دیوالی، که به نام جشن نورها نیز شناخته می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جشن‌های مذهبی در هند است که توسط میلیون‌ها نفر از هندوها، جین‌ها، سیک‌ها و بوداییان در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. این جشن پنج‌روزه نماد پیروزی نور بر تاریکی، خیر بر شر و دانایی بر نادانی است. دیوالی نه تنها یک جشن مذهبی، بلکه یک جشن ملی و فرهنگی نیز هست که با آداب و رسوم خاص و جذابی برگزار می‌شود.
دیوالی به طور عمده با اساطیر هندو مرتبط است و ریشه‌های آن به داستان‌های حماسی بازمی‌گردد. مهم‌ترین داستان مرتبط با دیوالی، بازگشت لرد راما، یکی از تجسم‌های ویشنو، به شهر آیودهیا پس از تبعید ۱۴ ساله و شکست راوانا، پادشاه شیطانی لانکا است. مردم آیودهیا برای استقبال از راما و همسرش سیتا، شهر را با چراغ‌های روغنی (دیپا) روشن کردند، که به همین دلیل جشن دیوالی به عنوان جشن نورها شناخته می‌شود.
دیوالی شامل پنج روز جشن و مراسم خاص است که هر روز معنای خاص خود را دارد:
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های دیوالی، چراغ‌ها و آتش‌بازی‌های آن است. مردم در این جشن، خانه‌های خود را با چراغ‌های روغنی، شمع‌ها و چراغ‌های رنگی تزیین می‌کنند. این نورها نماد پیروزی نور بر تاریکی و امید برای آینده‌ای روشن هستند. همچنین آتش‌بازی‌ها بخش مهمی از دیوالی هستند و شادی و خوشی را به خانه‌ها می‌آورند.
یکی دیگر از سنت‌های دیوالی، تبادل هدایا و شیرینی‌ها بین خانواده‌ها، دوستان و همسایگان است. شیرینی‌های مخصوص هندی مانند لدو، بارفی و جالِبی در این ایام تهیه و توزیع می‌شوند. همچنین بسیاری از مردم هدایا، پول نقد یا لباس‌های جدید به یکدیگر می‌دهند تا این مناسبت را با شادی بیشتری جشن بگیرند.
دیوالی فقط یک جشن مذهبی نیست؛ بلکه یک جشن اجتماعی و فرهنگی است که مردم را به هم نزدیک‌تر می‌کند. این جشن فرصتی برای تجدید روابط خانوادگی، دوستانه و اجتماعی است. در سراسر هند، دیوالی به عنوان یک جشن ملی برگزار می‌شود و مردم از همه ادیان و قومیت‌ها در این جشن شرکت می‌کنند.
دیوالی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های مذهبی و فرهنگی هند، نماد امید، پیروزی و خوشبختی است. این جشن نه تنها فرصتی برای عبادت و شکرگزاری است، بلکه زمانی برای تقویت روابط انسانی و اجتماعی نیز به شمار می‌آید. روشن کردن چراغ‌ها، تبادل هدایا و دعاهای جمعی، همگی نشان‌دهنده اهمیت نور، همبستگی و امید در زندگی انسان‌هاست.
