متین شریفی سردبیر نشریه عصر مینویسد: رصد وضعیت مسائل و رخدادهای سیاسی و اجتماعی، برای نظام سیاستگذاری اهمیت حیاتی دارد و به همین دلیل همواره نیازمند تصویری نزدیک به واقعیت برای اتخاذ تصمیمات واقعبینانه هستیم؛ این تصویر ممکن است مربوط به کل جامعه، یک حوزۀ سیاسی و اجتماعی یا یک برنامۀ سیاستی در حال اجرا باشد و رصد یا پایش ازاینجهت به معنای توصیف و تحلیل این وضعیتها بهمنظور سیاستگذاری و اقدام مناسب سیاستی است. بهعبارتدیگر، سیاستگذاری، برنامهریزی و مدیریت صحنه سیاسی و اجتماعی در جهت رشد و تعالی کشور، نیازمند شناسایی وضع موجود در صحنه عمومی و روند تغییر و تحولات آن است.
صحنه سیاسی و اجتماعی کشور، عرصهای پیچیده و مملو از ارتباطات اجتماعی و تعاملات بینفردی است. افکار عمومی میانگینی است از آنچه در این تعاملات میگذرد، بهعبارتدیگر افکار عمومی، محصول تعامل اجتماعی و ارتباط است و وضعیت کلّی نگرش مردم نسبت به یک مسئله یا مجموعهای از مسائل را نمایان میکند.
سیاستگذاران یا سیاستپژوهانی که متوجه این اهمیت باشند همواره دنبال ابزاری برای سنجش افکار عمومی هستند، خاصه در وضعیت کنونی که مدیریت رضایت و سیاستگذاری مطابق با ذائقه عمومی مبنای عملکرد دولت و نهادهای دیگر عرصه حکمرانی است.
در این دهه به دلیل نبود ایدهای بنیادین و محوری در باب تعریف مردم، سنجش افکار عمومی اهمیت بیشتری پیدا کرده و به همین جهت مجموعههای زیادی تحت عنوان مراکز افکارسنجی تأسیس شدهاند تا بدانند مردم چه میخواهند.
در این شرایط، انتخابات بهعنوان گستردهترین ابزار سنجش افکار عمومی اهمیت پیدا میکند؛ هیچکدام از مراکز افکارسنجی از مراکز تازهتأسیس گرفته تا مراکز قدیمیتر نمیتوانند حجم نمونهای چندمیلیونی را به شکل میدانی و در یک روز سنجش کنند، فلذا انتخابات مهمترین ابزار سنجش افکار عمومی و مشارکت سیاسی مردم است.
انتخابات سنگ محک تحلیلها و پیشبینیهای اهالی سیاست است و عیار تحلیلها را میسنجد.
جمله معروف امام ره که ایام انتخابات بیشازپیش بر درودیوار شهر نقش بسته " میزان رأی ملت" است را هم میتوان از این زاویه برداشت کرد که انتخابات، میزان و ترازوی مهم و بزرگی است که تغییرات و تحولاتی که بر افکار عمومی گذشته را روایت میکند.
بهعنوانمثال افکار عمومی در دهه 70 به گفتمان اصلاحات سیاسی مایل بوده و این را میتوان از نتایج انتخابات مجلس ششم و ریاست جمهوری برداشت کرد یا در دهه 80 گفتمان عدالتخواهی بیش از پیش در افکارعمومی اهمیت داشته، افکارعمومی در دهه 90 به مذاکره با آمریکا مایل بوده و شاهد مثال آن نتایج صندوق رای انتخابات 92 است. و بهگواه انتخابات مجلس سال 98 و انتخابات ریاستجمهوری 1400، افکارعمومی از عملکرد دولت دوازدهم و مجلس دهم ناامید و ناراضی بوده است.
هرچند هرکدام از این نتایج، تحلیل گستردهتری را میطلبد؛ اما بهطورکلی انتخابات بهعنوان وسیعترین ابزار سنجش افکار عمومی است و افکار عمومی بهعنوان میانگین و محصول حوزه عمومی کشور، آنچه بر نگرش مردم میگذرد را روایت میکند و از این زاویه اهمیت بسیاری دارد.
فلذا برگزاری پرشور و سالم انتخابات، موجب میشود که نتیجهای واقعی و روایتی اصیل از آنچه بر افکار عمومی گذشته را در دست داشته باشیم و بر اساس آن جامعه ایران را تحلیل کنیم.