اولین مرحله برای شکل گرفتن ازدواج، مرحله آشنایی می باشد که شرایط و انواع مختلفی دارد. دومین مرحله خواستگاری است که امروزه به شیوه های گوناگونی برگذار می گردد و شرایط مخصوص به خود را دارد. در ادامه به معرفی این شیوه ها و شرایط خواهیم پرداخت.
1. سنتی
2. مدرن
1. خواستگاری به سبک اصیل و سنتی: این نوع خواستگاری از زمان های بسیار قدیم میان ایرانیان رواج داشته است و هر قومیتی شیوه های مخصوص به خود را دارد. در خواستگاری سنتی، خانواده های دختر و پسر دور هم جمع می شوند و توضیحات اصلی و شرایط دو طرف را بیان می نمایند.
معمولا در این روش، آشنایی قبل از خواستگاری نیز به روش سنتی انجام شده و از همان ابتدا، والدین در جریان رابطه و آشنایی و مراحل آن بوده اند. خواستگاری به سبک سنتی، در فضایی رسمی برگذار می شود و ممکن است دختر و پسر نتوانند در این محیط و شرایط به خوبی با یکدیگر آشنا شوند به خصوص زمانی که خانواده ها شرایط سخت گیرانه ای داشته باشند. بنابراین برای صمیمی تر شدن جو خواستگاری، هر دو خانواده باید به دختر و پسر فرصت بیشتری بدهند و اجازه دهند در محیطی آرام و زمانی کافی، یکدیگر را بشناسند.
2. خواستگاری امروزی و مدرن: حتما شما هم زوج هایی را دیده اید که در محیط بیرون، کافه ، کوه، جنگل، کنار دریا و ... مراسم خواستگاری را بدون حضور خانواده ها انجام می دهند. در خواستگاری مدرن، شیوه آشنایی دوطرف به صورت مدرن و بیرون از خانواده ها صورت گرفته است و دختر و پسر بعد از گذشت چندین ماه و یا چندین سال، تصمیم به ازدواج و طی مراحل آن می گیرند. این مراسم به طور معمول، اولین بار به صورت دو نفره با حضور دختر و پسر و یا دوستان آنها انجام می شود و سپس به خانواده ها اطلاع داده می شود و یا اینکه پس از آشنایی کامل و تصمیم دوطرف به ازدواج، هردو به خانواده های خود اعلام می نمایند و خانواده ها برنامه خواستگاری را هماهنگ می کنند. مرحله هماهنگی خانواده ها ممکن است هرگز انجام نشود چرا که امکان مخالفت آنها بسیار زیاد است. یکی از دلایل مخالفتشان نیز می تواند تفاوت فرهنگی و مالی و مذهبی بسیار زیاد میان خانواده ها باشد.
در نگاه اول ممکن است جلسه یا جلسات خواستگاری، امری غیرضروری به نظر برسد، اما در حقیقت یکی از مهم ترین مراحل ازدواج، مرحله خواستگاری و آشنایی خانواده ها با یکدیگر می باشد. خواستگاری فواید و نکات مثبت زیادی دارد که هرکدام به نوعی تاثیرگذاری بسیاری در ازدواج و آینده دختر و پسر دارد.
1. هم سطح بودن از لحاظ فرهنگی و اقتصادی :خواستگاری پیش زمینه شروع زندگی مشترک است و زندگی مشترک به این معنا است که زوجین همه چیز را باهم شریک خواهند شد. یکی از این شراکت ها، خانواده می باشد. روابط میان خانواده های طرفین می تواند نقش تاثیرگذاری بر رابطه زن و شوهر داشته باشد. هم سطح بودن از لحاظ فرهنگی و اقتصادی، باعث می شود ارتباط میان خانواده ها بیشتر و صمیمی تر باشد و متوجه حرف های یکدیگر شوند. اختلاف طبقاتی یکی از مهم ترین عوامل بهم خوردن رابطه زوجین و یا حتی به ثمر نرسیدن خواستگاری ها می باشد.
2. هم سطح بودن در ظاهر و تناسب داشتن: قبل از توضیح این اصل، لازم به ذکر است که زیبایی و جذابیت ظاهری، به مرور زمان و طی زندگی مشترک، کمرنگ خواهد شد و زن و شوهر جذب باطن و اخلاقیات یکدیگر خواهند شد اما نباید اختلاف ظاهری مانند قد و هیکل و ... به قدری باشد که باعث شود با گذشت زمان سردی در رابطه به وجود آید.
3. اشتراکات مذهبی: یکی از مهم ترین اصل هایی که باید دختر و پسر قبل از ازدواج و خواستگاری در نظر داشته باشند، این است که همانطور که از لحاظ اقتصادی و فرهنگی باید در یک سطح باشند، از لحاظ مذهبی نیز باید دارای نقطه اشتراکاتی نیز باشند تا کمتر دچار درگیری دونفره و یا خانوادگی شوند. ممکن است یکی از خانواده ها از لحاظ مذهبی، بسیار مقید باشند و نسبت به بعضی مسائل حساس باشند اما خانواده طرف مقابل هیچ گونه قید و بندی از لحاظ مذهبی نداشته باشند. همین امر موجب ایجاد شکافی عمیق میان دوخانواده و به مرور زن و شوهر می شود.
4. بلوغ عقلی و بلوغ عاطفی: با پایین آمدن سن ازدواج، بسیار به این مسئله برخورد خواهیم کرد که دختر و پسر درمورد مسائل خیلی کوچک و پیش پا افتاد دچار مشکل می شوند و کارشان به درگیری های فیزیکی و لفظی می رسد چرا که هنوز به بلوغ عاطفی و عقلی نرسیده اند. قابل ذکر است که سن یکی از عوامل تاثیر گذار است و عامل تعیین کننده ای نیست. ممکن است شخصی در سن پایین به بلوغ عاطفی و عقلی برسد و ممکن است شخصی در سن 40 سالگی هنوز به این بلوغ نرسیده باشد. شناخت کافی در زمان آشنایی و خواستگاری می تواند کمک کننده باشد.
5. هم سطح بودن از لحاظ تحصیلی و سنی : این حقیقت که آقایان دیرتر از خانم ها به بلوغ فکری و عاطفی می رسند باعث می شود تا سن یکی از اصل های مهم در ازدواج باشد. اما به طور کلی تفاوت سنی نباید به قدری باشد که یکدیگر را درک نکنند. هم سطح بودن از لحاظ تحصیلی نیز برای خیلی از آقایان مهم است و دوست ندارند در سطح پایین تری از همسرشان باشند چرا که ممکن است احساس حقارت به آنها دست دهد.
تمامی ملاک های ذکر شده، نسبی هستند و مهم ترین اصلی که وجود دارد این است که زوجین یکدیگر را درک کنند و بتوانند در طول زندگی مشترک کنار هم بایستند.
آیا خواستگاری کردن فقط باید از طرف پسر باشد؟
فلسفه خواستگاری پسر از دختر چیست؟ آیا دختران نیز می توانند به خواستگاری پسران بروند؟
ممکن است این سوالات به ذهن شما هم رسیده باشد و خواستگاری کردن را مخصوص پسران ندانید.
خواستگاری کردن پسران از دختران، از گذشته تا به حالا مرسوم بوده است و واکنش منفی را در پی ندارد. پسر با مطرح کردن این امر با خانواده خود، به خواستگاری دختر می رود و با شنیدن جواب منفی نیز، احساس نمی کند که غرورش شکسته و یا ضربه بدی خورده است مگر در مواردی خاص که رفتار تحقیرآمیزی با او شود. اما در دختران این امر هنوز در میان خانواده ها و جامعه ایرانی پذیرفته نشده است و ممکن است دختر با واکنش های بدی هم از سوی خانواده خود و هم خانواده طرف مقابل مواجه شود. اما این امر، غیر ممکن نیست و باید شرایط خاصی وجود داشته باشد و دختر احساسات خود را بشناسد تا بتواند چنین اقدامی نماید:
سومین مرحله که یکی از مهم ترین مراحل تشکیل زندگی مشترک می باشد، دوران عقد و نامزدی است که دوطرف به شناخت کاملی از یکدیگر خواهند رسید. در این دوران، زوجین با خیالی آسوده و زمانی بیشتر، کنار هم وقت می گذرانند و درمورد آینده بیشتر صحبت خواهند کرد، نقاط ضعف و قوت یکدیگر را شناسایی می کنند و درمورد احساسات و خواسته های هم اطلاعات بیشتری دریافت خواهند کرد. شاید برایتان سوال باشد که با طی مراحل آشنایی و خواستگاری، آیا نیاز است که دوران عقد و نامزدی هم وجود داشته باشد؟ این دوران چه ضرورتی دارد و چه تاثیری بر روابط میان زوجین و خانواده ها می گذارد؟
1. برقراری ارتباط با خانواده همسر: پس از ازدواج، خانواده همسر نیز جزئی از خانواده شخص محسوب خواهد شد و باید با آنها ارتباط خوب و موثری برقرار نماید. دوران عقد بهترین فرصت برای رفت و آمد و شناخت آداب و رسوم و اخلاقیات خانواده ها می باشد.
2. عدم آمادگی برای پذیرش مسئولیت زنانه: ازدواج و شروع زندگی مشترک، مسئولیت زیادی به همراه خواهد آورد. برای دختران که تا به حال کنار مادرشان بوده اند و مسئولیت سنگینی بر دوششان نبوده است، پذیرفتن این که باید از حالا به بعد، اداره برخی کارهای مهم زندگی را بر عهده بگیرند، دشوار است و نیازمند زمان و کنار آمدن با این شرایط می باشد.
3. وابستگی و عدم آمادگی جدایی از خانه پدری: این امر بیشتر شامل دختران می باشد چرا که پسران اکثر وقت خود را در بیرون از خانه، همراه دوستان و یا محیط کار سپری می کنند و این جدایی برایشان آسان تر خواهد بود. اما دختران به دلیل روحیه لطیف و حساسی که دارند، ضمن اینکه بیشتر از پسران در جمع خانواده حضور دارند، سخت تر با این موضوع کنار می آیند و به این دوران نیاز دارند.
4. اتمام دوره تحصیلی و سربازی: از آن جهت که اکثرا آقایان مسئولیت مالی زندگی را به دوش می کشند، باید فرصت کافی برای تامین مخارج را داشته باشند و اگر در دوران تحصیل و سربازی باشند، دوران عقد بهترین فرصت برای به اتمام رساندن اینگونه مسئولیت ها می باشد. همچنین در دختران نیز، پذیرش مسئولیت خانه و رسیدگی به دروس ممکن است دشوار باشد و میتوانند در دوران عقد تحصیلات خود را به پایان برسانند.
5. شناخت کافی از یکدیگر در دوران عقد: این دوران یک دوران بسیار طلایی و مهم برای شناخت دو طرف از یکدیگر می باشد. در این دوران، با رفت و آمدهای بسیاری که صورت می گیرد چه به صورت دونفره و چه خانوادگی، شناخت خوبی حاصل خواهد شد. تفاوت ها و تفاهم ها، علایق مشترک و اهداف در این دوران مشخص می شود و دختر و پسر با درک و شناخت کافی زندگی مشترک را آغاز خواهند کرد.
6. تهیه جهیزیه : رسمی که در اکثر خانواده های ایرانی وجود دارد این است که تهیه بخش اعظمی از جهیزیه با خانواده دختر است که مسئولیت سنگینی می باشد. قابل ذکر است امروزه دختر و پسر با مشارکت هم، اقدام به تهیه لوازم منزلشان می نمایند و دوران عقد در هرصورتی، بهترین فرصت برای تکمیل و تهیه این لوازم می باشد.
7. اطمینان در مورد احساساتی که نسبت به یکدیگر دارند: دوران عقد به زوجین این فرصت را می دهد که نسبت به احساساتی که به هم دارند مطمئن شوند. ممکن است که دختر و پسر در دوران آشنایی، احساسات شدید و هیجان انگیزی به یکدیگر پیدا کنند اما در دوران عقد، این احساسات فروکش نماید و بهتر است جدایی در دوران عقد باشد تا زمانی که هردو به صورت جدی وارد زندگی مشترک شده باشند. نقطه مقابل این اتفاق نیز وجود دارد که دختر و پسر در دوران عقد با شناخت و گذراندن زمان، علاقه شدیدی به یکدیگر پیدا کنند و پایه زندگیشان محکم تر شود.
