رابطه ی بین زن و مرد تنها در زمانی که علقه زوجیت بین آنها ساری و جاری باشد حلال بوده و در تمامی حالات دیگر حرام و توسط قانون گذار، جرم تلقی شده است. این روابط که جرم انگاری شده اند به رابطه نا مشروع و زنا تقسیم شده و مجازات آنها نیز بنا بر حالات تحقق و شرایط، متفاوت است. اما امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و روابط مجازی، شاهد شکل جدیدی از روابط نامشروع، یعنی روابط نامشروع در فضای مجازی می باشیم. این پدیده به دلیل تازه و نوین بودن، سوالات زیادی را در ذهن مخاطب ایجاد کرده است. در ادامه این مطلب، به سوالاتی اعم از نحوه رسیدگی به شکایت جرم رابطه نامشروع در فضای مجازی یا سکس چت، دادگاه صالح برای رسیدگی این جرم ، نحوه اخذ پرینت تلفن و سایر مسائل خواهیم پرداخت.
رابطه نامشروع به هرگونه ارتباط خارج از عرف بین زن و مردی است که باهم ازدواج نکرده اند گفته می شود که به دلیل مشخص نکردن مصادیق از جانب قانون گذار،دایره گسترده ای دارد . رابطه نامشروع از جرایم منافی عفت بوده و مجازات شلاق برای آن پیش بینی شده است اما بنا به شرایط و بر حسب علم قاضی مجارات هایی همچون تبعید نیز برای ارتباط نامشروع دیده شده است. رابطه نامشروع مشمول زنا و رابطه نامشروع دون زنا می باشد که در این مطلب، به زنا نخواهیم پرداخت. در واقع شکایات مربوط به این جرایم می تواند توسط وکیل طلاق عدالت آریایی انجام پذیرد چرا که اغلب منجر به جدایی طرفین یا فسخ نکاح خواهد شد. اگر این ارتباط توسط زوجه انجام گرفته باشد، وکیل طلاق به درخواست زوج صالح برای رسیدگی است. در صورت بروز این اتفاق بهتر است ابتدا به مشاوره با وکیل خانواده بپردازید.
مطابق ماده 637 قانون تعزیرات، مجازات رابطه نامشروع عبارت است از "هر گاه زن و مردی که بین آن ها علقه زوجیت نباشد، مرتکب روابط نامشروع یا عمل منافی عفت غیر از زنا از قبیل تقبیل یا مضاجعه شوند، به شلاق تا نود و نه ضربه محکوم خواهند شد و اگر عمل با عنف و اکراه باشد فقط اکراه کننده تعزیر می شود ."
از ماده فوق الذکر بر می آید که منظور جرم زنا نبوده و همچنین هر دو طرف رضایت به انجام فعل داشتند و هیج یک از طرفین در حالت زور و اکراه نبوده است.
در ابتدا باید گفت طبق ماده ۵۸۲ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات که اجرا کننده اصل ۲۵ قانون اساسی نیز محسوب می شود، شنود پنهانی و کنترل مکالمات تلفنی اشخاص در غیر مواردی که قانون اجازه داده است، جرم محسوب می شود و مرتکب به حبس یا جزای نقدی محکوم خواهد شد. در مورد اینکه چطور پرینت تلفن همراه از خط همسر ممکن است باید گفت اگر خط به نام همسرتان باشد شما به خودی خود نمی توانید پرینت مکالمه را بگیرید و الزاماً باید شکایت رابطه نامشروع نمایید و از طریق دادگاه درخواست پرینت مکالمه را بدهید. پس این درخواست در حین شکایت شما باید به دادگاه یا دادسرا ارائه شود. طبق قانون جرائم رایانه ای اپراتورهای تلفن همراه مکلفند که اطلاعات تماس و پیامک را تا شش ماه ذخیره کنند و صرفاً پرینت مکالمات شش ماه اخیر آن هم با طرح شکایت و با دستور مقام قضایی برای مرجع رسیدگی کننده ارسال می شود. این درخواست توسط وکیل خانواده در تهران نیز قابل انجام است.
جرم انگاری رابطه نامشروع در زمانی توسط قانون گذار انجام گرفته است که دسترسی به فضای مجازی برای همگان به راحتی حال حاضر نبوده و تحقق این جرم در این بستر، غیر ممکن به نظر می رسید. اما با پیشرفت جوامع و شیوع استفاده های متعدد از آن، جرم رابطه نامشروع در فضای مجازی نیز متبلور شد. اما مجازات این جرم چیست؟
پس از مواجهه مکرر با این جرم، نظریه مشورتی از دادگاه ها صادر شد که اذعان داشت مجازات این جرم همانند جرم رابطه نامشروع بوده و با خاطیان همچون مرتکبین رابطه نامشروع در عالم واقع رقتار خواهد شد. به عبارت دیگر، مجازات رابطه نامشروع در فضای مجازی، نود و نه ضربه شلاق می باشد.
این جرم که همان سکس چت در اصطلاح عام است، بوسیله ارتباط با اینترنت در پلتفرم های مختلف قابل تحقق است و چون می تواند توسط زوج و زوجه هردو محقق شود، قابل پیگیری توسط وکیل مهریه نیز میباشد.
در ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری و تبصره آن آمده است که :
« به جرائم منافی عفت به طور مستقیم، در دادگاه صالح رسیدگی می شود . تبصره : منظور از جرائم منافی عفت در این قانون ، جرایم جنسی حدی، همچنین جرایم رابطه نامشروع تعزیری مانند تقبیل و مضاجعه است . »
با توجه به این ماده در قانون آیین دادرسی کیفری که مرتبط با مجازات تعیین شده ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی است ، می فهمیم که رسیدگی به روابط نامشروع فیزیکی از طریق ارائه شکایت به دادسرا نخواهد بود و رسیدگی به این قبیل موارد از همان ابتدا از دادگاه ( و نه از دادسرا) آغاز خواهد شد .
اما دادگاه صالح در خصوص روابط نامشروع در فضای مجازی یا سکس چت که درواقع بدون تماس فیزیکی افراد نامحرم و به صورت مجازی و از راه دور هستند، شکایت در مرحله نخست به دادسرا( و نه دادگاه) ارائه شود . این نوع از رابطه نامشروع، مشمول آنچه در ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری آمده است، نمی شود .این دادخواست می تواند توسط وکیل پایه یک دادگستری یا خود شخص شاکی به دادسرا ارائه شود. در واقع این امر حقوقی نبوده و وکیل کیفری شخصی است که می تواند برای آن اقدام کند هرچند برخی از افراد که وکیل حقوقی هستند نیز این پرونده ها را می پذیرند.
در رابطه نامشروع در عالم واقع و درحالت فیزیکی، می توان با احضار پلیس یا رفتارهای دیگر، ادله لازم برای تحقق این جرم را به دادگاه ارائه داد. اما شرایط اثبات رابطه نامشروع از طریق فضای مجازی ممکن است؟
برای اثبات این جرم، بعد از ثبت شکایت روابط نامشروع توسط بهترین وکیل تهران شاکی می بایست کلیه مدارکی که نشان دهنده رابطه نامشروع در فضای مجازی باشند مانند اسکرین شات، پرینت مکالمات، عکس ها و فایل های صوتی ارسال شده و مواردی مانند آن را که می تواند به عنوان دلیل در پیوست شکایت نامه به دادسرا ارائه دهد. چراکه وفق ماده ۲۴۱ قانون مجازات اسلامی ، در صورت نبود ادله اثبات قانونی بر وقوع جرائم منافی عفت و انکار متهم هرگونه تحقیق و بازجویی جهت کشف امور پنهان و مستور از انظار ممنوع است . موارد احتمال ارتکاب با عنف، اکراه، آزار، ربایش یا اغفال یا مواردی که به موجب این قانون در حکم ارتکاب به عنف است از شمول این حکم مستثنی است .
اگر شخصی نسبت به روایط همسرش در فضای مجازی و مشکوک بوده اما هیچ سند و مدرکی مبنی بر متهم کردن او در دست ندارد تا به دادگاه ارائه کند، نمی تواند همسرش را محکوم کند. همچنین یا برای اثبات محکومیت او از دیگران استفاده کند . چرا که تحقیقات از دیگران در مورد روابط نا مشروع منع شده است و بر عکس سایر جرایم قانون اجازه تحقیقات و بررسی از دیگرن را در این موارد نمی دهد مگر این که رابطه نا مشروع به زور و جبر و اکراه یا همان به عنف واقع شده باشد که در اینصورت پای تجاوز در میان است .
تمام اپراتورهای خطوط تلفن همراه و شرکت هایی که سرویس مخابراتی و اینترنتی به مردم ارائه می کنند، بر اساس قانون جرائم رایانه ای موظف به حفظ اطلاعات و کلیه موارد استفاده شده توسط کاربران به مدت شش ماه هستند . اما چون چت ها و فایل های ارسال شده از طریق برنامه های ارتباطی مانند تلگرام و واتساپ و اینستاگرام دارای سرور های خارجی هستند و تحت نظارت خود ایران نیستند، به دلیل عدم امکان دسترسی به سرور، قابل پیگیری و اثبات در دادگاه نیستند، مگر این که اسکیرین شات عکس و فایل صوتی در این برنامه ها در دسترس شاکی باشد .
قاضی در این گونه جرایم می تواند دستور پیگیری این پیام ها را بدهد، زیرا دادگاه یا دادسرا می تواند براساس شکایت شاکی روابط نامشروع مجازی، کلیه تماس تلفنی و اینترنتی متهم را بررسی نماید .
در انتها به چند نظریه مشورتی اشاره خواهیم کرد.
_ نظریه مشورتی شماره ۹۷۹/۷_ ۲/۳/۱۳۶۳ اداره حقوقی قوه قضائیه (( مکاتبه عاشقانه جرم نیست.))
_ نظریه مشورتی شماره ۳۰۲۲/۷ بدون تاریخ اداره حقوقی قوه قضائیه (( صرف تنها بودن زن و مردی در یک جا نمی تواند از مصادیق رابطه نامشروع و یا اعمال منافی عفت تلقی شود.))
_ نظریه مشورتی شماره ۳۸۸۰/۷_۱۴/۴/۱۳۸۱ اداره حقوقی قوه قضائیه (( رابطه نامشروع، موضوع ماده ۶۳۷ قانون مجازت اسلامی ( کتاب پنجم) در قانون تعریف نشده فلذا، همانطور که از عنوان آن بر می آید عملی دوجانبه یعنی توافق دو نفر زن و مرد اجنبی (نامحرم) بر نوعی از روابط جنسی ناقص غیر از زنا و امثال آن است. بنابراین، صرف مکالمه تلفنی یا ارتباط اینترنتی، قدم زدن در پارک یا خیابان بدون لمس یکدیگر، مکاتبه نوشتاری یا مجازی و ... رابطه نامشروع به معنی یاد شده به شمار نمی آید.))
_ نظریه شماره ۳۴۹۲/۷_ ۸/۶/۱۳۸۸ اداره حقوقی قوه قضائیه (( ارتباط تلفنی از مصادیق رابطه نامشروع دانسته شده و طبق قانون مجازات اسلامی قابل پیگرد است.))
نظریه مشورتی شماره ۳۲۷/۷_ ۱۸/۲/۱۳۹۱ اداره حقوقی قوه قضائیه نیز به شرح زیر است:
سوال: در صورتی که خانمی/آقایی ( اعم از مجرد یا متاهل) از طریق تلفن با مردی/زنی نامحرم تماس های مکرر داشته باشد یا پیامک های عاشقانه یا شوخی های جنسی و یا ایمیل های متعدد با موضوع روابط جنسی به یکدیگر ارسال نمایند یا از طریق نرم افزارهای ارتباطی مجازی تحت موبایل با یکدیگر روابط غیر متعارف داشته باشند، آیا چنین مواردی مصداق رابطه نامشروع یا اعمال منافی عفت موضوع ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ می باشد؟
پاسخ:(( صرفنظر از اینکه تطبیق موضوع و رفتار با حکم قانونی وظیفه مرجع قضائی رسیدگی کننده است که با توجه به محتویات پرونده انجام می شود ولی ارتباط تلفنی یا اینترنتی یا مجازی به این نحو در صورت وجود سایر شرایط قانونی و با توجه به عرف محل ممکن است رابطه نامشروع تلقی شود.))
