این روزها از هر طرف اسمی از استارتاپ و شرکت های دانش بنیان به گوش می رسد و از نظر عموم مردم، استارتاپ معادل است با فروشگاه هایی معادل دیجی کالا که به گفته خودشون فروش روزانه بیش از یک و نیم میلیارد تومانی دارند.
اما شاید هیچکس فکرش را هم نکند که بلند پروازی که یکی از شروط موفقیت هر استارتاپی است تا حدی زیاد باشد که موسس خلاق و کارآفرین آن را روانه زندان کند.
در این مقاله قصد داریم به موضوعی جذاب در دنیای استارتاپ ها بپردازیم و ببینیم بلند پروازی های دختری به نام الیزابت چطور پای او را به زندان باز کرد.
پس با پین استارتاپ همراه بمانید.
شاید وقتی برای اولین بار این اسم را بشنوید فکر کنید ارتباطی بین الیزابت و شرلوک هولمز معروف و نابغه هست. البته از نظر بهره هوشی سرکار خانم الیزابت چیزی از شرلوک هولمز افسانه ای کم ندارد.
ولی این بهره هوشی برای او ممکن است به بهای ۲۰ سال زندان تمام شود!
الیزابت، دختری ۳۵ ساله و جذاب، متولد آمریکاست که از همان کودکی میدانست در زندگی دنبال چه می گردد.
زمانیکه او فقط ۷ سال داشت به پدرش گفت: “آنچه که من واقعاً در زندگی به دنبالش هستم کشف چیز جدیدی است، چیزی که هیچ کس نمی دانسته واقعاً قابل انجام است.”
در همان سال، الیزابت تلاش کرد ماشین زمان خود را اختراع کند. او حتی در دفتر یادداشت خود با نقاشی هایی به تشریح جزئیات مهندسی این دستگاه پرداخته بود و هنگامی که ۹ ساله شد با اقوام خود درباره هدفش برای میلیاردر شدن سخن گفت.
پدر و مادر و تمامی کسانیکه به نوعی او را می شناختند می دانستند این دختر با همسن و سال های خودش خیلی فرق دارد و حتی زمانیکه بزرگتر شد عده ای به او لقب استیو جابز مونث را دادند.
الیزابت وقتی هنوز دبیرستانی بود سه دوره ی دانشگاهی زبان ماندارین (رایج ترین زبان در چین) را با موفقیت گذراند و به فروش کامپایلر های ++C به دانشگاه های چین می پرداخت.
مدتی بعد، الیزابت برای تحصیل در رشته ی مهندسی شیمی به دانشگاه استنفورد رفت و در همان دوران اولین اختراع خود را به ثبت رساند.
او همچنین در همان سال اول موفق شد بودجه ای ۳ هزار دلاری را برای پروژه های تحقیقاتی دریافت کند. هولمز هنوز به سال دوم دانشگاه نرسیده بود که استنفورد را ترک کرد و شروع کرد به تمرکز بر روی ایده خلاقانه و البته تا حدی جاه طلبانه.
به این منظور، الیزابت برای گذراندن تابستانی در آزمایشگاه های ژنوم سنگاپور و مشارکت در تحقیقات مهم سارس به این کشور سفر کرد که فرصت مطالعه بیشتر بر روی ایده اش را برای او فراهم می کرد.
الیزابت در سال دوم تحصیل در دانشگاه به این نتیجه رسید که مسیر خانوادگی خود را ادامه دهد و به فعالیت در حوزه پزشکی بپردازد.
به همین منظور، نزد «چانینگ رابرتسون» یکی از استادان خود رفت و او را به تأسیس یک شرکت دعوت کرد. آن ها شرکت «Real-Time Cures» را تأسیس کردند و بعدها نام این شرکت را به Theranos (ترکیبی از Therapy به معنای درمان و Diagnose به معنای تشخیص) تغییر دادند.
تنها پس از مدتی کوتاه هولمز درخواست ثبت پتنتی مرتبط با یک دستگاه پزشکی را ارائه داد. این دستگاه نوعی پوشیدنی بود که می توانست برای کارهایی از جمله پایش خون کاربر و تنظیم دوز مورد نیاز دارو به کار رود.
” تنها یک قطره خون کافی است تا هر اطلاعاتی را راجب سلامت عمومی بدنتان در اختیارتان قرار دهیم. “
مدل کاری ترانوس بر این ایده استوار بود که بر مبنای یک فناوری اختصاصی، با استفاده از مقدار اندکی خون که با سوزنی از نوک انگشت فرد تهیه می شود، آزمایش خون از فرد گرفته شود. هولمز مدعی بود این روش می تواند برای شناسایی بیماری هایی از جمله سرطان یا کلسترول بالا به کار رود.
زمانیکه الیزابت این ایده را مطرح کرد بسیاری تصور کردند که او دیوانه است. پنهانکاری های عجیب و غریب الیزابت نیز که معتقد بود برای مخفی نگه داشتن راز کشف فوق العاده اش است نیز گمانه زنی ها را در خصوص دروغ بودن ادعای او دامن میزد.
این پنهان کاری ها تا حدی بود که شرکت عظیم Theranos با ۸۰۰ کارمند از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ در خفای کامل بودند.
این شرکت هیچ وبسایتی نداشت و نشریات نیز تا حدود ۹ سال چیزی از آن ننوشتند. با این حال در سال ۲۰۰۴ که تنها یک سال از تاسیس شرکت مرموز Theranos می گذشت، آن ها توانسته بودند ۶ میلیون دلار از راه انجام پروژه کسب در آمد کنند و تا سال ۲۰۱۰ موفق به کسب ۹۲ میلیون دلار دیگر شدند.
الیزابت هولمز در دوران موفقیت ترانوس، ادعاهایی داشت. البته این دروغ‌ها در زمان شکست شرکت گریبان‌گیر او شدند.
در یک ادعا، گفت که تکنولوژی ترانوس توسط وزارت دفاع آمریکا درموقعیت‌های جنگی به کار رفته است. و در یک دروغ دیگر، هولمز ادعا کرده بود که ترانوس در ۲۰۱۴ ،۱۰۰ میلیون دلار درآمد داشته است.
این مسئله کاملا غیر قابل باور بود. در آن سال، درآمد شرکت ۱۰۰ هزار دلار بود.
یکی از مواردی که هنوز هم سر آن بحث های زیادی است استفاده کردن یا نکردن الیزابت از روابط خانوادگی اش و قدرتشان بود.
او که در خانواده ای پر رفاه متولد شده بود و مادرش عضوی از کنگره آمریکا بود شروع به بالا بردن سرمایه خود از طریق سرمایه گذاران مطرح کرد. در این بین نام هایی از جمله «لری الیسون» موسس اوراکل و «تیم دراپِر» پدر یکی از دوستان دوران بچگی او به چشم می خورد.
زمانی که ترانوس شروع به جذب سرمایه میلیون دلاری کرد، هولمز به سوژه رسانه ها بدل شد و تحسین افراد فعال در حوزه فناوری را بر انگیخت. ترانوس به سرعت مشارکت های خارجی را جلب کرد.
«Capital Blue Cross» سازمانی متشکل از ۳۶ شرکت بیمه سلامت و مرکز درمانی کلیولند قراردادی را امضا کردند که بر اساس آن آزمایش های ترانوس را به بیماران خود ارائه دهند.
ترانوس همچنین قرارداد شراکت محرمانه ای به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار را با شرکت خرده فروشی Safeway به امضا رساند.
همچنین بخوانید: ۱۰ اشتباهی که افراد ثروتمند و موفق هرگز مرتکب نمی شوند!
جذب سرمایه های میلیون دلاری برای شرکت و نیز امضای قراردادهای همکاری مختلف پشت سر هم باعث شدند الیزابت در سن ۱۹ سالگی با دارایی افسانه ای ۴٫۵ میلیارد دلاری اش به جوانترین میلیاردر خودساخته جهان تبدیل شود.
۱سال زودتر از سنی که مارک زاکر برگ توانست به ثروت میلیاردی خود برسد.
به عقیده خیلی ها الیزابت برخی اوقات شبیه جادوگرها میشد. او حتی زمانیکه با تمرکز تمام با کسی صحبت می کرد حتی پلک هم نمیزد و انکان نداشت کسی بتواند چیزی را از زیر زبان او بیرون بکشد.
الیزابت حتی سرمایه های افراد را به شرطی می پذیرفت که فاش نکند فناوری ترانوس چگونه کار می کند. همین اتفاقات عجیب و غریب باعث میشد گمانه زنی ها در خصوص واقعیت داشتن تکنولوژی ادعا شده از سوی Theranos را بیشتر کند.
الیزابت بعد از اینکه در ۱۹ سالگی از دانشگاه استنفورد انصراف داد، با مدیر ارشد عملیاتی Theranos «سانی بالوانی» رابطه احساسی برقرار کرد.
بالوانی در واقع در Theranos بدل به الیزابت هولمز دوم شده.
اما هنگامی که هولمز او را در سال ۲۰۱۶ اخراج کرد رابطه عاطفی آن ها تمام شد. اما خطر اخراج از بیخ گوش خود الیزابت هم گذشت. در سال ۲۰۱۸ پس از بحران هایی که در خصوص دروغ گو بودن الیزابت ایجاد شده بود اعضای هیئت مدیره تصمیم گرفتند هولمز را از سمت مدیرعاملی کنار گذاشته و فرد با تجربه تری را برای این پست در نظر بگیرند.
اما در نهایت بعد از جلسه ای ۲ ساعته هولمز همه را قانع کرد که در این سمت باقی بماند.
در سال ۲۰۱۵ سازمان غذا و داروی آمریکا شروع به بازرسی ترانوس کرد و اشتباهات بزرگی در رابطه با آزمایش های مرتبط با بیماران را یافتند.
چند ماه بعد، طبق گزارش منتشر شده توسط یکی از روزنامه نگارارن وال استریت، مشکلات عظیمی که Theranos با آن ها مواجه بود فاش شد. این رسوایی ضربه ای شدید به پیکر شرکت بود و خبر از سقوط شرکت در آینده می داد.
بر اساس این گزارش دستگاه آزمایش خون ترانوس که ادیسون نام داشت خروجی هایی با دقت پایین را ارائه می داد. به همین دلیل این شرکت نمونه های خون ها را در دستگاه قدیمی تری آزمایش می کرد.
همین ها باعث شد تا سایت رسمی فورچون در حالی در سال ۲۰۱۶ عنوان کند که ” یکی از بدترین رهبران سال ۲۰۱۶؛ ثروت تخمینی: صفر دلار؛ هولمز اکنون تحت بررسی قضایی قرار دارد…” تنها یک سال پیش، نشریف فوربز الیزابت را اینگونه خطاب کرده بود: ” هولمز ثروتمندترین زن خودساخته جهان؛ ثروت تخمینی: ۴٫۵ میلیارد دلار ؛ یکی از ۱۰۰ چهره تاثیر گذار جهان به انتخاب نشریه تایمز”
اثرات گزارشات سازمان غذا و داروی آمریکا در حدی بود که الیزابت جوان و نامزد سابقش سانی بالوانی که مدیر ارشد اجرای شرکت بود را نیز به دادگاه کشاند.
در ماه مارس ۲۰۱۸، هولمز و بالوانی به جرم کلاه برداری های بزرگ متهم شدند. هولمز قبول کرد از مسائل مالی و نیز کنترل رأی گیری شرکت کناره رود، ۵۰۰ هزار دلار جریمه بپردازد و در نهایت ۱۸٫۹ میلیون دلار سهام Theranos را بازگرداند.
علاوه بر این او اجازه ندارد تا ۱۰ سال مدیریت شرکت های عمومی را به دست بگیرد. با این حال او اجازه یافت در سمت مدیرعامل ترانوس باقی بماند.
پس از رسوایی های ایجاد شده برای الیزابت و Theranos ، در نهایت در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۸ شرکت اعلام کرد الیزابت هولمز از مقام مدیرعاملی کنار گذاشته شد.
مدتی بعد در شرایطی الیزابت درگیر تلاش برای اثبات بی گناهی اش بود، اعلامیه ای از سوی Theranos منتشر شد: ” شرکت Theranos برای همیشه تعطیل خواهد شد.” این جمله پایان بخش تمام رویای کودکی الیزابت بود . خط بطلانی بر روی تمام ادعاهای او و شرکتش کشید.
الیزابت اکنون در حالی در انتظار دادگاه نهایی خود در ۲۸ جولای ۲۰۲۰ است که ممکن است حکم نهایی دادگاه برای او این باشد:
” ۲۰ سال حبس، پرداخت ۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰ دلار جریمه و عدم تصاحب مالکیت شرکت های عمومی تا مدتی نامعلوم!”
