آیا شما با واژه کمالگرایی و مفهوم آن آشنایی دارید؟ چرا افراد به سمت کمالگرایی کشیده می شوند؟
در کمالگرایی فرد خواهان کامل بودن در یک زمینه خاص و یا همه زمینه های مورد نظرش است و تا مطمئن نباشد که می تواند کاری را به بهترین نحو انجام دهد، هرگز آن را شروع نخواهد کرد. افراد کمالگرا، در صورت عدم رسیدن به موفقیت موردنظرشان، دچار تناقض هایی خواهند شد که اثرات منفی بر زندگی آن ها می گذارد. علت اصلی که افراد را به سمت کمالگرایی سوق می دهد، بهتر بودن نیست، بلکه فرار از عقده های درونی، اعتماد به نفس پایین و شرم ناشی از هر مسئله ای می باشد.
ممکن است شما افراد کمالگرا را با افراد موفق اشتباه بگیرید چرا که در ظاهر شباهت هایی با یکدیگر دارند اما در اصل تفاوت های بسیار مهمی نیز وجود دارد. در ادامه به بررسی مهم ترین ویژگی های افراد کمالگرا خواهیم پرداخت.
1. افراد کمالگرا زمانی که هدفی را تعیین می کنند، برای رسیدن به آن از هیچ تلاشی دریغ نخواهند کرد و خواسته شان رسیدن به نهایت آن هدف است؛ و فقط زمانی که به آن نهایت برسند، از خود راضی خواهند شد. برای افراد کمالگرا، نزدیک شدن به هدف، هیچ گاه راضی کننده نیست و تنها زمانی خود را فردی موفق می دانند که کاملا به هدف خود رسیده باشند.
2. تمرکز افراد کمالگرا، اغلب مبتنی بر نقص ها می باشد. این افراد به جای آن که بر ویژگی های مثبت و دستاوردهای خود تمرکز نمایند، مدام در حال انتقاد از خود و دیگران هستند. به این علت که قدرت پذیرش شکست را ندارند، در صورت شکست خوردن خودشان و یا دیگران، شروع به قضاوت خواهند کرد. چنین ویژگی در این افراد باعث می شود تا فقط نقص ها را ببینند و خود را فردی بی ارزش بدانند. همچنین از مشاهده پیروزی های دیگر ناتوان باشند.
3. یکی از عواملی که افراد کمالگرا برای رسیدن به هدف از آن استفاده می نمایند، ترس می باشد. ترس از شکست باعث می شود این افراد در مسیر مصمم تر شوند. این ویژگی در افراد موفق برعکس می باشد و آن ها از شکست ترسی ندارند و از پیروزی های کوچک خوشحال خواهند شد و خودشان را تشویق می کنند تا بهتر و قوی تر به سمت هدف حرکت نمایند.
4. تعیین اهداف غیر منطقی و انتظار رسیدن به آن ها در افراد کمالگرا بسیار بیشتر از دیگران است. این افراد برای رسیدن به هدف نهاییشان ممکن است از خیلی نیازها و حقوق خود بگذرند صرفا برای اینکه به آن هدف نهایی دست پیدا کنند؛ هدفی که دست یابی به آن بسیار دشوار و گاهی نیز غیرممکن است و باعث می شود فرد در طول مدت تلاش برای رسیدن به آن، سختی ها و ناامیدی های بسیاری را تجربه نماید و تناقضات زیادی برای برایش ایجاد شود.
5. افراد کمالگرا اغلب چنان غرق رسیدن به هدف نهایی هستند که از لذت بردن از پیروزی های کوچک و آن مسیری که برای رسیدن به هدف طی می کنند، محروم هستند.
6. زمانی که فرد اهداف غیرمنطقی و دور از توان برای خود داشته باشد، به تبع نمی تواند آن را برآورده سازد. در چنین موقعیتی فرد به سمت منفی بافی و احساس بی ارزشی سوق پیدا خواهد کرد و تبدیل به فردی افسرده و شکست خورده خواهد شد.
7. کمالگرایی در افراد باعث خواهد شد تا عزت نفس پایینی داشته باشند چرا که حتی اگر به هدف خود دست یابند، باز هم از خود ناراضی هستند و انتقادهای زیادی دارند. در صورتی که رسیدن به هدف باید همانقدر به احساس ارزشمندی فرد بی افزاید.
8. در اغلب موارد، افراد کمالگرا، افرادی منزوی هستند چرا که با انتقادهای شدید و قضاوت دیگران، باعث می شوند تا افراد از آن ها دوری نمایند.
1. ترس از شکست خوردن
فرد همواره خود و توانایی هایش را دست کم می گیرد و برای آن که مورد قضاوت دیگران قرار نگیرد، به سمت کمالگرایی می رود. زمانی که شخص تمام توان خود را به کار می گیرد و قصد انجام کاری به بهترین نحو را دارد، دلیل اصلی وی برای چنین کاری، مورد قبول قرار گرفتن توسط دیگران است. او همواره اضطراب دارد تا فردی بی کفایت، شکست خورده و بی مسئولیت شناخته نشود. همانطور که اطلاع دارید، شکست زمینه ساز موفقیت و رشد است و فردی که از شکست خوردن هراس داشته باشد، هیچ گاه نمی تواند به جایگاه و هدفی که مدنظر دارد، برسد.
2. ترس از به اندازه کافی خوب نبودن
زمانی که برای فردی، جلب نظر و مورد تشویق قرار گرفتن امری بسیار ضروری تلقی شود؛همچنین از اینکه مورد انتقاد و بی توجهی قرار بگیرد، هراس داشته باشد، به سمت کمالگرایی سوق پیدا خواهد کرد و تلاش خود را برای جلب رضایت دیگران انجام می دهد بدون آن که به احساس رضایت خود اهمیت دهد. این ترس از زمانی در وجود فرد ایجاد می شود که او همیشه به خاطر دستاوردهایش مورد توجه والدین، دوستان، معلمان و ... قرار می گرفته است و همین امر سبب شده است تا برای دیده شدن، به صورت افراطی تلاش نماید.
ریشه کمالگرایی را می شود در کودکی افراد جست و جو کرد. والدین کمالگرا، فرزندانی کمالگرا تربیت خواهند کرد و همانطور که نمیتوانند خود را قبول داشته باشند و بپذیرند، از پذیرفتن فرزند خود نیز عاجز هستند. توقعات بسیاری که والدین کمالگرا از فرزندان دارند مانند آن که بهترین شاگرد کلاس و مدرسه باشد، بیشتر از سن خود متوجه مسائل شود و همینطور بیشتر از سن خود رفتار نماید، باعث می شود تا در فرزند احساس کمبود به وجود آید و او برای جبران این کمبود به سمت کمالگرایی خواهد رفت. همچنین توقعاتی که معلم ها از دانش آموزان خود دارند، باعث به وجود این احساس در آن ها خواهد شد. یکی از ریشه های کمالگرایی مقاومت در قبول شرایط است که ما باید روش‌های رهایی از مقاومت را بلد باشیم.
کمالگرا بودن حوزه های مختلفی از زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد و باعث اخلال در زندگی شخصی و کاری او می شود. در ابتدا فرد باید حوزه یا حوزه هایی که در آن دچار کمالگرایی شده است را شناسایی نماید و سپس برای درمان و از میان برداشتن کمالگرایی اقدام نماید. در ادامه اثرات کمالگرایی را در حوزه های مختلف بررسی خواهیم کرد.
1. انتقاد کردن از خود را کنار بگذارید: کمالگرایی مانند یک منتقد درونی، به طور مداوم تلاش های شما را مورد انتقاد قرار خواهد داد و آن ها را دست کم می گیرد. شما باید برای رهایی از کمالگرایی در ابتدا این منتقد درونی را کنار بگذارید.
2. شفقت و عشق به خودتان را افزایش دهید: به خاطر اشتباهاتتان خود را بیش از اندازه سرزنش نکنید. خود را ببخشید و صبر و ببخش به خود را بیاموزید.
3. به افکار و احساسات خود توجه نمایید بتوانید آن ها را تغییر دهید.
4. ذهن آگاهی را تمرین کنید: این تمرین باعث می شود تا شما از افکار، انتقاد و قضاوت ها فاصله بگیرید و در زمان حال زندگی کنید. این تمرین را به سادگی با توجه کردن به شخصی که با او در حال صحبت کردن هستید، توجه به یک شی و توجه به یک موضوع، می تواند تمام تمرکز شما را به زمان حال معطوف نمیاد.
5. بر نقاط قوت خود تمرکز کنید و آن ها را تقویت نمایید.
6. خود را با دیگران مقایسه نکنید.
