مجلس شورا و جایگاه آن در مردم‌سالاری

"مجلس شورا و جایگاه آن در مردم سالاری"

مجلس قانون‌گذاری در جامعه‌ای که بنیان آن بر مردم‌سالاری است، بارزترین نشانه فعالیت "گروه های ثانویه" در جامعه مردم‌سالار است. وجود گروه های ثانویه در جامعه از اصلی‌ترین سنجه‌های دموکراسی به شمار می رود. این گروه‌ها نمایندگانی برای صحبت با سیاست/حاکمیت برای پیگری مطالبات "مردم" هستند.
پیدایش دولت_ملت از نشانه‌های گذر از جامعه پیشامدرن به مدرن است. در جامعه‌ی پیشامدرن "مردم" باید حق مالکیت را پرداخت می‌کردند و حق معنوی نسبت به سلطان داشتند. بارز‌ترین نمونه‌، حق پرداخت خراج به سلاطین قاجار بود.  پیدایش دولت_ملت منجر به این شد که حاکمیت هایی به وجود بیایند که این بار آن‌ها باید حقوق مردم را بدهند. همچنین ماهیت و چگونگی شکل گیری آن‌ها نیز بر اساس حقوق مردم است.
اصلی‌ترین و مهم‌ترین ویژگی "مردم" تفاوت است. به این معنا که ما با مردم یک شکل مواجه نیستیم. آن چیزی که مردم را متفاوت می‌سازد وجود ساختارهای اجتماعی در جامعه است که به مثابه میانجی‌هایی برای کسب هویت عمل می کنند. به واسطه‌ی زیست در ساختار‌های اجتماعی مختلف مانند جنسیت، قومیت، مذهب و طبقه و ... هویت‌های متکثر و بی‌شماری پدید می‌آیند که باعث شکل‌گیری "مردم" می‌شوند. قرار گرفتن در جایگاه‌های ساختاری مردم متفاوت را با نیازها و مطالباتی متفاوت به وجود می آورد. مطالباتی که مربوط به جایگاه‌های ساختاری متفاوت است، نامش "مطالبات دموکراتیک افتراقی" است. این هویت‌های متفاوت در قالب گروه‌های سیاسی مختلف خلاصه می‌شوند و هویت سیاسی مشترکی را به وجود می‌آورند‌. در این میان گروه‌های ثانویه یا نمایندگان، مطالبه‌ی این گروه‌ها را پیگری می کنند و سیاست را مورد خطاب قرار می‌دهند. زمانی که سیاست نتواند مطالبات مردم را پاسخ دهد مردم از حاکمیت ناامید می‌شوند و خودشان می خواهند امر سیاسی را رقم بزنند و این می تواند منجر به "آنارشیسم" یا "انقلاب" شود.
شاید در تئوری اینطور گفته شود که حاکمیت نباید طرف هیچکدام از طبقات هویت‌های مختلف را در جامعه بگیرد. اما در واقعیت اینگونه نیست. برای مثال در ایالات متحده که سه قرن از به وجود آمدن دموکراسی در آن می‌گذرد، نوعی دیکتاتوری دو حزبی وجود دارد که راه را برای هرنوع تفکر دیگری می‌بندد و اگر گروه دیگری باشد که مطالبات چپ‌گرایانه داشته باشد، به سرعت توسط صاحبان سرمایه و رسانه های غول پیکرشان حذف می‌شود و در آخر تنها دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه می‌مانند که رشد و بقای آن‌ها در گرو حمایت از طبقه‌ی سرمایه‌دار و فراهم کردن آزادی هرچه بیشتر برای فعالیت‌های آنهاست.

🖊 علی متشرعی