کنترل های انتخاب در رابط کاربری و انتخاب درست برای تجربه بهتر

تا حالا شده بری یه فرم پر کنی و حس کنی داری تو مین‌فیلد راه می‌ری؟

یه جا مربع تیک‌دار، یه جا دایره، یه جا سوییچ که سبز و خاکستری می‌شه…

این همونا هستن که بهشون می‌گیم کنترل‌های انتخاب (Selection Controls) ، همون چیزای ساده‌ای که اگه درست استفاده نشن، کاربر رو گیج می‌کنن و اگه درست طراحی بشن، تجربه کاربری رو نجات می‌دن.

اصلاً کنترل انتخاب یعنی چی؟

کنترل انتخاب همون چیزیه که به کاربر اجازه می‌ده یه گزینه، چند گزینه یا یه وضعیت (روشن/خاموش) رو انتخاب کنه.

سه مدل اصلی داره:

• دکمه رادیویی (Radio Button) → فقط یه گزینه

• چک‌باکس (Checkbox) → چندتا گزینه

• سوییچ (Toggle) → روشن یا خاموش

اما انتخاب بینشون به این سادگی نیست. اگه جای اشتباهی ازشون استفاده کنی، فرم یا تنظیماتت تبدیل به یه پازل بی‌منطق می‌شن!

۱. دکمه رادیویی – فقط یکی برنده‌ست!

وقتی فقط باید یه گزینه از چند تا انتخاب بشه، از دکمه‌های رادیویی استفاده کن مثل انتخاب جنسیت یا روش پرداخت.

🔸 نکته خفن:

• گزینه‌هات باید تو یه گروه معنی‌دار باشن.

• انتخاب پیش‌فرض فقط وقتی بده که مطمئنی اکثر کاربرا همونو می‌خوان

• کاربر باید بتونه سریع بفهمه کدوم گزینه فعاله (با رنگ یا نقطه واضح)

۲. چک‌باکس – انتخاب آزاد برای همه!

اگه کاربر می‌تونه چند تا گزینه رو با هم بزنه، چک‌باکس بهترین گزینه‌ست ،مثلاً موقع تنظیم علاقه‌مندی‌ها یا فیلتر محصولات.

🔸 نکته خفن:

• هر گزینه مستقل از بقیه‌ست.

• گزینه‌ی “انتخاب همه” (Select All) می‌تونه تجربه رو خیلی راحت‌تر کنه.

• از انیمیشن کوچیک موقع تیک خوردن استفاده کن، حس طبیعی‌تر می‌شه.

🕹️ ۳. سوییچ – کنترل لحظه‌ای و جذاب

سوییچ‌ها برای تنظیماتی هستن که اثر فوری دارن ، کاربر روشن یا خاموش می‌کنه و همون لحظه نتیجه رو می‌بینه مثل فعال‌کردن نوتیفیکیشن، حالت شب یا بلوتوث.

🔸 نکته خفن:

• اگه بعد از تغییر نیاز به “ذخیره” داری، سوییچ استفاده نکن، چک‌باکس بهتره.

• رنگ‌ها رو معنی‌دار انتخاب کن (سبز برای روشن، خاکستری برای خاموش).

• انیمیشن کوچیک برای حرکت دکمه، حس طبیعی‌تری می‌ده

نکات UX که طراحا معمولاً فراموش می‌کنن

1. از متن مثبت استفاده کن. “فعال‌سازی اعلان‌ها” بهتر از “غیرفعال کردن اعلان‌ها”ست.

2. فاصله رو زیاد بگیر. مخصوصاً برای موبایل که انتخاب با انگشته.

3. بازخورد بده. رنگ، افکت یا حتی یه انیمیشن کوچیک حس اعتماد می‌ده.

4. پیوستگی حفظ کن. اگه توی یه فرم از رادیو استفاده کردی، وسطش یهو سوییچ نذار.

5. در تم تیره و روشن هم تست کن. خیلی از کنترل‌ها تو حالت دارک قابل تشخیص نیستن

✨ جمع‌بندی

کنترل‌های انتخاب، ساده‌ترین ابزارهای UI هستن ولی می‌تونن بین “فرم کابوس‌وار” و “فرم لذت‌بخش” مرز بکشن.

رعایت چند نکته کوچیک، باعث می‌شه کاربرت حس کنه طراحیت براش ساخته شده، نه علیه‌ش