار دانشجویان انقلابی با رهبری بوده و نه تمامی دانشجویان. درصورتی که این موضوع واقعا هم درست بوده باشد، نیازمند شفافسازی دقیق توسط دستاندرکاران برگزاری برنامه میباشد؛ چرا که نمود بیرونی و رسانهای این برنامه حاکی از برگزاری یک برنامه با حضور و سخنرانی اقشار مختلف دانشجویی است، موضوعی که درستی آن بهشدت برای فعالین دانشجویی مورد تردید واقع شده.
در پایان این نکته را یادآور میشویم که حضور و بیان مطالبات افراد از گروههای دانشجویی مختلف و عقاید مختلف در برابر رهبری، مستقل از محتوای کلام، مفید و عاملی برای رفع تبعیض خواهد بود و دستاندرکاران مسئول، در زمینه دعوت از سخنرانان این برنامه، بایستی درباره عدم وجود این شرایط پاسخگو باشند./امیرحسین ذوالفقاری