بورس در تمام دنیا جایگاه ویژه ای برای سرمایه گذاران مردمی است. اما ایران کمی در حق این بازار اجحاف شده است. این بخاطر اطلاعات کم عموم مردم در خصوص این بازار پر سود است.
اما هیچگاه بخاطر نداشتن اطلاعات کافی در یک زمینه، ورود به آن را نادیده نگیرید.
به ویژه بازار بورس که می تواند سود قابل توجهی را برایتان به ارمغان بیاورد.
در سری مقالات ” آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس” قصد داریم تا در چندگام به آموزش بورس بپردازیم.
پس اگر شما هم از علاقه مندان ورود به بازار بورس هستید با پین استارتاپ همراه بمانید.
کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس بازی می کنند. آنها در این نقش وظیفه یافتن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را بر عهده دارند.
به عبارتی آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند و به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می شوند.
کارگزاری ها طبق ضوابط سازمان بورس عمل کرده و توسط آزمون با شرایط خاص انتخاب می شوند.
برای فعالیت در هر یک از زمینه های بورس اوراق بهادار، کالا و انرژی، کارگزاران نیاز به اخذ مجوز مربوطه از سازمان بورس را دارند.
کارگزاران علاوه بر خدمات معاملات سهام، خدمات دیگری همچون صندوق سرمایه گذاری، سبدگردانی، مشاوره و آموزش را به سهامداران ارائه می دهند.
حدود ۱۰۷ شرکت کارگزاری بورس در ایران فعالیت می کنند که اسامی و اطلاعات تماس آنها را می توان در سایت سازمان بورس دریافت کنید.
بازار اولیه
بازار اولیه زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد. بنابراین بازاری که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد.
در این بازار شرکتها به‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد.
پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد.
در این بازار فروشنده اوراق، همواره خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.
در وبلاگ پین بخوانید: سرمایه گذاری عظیم شرکت بوتان ران در استارت آپ آسان بار
دارایی هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است در بازار ثانویه مورد معامله مجدد قرار می گیرد و نماد آن در کشور ما بورس است.
همانطور که اشاره شد بازار بورس بازار ثانویه محسوب می شود یعنی آن که در بورس شرکتی تأسیس نمی شود و فقط سهام شرکت های پذیرفته شده مورد معامله قرار می گیرد.
در بازار گاوی (Bull market) تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد.
به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند.
بازار گاوی به دوره‌ای گفته می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش است. ویژگی اصلی بازار گاوی، خوش‌بینی، اعتماد سرمایه‌گذاران و انتظار ادامه روند افزایشی است.
بازار گاوی در مقابل بازار خرسی قرار دارد. بازارهای گاوی و خرسی معمولاً با چرخه‌های تجاری هم‌زمان هستند.
شروع بازار گاوی معمولاً نشان‌دهنده گشایش اقتصادی است، زیرا عقاید عمومی درباره وضعیت اقتصادی آینده، قیمت سهام را تغییر می‌دهد. همچنین بازارهای خرسی قبل از رکود اقتصادی شروع می‌شوند.
بازار خرسی (Bear market) موقعیتی است که در آن قیمت اوراق بهادار کاهش‌یافته و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران تبدیل به ترس و بدبینی می‌شود.
به‌بیان‌دیگر در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد.
بازار خرسی نباید با اصلاح قیمت‌ها اشتباه گرفته شود، اصلاح قیمت‌ها روند کوتاه‌مدت دارد و کمتر از دو ماه طول می‌کشد.
در اصلاح قیمت سرمایه‌گذاران می‌توانند یک نقطه ورود پیدا کرده سهام را بخرند، درحالی‌که در بازار خرسی نقطه ورود وجود ندارد.
همچنین بخوانید: ۱۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات بازار بورس به زبان بورس اوراق بهادار تهران
قیمت اسمی همان قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که در بازار بورس تهران برابر ۱۰۰ تومان است.
همانطور که از عنوان آن پیداست، این فقط قیمت اسمی سهم است و بدین معناست که شرکت در روز نخست، قیمت هر سهم خود را ۱۰۰ تومان تعیین نموده است و سهامداران روز نخست برای خرید سهام این شرکت مبلغ ۱۰۰ تومان پرداخت نموده اند.
عدد ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در افزایش سرمایه‌ها می باشد. معمولاً سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد ۱۰۰ تومان به دست می آید.
همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را تقسیم بر عدد ۱۰۰ تومان می کنند.
پرتفو عبارتست از سبدی از سهم شرکتهای مختلف که با هدف کاهش ریسک سرمایه گذاری تهیه می شود.
کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالتهای تحلیلی خرید تنها یک سهم (اصطلاحاً تک سهم شدن) را توصیه نمی کنند و پیشنهاد خرید چند سهم متنوع را می دهند. این کار برای آن است که ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد.
فرض کنید صنعتی با رشد قیمت ارز شکوفا می شود (این صنعت احتمالاً در کار صادرات است) و صنعتی دیگر با رشد قیمت ارز متضرر می شود (مواد اولیه این صنعت وارد می شوند).
در سبد ما از هر دوی این صنایع سهام خریداری شود، در حقیقت خود را نسبت به تغییرات قیمت ارز مصون کردیم و تغییرات ناشی از قیمت ارز باعث رشد یکی و کاهش دیگری می شود.
به بیان دیگر با تشکیل سبد سهام، ضرر ناشی از کاهش قیمت یک یا چند سهم را با سود حاصل از افزایش قیمت سهم های دیگر پوشش می دهیم.
سود هر سهم یا EPS عبارت است از مقدار سود خالص شرکت به ازای هر سهم.
سود سهام پرداختی به ازای هر سهم یا DPS عبارت است از بخشی از سود هر سهم که در مجمع بین سهامداران تقسیم می‌شود.
این عدد نشانگر مقدار سود نقدی توزیع‌شده توسط شرکت است.
همچنین بخوانید: روش های سرمایه گذاری در استارت آپ
عبارتست از کد شرکت ها که برای سهولت شناسایی آنها و دسته بندی شان در بورس مورد استفاده قرار می گیرد. نماد یک شرکت به طور معمول از حرف اول گروه صنعتی آن به علاوه بخشی از نام شرکت تشکیل می شود.
برای مثال سیمان خاش که مربوط به گروه شرکت های سیمانی است با نماد سخاش (س حرف اول سیمان + نام شرکت) شناخته می شود.
شرکتهای سرمایه گذاری، شرکتهای چند رشته ای صنعتی و بانکها در این گروه قرار دارند. حرف اختصاری آن «و» است مانند وخارزم (شرکت سرمایه گذاری خوارزمی)، وغدیر (شرکت سرمایه گذاری غدیر)، وبصادر (بانک صادرات) و …
حرف اختصاری آن «س» است. مانند سفارس (سیمان فارس و خوزستان)، ستران (سیمان تهران)، سشرق (سیمان شرق) و …
همچنین بخوانید: بازارسازی وبازارسازها
حرف اختصاری آن «ف» است. مانند فاراک (ماشین سازی اراک)، فلوله (لوله و ماشین سازی ایران)، فولاد (فولاد مبارکه اصفهان) و …
حرف اختصاری آن «ق» است. مانند قپارس (قند پارس)، قزوین (کارخانجات قند قزوین)، قشیر (قند شیروان قوچان و بجنورد) و …
شرکتهای پالایشگاهی و پتروشیمی در این دسته اند. حرف اختصاری آن «ش» است. مانند شاراک (پتروشیمی اراک)، شصفها (پتروشیمی اصفهان)، شاوان (پالایش نفت لاوان) و …
حرف اختصاری آن «خ» است. مانند خودرو (ایران خودرو)، خساپا (سایپا)، خپارس (پارس خودرو) و …
حرف اختصاری آن «غ» است. مانند غبشهر (صنعتی بهشهر)، غشان (شیر پاستوریزه پگاه خراسان)، غپینو (پارس مینو) و…
حرف اختصاری آن «د» است. مانند دلر (داروسازی اکسیر)، دکیمی (کیمیدارو)، دجابر (داروسازی جابر ابن حیان) و …
لازم به ذکر است نماد برخی از شرکتهای بورسی از قاعده کلی فوق (حرف اختصاری + نام شرکت) پیروی نمی کند.
مثلاً نماد «ذوب» از گروه فلزات که مربوط به شرکت ذوب آهن اصفهان است.
یا نماد «مداران» از گروه رایانه که مربوط به شرکت داده پردازی ایران است.
نماد کلیه شرکتهای فعال در بازار بورس و فرابورس از سایت شرکت فناوری بورس تهران قابل مشاهده می باشد.
برای جلوگیری از نوسانات شدید قیمت سهم‌ها و تلاطم بازار، سازمان بورس اوراق بهادار تهران حداکثر میزان نوسان قیمت سهم را به مثبت و منفی ۵ درصد محدود کرده است.
این به آن معنی است که قیمت یک سهم نسبت به قیمت پایانی روز قبل حداکثر می تواند ۵ درصد افزایش یا کاهش یابد.
برای مثال اگر قیمت پایانی سهم در روز قبل ۲۰۰ تومان باشد، پس از بازگشایی بازار در روز بعد قیمت سهم حداکثر می‌تواند به ۲۱۰ تومان افزایش یا به ۱۹۰ تومان کاهش پیدا کند.
دامنه نوسان در فرابورس نیز مثبت و منفی ۵ درصد است. در مورد حق تقدم سهم ها، دامنه نوسان دو برابر مقدار نوسان سهم ها یعنی مثبت و منفی ۱۰ درصد است.
در زمان عرضه اولیه سهام و روز بازگشایی نماد معاملاتی مطابق شرایطی که در دستورالعمل معاملات ذکر شده است، سهام بدون محدودیت در مقدار نوسان قابل معامله خواهد بود.
سهام شرکتهایی که در بازار معاملات توافقی پایه فرابورس عرضه می شوند، دارای محدودیت نوسان قیمتی نیستند.
سهام این شرکتها جزء سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران نبوده و صرفا معاملات آن بر اساس مفاد بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در این بازار انجام می پذیرد.
همچنین بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۱ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه فرابورس ایران، خریدار و فروشنده با علم و آگاهی نسبت به وضعیت مالی شرکت بر اساس اطلاعات منتشره موجود اقدام به خرید و فروش می‌نمایند».
کد بورس یک عدد است که مثل کد ملی.
این کد برای هر شهروند ایرانی یا خارجی صادر می شود و مجوز معامله در بازار بورس است.
شرط لازم برای فعالیت در بازار بورس ایران، داشتن کد بورس است.
شما باید به یکی از کارگزاری های بورس در ۳۱ استان کشور مراجعه و با پر کردن فرم درخواست کد بورس ، کد را دریافت کنید.
با داشتن کد بورس ، قادر خواهید بود تا دسترسی معاملات آنلاین را از کارگزاری ها دریافت کنید.
با دسترسی معاملات آنلاین، می توانید به صورت اینترنتی نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کنید.
خرید و فروش سهام به صورت اینترنتی است و شما را از مراجعه به تالار حافظ و مراجعه حضوری به کارگزاری ها و سازمان بورس ، بی نیاز می کند.
سامانه معاملاتی مثل سامانه معاملاتی کارگزاری بانک پاسارگاد، یک پنل اینترنتی است.
شما با کد کاربری و رمز عبور خود به آن وارد شده و نسبت به خرید و فروش سهام اقدام می کنید.
همه کارگزاری ها نیز، آموزش رایگان کار با سامانه معاملات آنلاین را به شما آموزش می دهند.
برگه سهام، نشان می دهد شما در روز فلان، از کدام شرکت چه تعداد سهم در اختیار دارید.
برگه سهام را کارگزاری ها صادر می کنند و هر کارگزاری ناظر، می تواند برگه سهام شما را صادر کند.
یعنی اگر از کارگزاری پارسیان نسبت به خرید سهام X اقدام کردید، نمی توانید به دلیل کار کردن با کارگزاری بانک کشاورزی، نسبت به دریافت برگه سهام X اقدام کنید.
برگه سهام، اعتباری ندارد. چرا که شاید شما پس از خرید سهم X و دریافت برگه سهم آن، همان لحظه نسبت به فروش آن اقدام کنید.
این برگه،سند خوبی برای ضمیمه کردن به مدارک درخواست ویزای شنگن است.
