به توقف فعالیت‌های یک شرکت انحلال شرکت می‌گویند. انحلال یک شرکت دلایل بسیاری زیادی دارد. در بعضی از مواقع شرکت‌ها از انجام وظایف‌شان باز می‌مانند یا دیگر لزومی برای ادامه‌ی حیات‌شان دیده نمی‌شود.
در ادامه با دلیل‌های انحلال، اقدامات پس از انحلال، مدارک مورد نیاز جهت انحلال و… آشنا خواهیم شد.
شاید بتوان دلایل بسیار زیادی برای انحلال یک شرکت نام برد. ولی تمام این دلایل به دو دسته اختیاری و اجباری تقسیم می‌شوند.
تصمیم اعضاء و شرکا برای توقف یک شرکت، تنها دلیل انحلال اختیاری است. این اتفاق معمولا به خاطر عدم توانایی شرکا برای تامین بودجه مورد نیاز و مدیریت شرکت اتفاق می‌افتد.
۱.تمام شدن تاریخ فعالیت یک شرکت: مدت زمان فعالیت یک شرکت هنگام راه‌اندازی آن ذکر می‌شود. این مدت زمان را می‌توان تاریخ انقضای شرکت محسوب کرد، چرا که شرکت باید در آن زمان به مسئولیت‌های خود خاتمه دهد.
۲. تمام شدن ماموریت‌های یک شرکت: هر شرکتی برای دستیابی به اهداف مشخصی تشکیل می‌شود. و پس از دستیابی به آن اهداف شرکت منحل می‌شود چرا که مسئولیت‌های خود را تمام کرده است.
۳. رفتن همه شرکا: در صورتی که همه شریک‌ها از کار کناره‌گیری کنند و تنها فقط یک نفر از آنها باقی بماند، شرکت به خودیِ خود منحل می‌شود.
۴. ورشکستگی : در صورت ناتوانی مدیران در تامین بودجه مورد نیاز شرکت و رویت شدن ضررهای مکرر، صاحبان شرکت اعلام ورشکستگی می‌کنند تا از ضررهای بیشتر جلوگیری کنند.
۵. انحلال شرکت توسط یک قانون: در بعضی از مواقع قانون‌گذاران می‌توانند با وضع قوانین یک شرکت و یا چند شرکت که در یک حوزه فعالیت می‌کنند را متوقف کنند. با ایجاد این توقف به خودی خود آن شرکت انحلال می‌یابد و پایان کارش فرا می‌رسد. برای مثال می‌توان به شرکت‌های سهامی موضوع قانون تجارت اشاره نمود که بعد از گذشت سه سال از تصویب یک لایحه قانونی به شماره ۱۳۴۷ این مورد با جانشین شدن شرکت های سهامی خاص و عام به صورت کامل از لیست قانون‌گذاری ایران بیرون شده و از بین رفت.
۱. اولین کار برای ثبت انحلال شرکت، تشکیل مجمع عمومی فوق العاده توسط روزنامه‌های کثیرالانتشار و تصمیم به انحلال شرکت است.
۲. انتخاب یک مدیر تصفیه در همان مجمع.
۳. ارسال یک نسخه از صورت‌جلسه‌ی مجمع عمومیِ فوق‌العادهِ شرکت به همراه مدارک لازم، به اداره ثبت شرکت‌ها از طریق پست.
۴. پس از اینکه پرونده توسط کارشناسان بررسی شد، مرجع ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری اقدام به ثبت انحلال شرکت می‌کند و در سامانه اداره به متقاضی اعلام می‌شود که به اداره ثبت شرکت‌ها رفته و ضمن پرداخت هزینه‌های قانونی مربوط به ثبت انحلال شرکت، ذیل دفاتر مربوطه را نیز امضاء نماید و مدارک را تحویل بگیرد.
۵. پس از این مراحل خبر انحلال شرکت باید در روزنامه‌‌ی کثیرالانتشاری که آگهیهای شرکت را اعلام میکرد درج شود.
۶. پس از انحلال شرکت مسئول پرداخت بدهی‌ها و باز پس گیری مطالبات، مدیر تصفیه است.
۷. پس از ثبت انحلال شرکت، در تمامی آگهی‌ها و اوراق و اسناد شرکت، باید پس از نام شرکت عبارت “در حال تصفیه” ذکر گردد.
پس از طی شدن تمام مراحل انحلال در یک شرکت، تمام دارایی‌های آن معلق گشته تا تکلیف بدهی‌های شرکت معلوم شود. در این زمان آن‌هایی که مطالبه دارند می‌توانند برای باز گرفتن پول خود اقدام کنند. مسئولیت رسیدگی به چنین اموری با مدیر تصفیه است.
پس از ثبت انحلال، شرکت همچنان موظف است که پروژه‌های قبلی را به پایان برساند و نمی‌تواند ناتمام رها‌یشان کند، اما اجازه پذیرفتن پروژه جدیدی را ندارد. وقتی که انحلال صورت بگیرد تمامی سمت‌ها از بین رفته و فقط مدیر تصفیه مسئول رسیدگی به امور می‌شود. مدیران وسهام‌داران تنها می‌توانند به مدیر تصفیه در پیش بردن امور کمک کنند.
بعد از ارائه مدارک، از ۱۰ تا ۱۵ روز کاری زمان می‌برد تا ثبت انحلال یک شرکت نهایی شود اما تا وقتی که خبر انحلال شرکت در روزنامه‌های کثیرالانتشاری که آگهیهای آن شرکت را نشر می‌دهد اعلام نگردد، ثبت انحلال رسمی نشده است.
مطابق با قانون تجارت، انحلال شرکت و ثبت انحلال شرکت آثار قانونی مهمی دارد:
۱. نام و اقامتگاه شرکت حفظ می‌شود.
۲. دارایی‌های شرکت در مالکیت خود آن شرکت باقی می‌ماند.
۳. اگر انحلال شرکت علت‌اش ورشکستگی نباشد، شرکت می تواند پس از انحلال و در زمان تصفیه، از دادگاه درخواست صدور حکم ورشکستگی بنماید.
۴. اگر شرکت در پرداخت بدهی‌ها ناتوان باشد با تایید مدیر تصفیه می‌تواند پروژه‌های جدیدی را تقبل کند.
۵. قابلیت تبدیل شرکت از نوعی به نوع دیگر پس از انحلال شرکت وجود ندارد، چرا که شخصیت حقوقی صرفا برای انجام امور تصفیه و پرداخت بدهی و وصول مطالبات بر سر پست باقی می‌ماند و مسئولیت دیگری ندارد.
