معرفی حوزه علمیه - اشتغال طلاب
اشتغال، یکی از دغدغههای زندگی هر انسانی است. طبیعی هم هست که اینگونه باشد؛ زیرا شغل، نه تنها منبع درآمد زندگی است، بلکه همه ما بخشی از هویت خود را نیز از شغلمان میگیریم.
مسأله هویت شغلی تا به آنجا اهمیت دارد که تعداد زیادی از مردم حاضر نیستند کاری که علی رغم درآمد بالا، هویت قابل قبولی ندارد را به عنوان شغل خود انتخاب کنند.
این دغدغه برای طلاب نیز همانند دیگر مردم جامعه وجود دارد و به همین دلیل لازم است در قالب نوشتاری جدا به آن پرداخته شود.
طلاب میتوانند از همان دوران تحصیل، فعالیتهای طلبگی خود را شروع کنند. حوزه علمیه این امکان را فراهم کرده تا طلبه از مقطع سطح یک بتواند با اخذ مجوز تدریس، به عنوان استاد حوزه فعالیت خود را آغاز کند.
این کار به رشد علمی خود طلبه هم کمک خواهد کرد؛ چرا که برای یک تدریس باکیفیت، علاوه بر فهم درست درس، نیاز به تحلیل و فکر و مراجعه به کتب دیگر نیز میباشد. بنابراین تدریس در وهله اول سبب ماندگاری مطالب و عمقبخشی به آن برای خود استاد خواهد شد.
علاوه بر تدریس، یکی دیگر از فعالیتهای علمی طلاب، فعالیت به عنوان «ناظر بحث» میباشد.
یکی از سنتهای علمی حوزه سنت مباحثه است. توضیح آنکه طلاب در حوزه علمیه پس از شرکت در کلاس و فراگیری درس، به تنهایی آن درس را مطالعه و تحلیل کرده و با مراجعه به اساتید و یا کتب دیگر آن را به خوبی میفهمند.
در مرحله بعد، در گروههای کوچکی که معمولاً دو تا پنج نفر عضو دارد دور هم جمع شده و آن درس را مورد بحث و بررسی قرار میدهند. به این صورت که یک نفر درس را از ابتدا تا انتها به طور کامل ارائه داده و پس از آن، دیگر طلاب به او اشکال میگیرند یا اشکالاتی که برایشان وجود داشته و حل نشده را مطرح میکنند و به بحث میگذارند. در نهایت اگر اشکال حل نشد، آن را به استاد ارائه میدهند و جواب میگیرند.
با این حال در برخی حلقههای مباحثه، شخص دیگری نیز حضور دارد که سطح علمی و پایه تحصیلیاش از دیگر اعضا بالاتر است و به عنوان حلقه میانی بین استاد و اعضای گروه مباحثه بر روند آن نظارت میکند و پاسخگوی اشکالات آنهاست.
این شخص «ناظر بحث» نام دارد. وظیفه ناظر بحث این است که با نظارت بر روند مباحثه، مطمئن شود دیگر اعضا درس را به خوبی فهمیدهاند. ضمن اینکه به اشکالات آنها نیز پاسخ میدهد و در صورتی که ناظر بحث قادر به حل اشکال نباشد، مرحله بعدی مراجعه به استاد خواهد بود. بنابراین با وجود «ناظر بحث»، بسیاری از اشکالات در همان جلسه مباحثه حل شده و نیازی به مراجعه به استاد نیست.
فعالیت علمی دیگری که طلبه از همان دوران تحصیل میتواند آغاز کند، کار پژوهشی است. این فعالیت میتواند در قالب مقاله یا کتاب عرضه شود. ضمن اینکه طلبهای که قلم داستانی داشته باشد، میتواند در همین راستا دست به تعریف آثار متعددی بزند.
طلاب زیادی هم اکنون به این فعالیت اشتغال داشته و آثار علمی و ادبی گوناگونی در موضوعات مختلف مربوط به طلبگی از قبیل مباحث قرآنی و حدیثی، تاریخ، سیاست، خانواده، کودک و نوجوان و موضوعات بسیار دیگری ارائه دادهاند.
همچنین یک طلبه پس از اخذ مدرک سطح دو و یا بالاتر، وارد کار تبلیغی شده و در این زمینه به عنوان روحانی مستقر فعالیت نمایند. همانطور که میتواند پس از اخذ مدرک سطح چهار حوزه یا دکترای دانشگاه، به عنوان هیئت علمی دانشگاه و یا استاد سطوح عالی حوزه مشغول به کار شود.
استخدام در آموزش و پرورش به عنوان آموزگار یا دبیر نیز در چند سال اخیر افق دیگری پیش روی طلاب برای خدمت در جامعه باز کرده.
همانطور که اکنون برخی طلاب در ارگانهای نظامی به عنوان مسئول عقیدتی سیاسی و یا در قوه قضاییه به عنوان قاضی و عناوین دیگر مشغول به کار هستند.
برخی دیگر از طلاب نیز به کارهای رسانهای روی آورده و اقدام به تاسیس مراکز فرهنگی - رسانهای و تولید محتوای مجازی مناسب با نیاز روز جامعه نمودهاند. محتواهایی از قبیل داستان، پادکست، کلیپ کوتاه و حتی مستندهایی با موضوعات مختلف.
آنچه در این نوشته ذکر شد تنها بخش کوچکی از عرصههایی است که طلاب در آنها به فعالیت مشغول هستند. بنابراین فضا برای کار طلبگی بسیار گسترده بوده و هر طلبه متناسب با علاقه و استعداد خود میتواند در یکی از عرصههای طلبگی مشغول به فعالیت شود.
