به طور کلی آنقدر که به بلوغ جسمی و سنی اهمیت داده شده است، به بلوغ عاطفی اهمیت داده نشده است و هنگامی که صحبت از بلوغ به میان می آید،فکر ما ناخودآگاه به سمت بلوغ سنی سوق داده می شود؛ در حالیکه بلوغ عاطفی به همان اندازه مهم و قابل بررسی است. میزان آشنایی شما با مفهوم بلوغ عاطفی به چه اندازه است؟ به طور کلی بلوغ عاطفی به این معناست که شما بدانید در موقعیت های سخت و چالش هایی که در زندگی برایتان پیش می آید، چه رفتار و واکنشی مناسب است. در اصل بلوغ عاطفی اشاره به توانایی مدیریت و درک احساسات شخصی دارد.
این موضوع که از کجا متوجه شویم که فرد بالغی هستیم یا خیر، در طی زمان و با گسترش یافتن روابط ما با دیگران و مواجه شدن با چالش های گوناگون مشخص می شود.
1. مسئولیت پذیر هستید: زمانی که شما به بلوغ عاطفی می رسید، از مسئولیت ها و وظایف خود در جامعه آگاهی دارید و در چالش ها و اتفاقاتی که برایتان می افتد به دنبال مقصر نیستید. افراد دارای بلوغ عاطفی، خود و یا دیگران را در هیچ شرایطی سرزنش نمی کند. همچنین شما به جای شکایت از وضعیت پیش آمده، در جهت رفع آن مشکل و گذر از چالش ها اقدام خواهید کرد.
2. می توانید همدلی داشته باشید: بلوغ عاطفی به شما کمک می کند که بیش از دیگران، نسبت به هم نوعان خود احساس همدلی و همدردی داشته باشید و برای کمک کردن به آن ها همواره آماده هستید. به نوعی شما می توانید حامی افراد باشید و به خوبی توانایی دارید تا خودتان را در جایگاه و شرایط آن ها تصور کنید و کمک کنید تا از شرایط سختی که هستند، نجات یابند. قابل ذکر است که چنین افرادی در وهله اول خودشان را دوست دارند و برای خود ارزش قائلند و همین امر سبب می شود تا توانایی عشق ورزیدن به دیگران را داشته باشند.
3. اشتباهتان را می پذیرید و عذرخواهی می کنید : کسانی که به بلوغ عاطفی رسیده اند، اشتباهات خود را می پذیرند و به دنبال بهانه ای برای رفع کردن و عذرخواهی نکردن، نیستند. اگر به آن ها گفته شود در انجام یک کار اشتباهی کرده اند و یا نوع برخورد و یا طرز حرف زدنشان درست نبوده است، ضمن پذیرش اشتباه و عذرخواهی کردن، به دنبال راهی می گردند تا اشتباهات خود را اصلاح نمایند و راهی برای جبران آن بیابند.
4. عذرخواهی دیگران را می پذیرید و فراموش می کنید: همانطور که شما برای کارها و حرف های اشتباهی که زده اید، عذرخواهی می کنید؛ اگر شخصی باعث ناراحتی شما شود و عذرخواهی کند را می بخشید و آن موضوع کاملا از ذهن شما پاک می شود.
5. نیازهای خود را می شناسید: بلوغ عاطفی در افراد باعث می شود که آن ها، نیازهای خود را به طور کامل بشناسند و بدانند که چه زمانی به چیزی نیاز دارند و به چه چیزی نیاز ندارند. همچنین چنین افرادی ضمن شناخت نیازهای خود، در جهت رفع آن ها و به دست آوردن آرامش و آسایش خود تلاش می نمایند. برای مثال زمانی که احساس افسردگی دارند، می دانند که باید چگونه این احساس را به احساس نشاط تبدیل نمایند. همچنین می دانند که نباید همیشه خوب باشند و حق دارند گاهی ناراحت و یا ناامید باشند اما نه به مدت طولانی، بلکه در یک دوره کوتاه مدت این اتفاق رخ می دهد و سپس فعالیت هایی را انجام می دهند که به بهبود حالشان کمک خواهد کرد. چنین افرادی در ازدواج نیز موفق تر هستند چرا که به خوبی همسر خود را درک می کنند و نیاز های خود و شریکش را متوجه می شود.
6. تعیین مرزهایی برای خود: تعیین مرزهایی سالم برای خود نشان دهنده این است که شما برای حریم شخصی خود ارزش قائل هستید و همچنین خودتان را دوست دارید و به خودتان احترام می گذارید. یک مرز مشخص باعث می شود تا بدانید با چه کسانی چه نوع رابطه ای داشته باشید. همچنین شما می دانید که اگر همکارتان و یا دیگران شما را تحقیر کنند، باید از حقتان دفاع کنید و نگذارید که دیگران مرزهای شما را بشکنند.
7. شناخت احساسات و اهمیت دادن به آن ها: کسی که به بلوغ عاطفی می رسد می داند که هر احساسی که به او دست می دهد مانند غم، شادی، عصبانیت، هیجان و... طبیعی است و باید به آن ها اهمیت دهد و در جهت سلامت جسمی و روانی خود، تلاش نماید. همچنین می داند که هر احساسی که به او دست می دهد یک موهبت است و برای او نشانه هایی می آورد و باید آن نشانه ها را ببینید و از آن ها در بهبود زندگی خود استفاده نماید.
8. کنترل کردن احساسات: یکی دیگر از نشانه های بلوغ عاطفی این است که شما علاوه بر شناخت احساسات خود، توانایی کنترل کردن آن ها را دارید و اجازه نمی دهید تا شما را کنترل کنند. شما می توانید یک احساس را تحلیل و ریشه یابی نمایید و اجازه ندهید تا ساعتها ذهن شما را مشغول کند. برای مثال اگر موقعیتی پیش آید که شما از موضوعی عصبانی شوید، به سرعت واکنش نشان نمی دهید و بر احساس خود مسلط هستید و پس از تجزیه و تحلیل شرایط، واکنش نشان می دهید.
9. شما می دانید چگونه حالتان خوب می شود: هر احساس بدی که به شما دست می دهد و شما را دچار ناراحتی، هیجان، عصبانیت و افسردگی می کند، راهی پیدا می کنید تا آن احساس را به حال خوب تبدیل کنید. در اصل شما می دانید که انجام دادن چه کارهایی باعث می شود تا دوباره امیدتان را به دست آورید و یا احساس بد را کنترل کنید. برای مثال ممکن است : ورزش کردن، صحبت کردن با دیگران ، گوش دادن به موسیقی، تنها قدم زدن و یا خوابیدن در بهبود حال شما موثر باشد. بنابراین کسانی که به بلوغ عاطفی رسیده اند، در زمان مواجه شدن با یک چالش، به مبارزه با آن می روند نه آن که ناامید شوند و شکست بخورند.
10. توانایی درک احساسات دیگران را دارید: شخصی که به بلوغ عاطفی می رسد، می داند همانطور که خودش گاهی رفتارهایی غیرمتعارف از خود نشان می دهد و یا احساساتی غیرقابل پیش بینی دارد؛ دیگران نیز مانند او هستند . برای مثال اگر دوست و یا یکی از همکارانش غمگین باشد و نخواهد کسی را ببیند، حق دارد که از دیگران دوری کند. یا اینکه اگر شخصی عصبانی باشد و رفتار نامناسبی نشان دهد، نباید او را قضاوت کرد و با او مقابله به مثل کرد بلکه باید او را درک کرد و پس از آن که آرامشش را به دست آورد، درمورد مشکلی که باعث آن واکنش شده، با او صحبت نماید.
11. خود را مسئول احساسات دیگران نمی دانید: اینکه دیگران حال خوبی داشته باشند برای شما مهم است و سعی می کنید تا جایی که به خودتان صدمه ای نرسد، به احساس خوب و خوشحالی آن ها کمک کنید اما خودتان را مسئول حال بد آن ها نمی دانید چرا که این کار شما نیست و به خود اشخاص بستگی دارد.
12. پذیرفته اید که همه چیز را نمی دانید: شما می دانید که خیلی مسائل وجود دارند که شما درمورد آن ها اطلاعاتی ندارید و اگر می خواهید درمورد آن ها بدانید باید تلاش کنید. همچنین شما می دانید که راهی که می روید بهترین راه نیست اما تنها راه خوبی است که در این موقعیت می توانید آن را دنبال کنید. همچنین بلوغ عاطفی باعث می شود در هر شرایطی هوشیار باشید تا بتوانید بیاموزید و به دیگران کمک نمایید.
13. به دنبال فرصت هستید: افرادی که به بلوغ عاطفی می رسند در هر شرایطی به دنبال این هستند که از آن موقعیت درسی بیاموزند و از آن در جهت رشد و پیشرفت خود استفاده نمایند.
14. از بیان کردن نظرات خود هراسی ندارید:افرادی که به بلوغ عاطفی می رسند از اینکه نظرات خود را با دیگران در میان بگذارند و نظرات دیگران را بشنوند لذت می برند. همچنین اگر از آن ها انتقادی شود آن را می شنوند و سعی می کنند پس از تجزیه و تحلیل، از آن استفاده نمایند. چنین افرادی از اینکه نظرات مخالف را بشنوند هراسی ندارند بلکه ممکن است از آن نظرات استقبال کنند چرا که می دانند هر صحبتی می تواند اطلاعات جدیدی به او اضافه نماید.
15. به خودباوری رسیده اید: افرادی که به بلوغ عاطفی می رسند، به توانایی های خود باور دارند اما هیچ گونه توهم و منیتی در آن ها وجود ندارد. این افراد می دانند که می توانند با تلاش و صبر به آن چه که می خواهند برسند.
ممکن است شما با تست های گوناگونی برخورد داشته باشید که به شما می گویند در چه سطحی از بلوغ عاطفی قرار دارید و یا اصلا به بلوغ عاطفی رسیده اید یا خیر. اما شما می توانید با پرسیدن چند سوال کوتاه از خود، به اطلاعات کلی درمورد میزان بلوغ عاطفی خود دست یابید.
شما می توانید با استفاده از مطالعه دقیق نشانه های فردی که به بلوغ عاطفی رسیده است و سپس پرسیدن این سوالات از خودتان، متوجه شوید در چه سطحی از بلوغ عاطفی هستید.
