تسمه صنعتی Belt از قابلیت‌های مهم و کاربردی برخوردار است. قابلیت‌هایی که هر یک می‌توانند در تهیه محصولات مربوط به صنعت آهن برای صنعتگران بسیار کاربردی باشند. شکل پذیری بالا و انعطاف پذیری مطلوب که می‌تواند این قطعه را در اندازه‌ها و ابعاد مختلف طراحی و تولید نماید.
در بازار محصولات آهن می‌توان انواع تسمه صنعتی یا انواع تسمه آهنی مانند تسمه انتقال قدرت، تسمه نقاله، تسمه تایم، تسمه وی بلت، تسمه دنده و غیره را تهیه نمود، که هر کدام از کاربری‌های خاصی برخوردار می‌باشند. در این مقاله هدف ما ارائه مطالب کاربردی در زمینه تسمه صنعتی است. در ادامه به انواع تسمه و کاربرد آنها و موارد کاربردی دیگر نیز اشاره خواهیم داشت.
در تولید محصول تسمه صنعتی به دلیل داشتن ساختار ویژه‌ای که دارد شرایط تنوع در تولید این محصول بسیار بالا است. هر کدام از انواع تسمه صنعتی موجود در بازار آهن، کاربری‌های مختلفی دارند و از متریال‌های متفاوتی بر اساس کاربری که دارند تهیه می‌شوند. این قطعات به دلیل اینکه از کاربرد بالایی برخوردار هستند را می‌توان به عنوان یکی از اصلی‌ترین قطعات برای ماشین آلات صنعتی معرفی نمود.
به طور کلی بر اساس میزان مصرف و جایگاه قرارگیری تسمه در ماشین آلات صنعتی، نوع متریال برای تولید آنها فرق می‌کند. به همین خاطر از آنجایی که این محصول در ماشین آلات متفاوت استفاده می‌شود، میزان سرعت دستگاه، مقدار تنش موجود و وجود درجه حرارت که در محیط کار به وجود می آید، می‌تواند در نوع آلیاژ مورد استفاده در تولید تسمه‌ها تفاوت ایجاد کند. چرا که باید تسمه‌ها بتوانند در شرایط مختلف استحکام و استقامت لازم را از خود نشان دهند.
امروزه در آزمایشگاه‌های مدرن، بر اساس قوانین مشخص شده قبل از تولید تسمه صنعتی، به طور متمرکز بررسی ها و محاسبات ممکن انجام می‌شود. در ادامه پس از اجرای آزمایشات دقیق پس از اطمینان از کیفیت و عملکرد تسمه صنعتی، این محصول به هدف کاربری در ماشین‌های صنعتی مختلف در انواع متفاوت تولید می‌شود.
با توجه به افزایش جمعیت و پیشرفت علم، روز‌به‌روز نیازهای انسان در حال تغییر است. به همین خاطر در حوزه‌های متفاوت به جهت رفع مشکلات و پاسخ به نیازهای متعدد انسان، محصولات جدید با کاربری‌های متنوع و پیشرفته در کارخانه‌جات در حال تولید می‌باشد. بر همین اساس شاهد آن هستیم که کارخانه‌ها و کارگاه‌های متعددی افتتاح می‌شوند که هر کدام به تولید محصولی خاص متمرکز می‌باشند.
نکته حائز اهمیت این است که هر یک از این محصولات به ماشین‌آلات صنعتی خاص با قدرت‌های متفاوتی برای تولید محصول نیاز دارند و این می‌تواند بیشتر از همیشه اهمیت و نیاز به تولید تسمه صنعتی با قطرهای متنوع، جنس‌های متفاوت و کاربری‌های گوناگون را در انواع مختلف نشان دهد.
در زمینه تعریف اهمیت قطر در تسمه صنعتی، اگر این محصول از قطر استاندارد و مطلوب برخوردار نباشد در زمان چرخش امکان دارد به دلیل خارج شدن از مسیر فرایند، موجبات غیرفعال شدن دستگاه و یا حتی تخریب دستگاه را شامل شود.
برای همین است که تسمه‌های صنعتی در انواع مختلف از اهمیت بالایی برخوردار هستند. به طور مثال در سامانه های انتقال قدرت، به عنوان قطعات موثر برای ایجاد نظم در حرکت‌ها و فعالیت‌های ماشین‌های الکتریکی مانند تسمه تایمینگ، سلامت تسمه صنعتی بسیار با اهمیت است. در مثالی دیگرَ، کارگاه‌ها و کارخانه‌ها که در حوزه محصولات صنعتی فعالیت دارند، برای منتقل نمودن قطعات و اجزای مختلف، از تسمه‌های صنعتی نوع تسمه نقاله بهره می‌گیرند.
قطعه تسمه صنعتی بر اساس وظایفی که دارد، به عنوان یک عامل متحرکه به جهت انتقال نیرو، گرداندن و هدایت دستگاه، برای ماشین آلات صنعتی و یا حتی ماشین آلات غیر صنعتی وظیفه بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
قطعه تسمه صنعتی این وظایف را در اعمال فرایندهای متنوع بر عهده دارد و به همین خاطر طبیعی است که از یک عمر مفید برخوردار باشد. این قطعات از عمر مادام العمر برخوردار نیستند و بر اساس نوع قرارگیری در سیستم، میزان کارکرد، مواجهه با هوا و برخورد با روانکار‌ها و مواد شیمیایی، دچار پوسیدگی، آسیب‌های مختلف، ترک و یا پارگی خواهند شد.
زمانی که این شرایط رخ دهد و تسمه صنعتی آسیب ببیند، این اتفاق مساوی است با از کار افتادن دستگاه‌های صنعتی و یا غیر صنعتی. نکته حائز اهمیتی که باید به آن توجه داشته باشید این است که این قطعات قابلیت تعمیر ندارند و این بر اساس ساختار تولیدی آنها است. به همین خاطر لازم است نسبت به کیفیت و سلامت آنها در یک زمانبندی مشخص بررسی‌های لازم انجام شود و هر زمان که لازم است آنها را تعویض نمود تا از موجبات تحمیل هزینه‌های بسیار گزاف تعمیرات ماشین‌آلات صنعتی و غیر صنعتی برای صنعتگران و فعالان در زمینه تولید محصولات مختلف جلوگیری شود.
در ماشین‌آلات صنعتی و یا غیر صنعتی، تعداد مشخصی از قطعه تسمه صنعتی وجود دارد. این قطعات در انجام فرآیندها، شرایط را در زمینه اجرا و هدایت فرامین برعهده دارند. اما میزان فشار و سنگینی کار بر روی این قطعات رابطه مستقیم با تعداد قطعات استفاده شده در ماشین آلات دارد.
به همین خاطر هر چه تعداد این قطعات کمتر باشد، طبیعتا استفاده بیشتری از آنها خواهد شد و موجبات کاهش طول عمر این قطعات را بیشتر خواهد نمود. این اتفاق به خاطر سایش زیاد و کارکرد بالا در بین قطعات تسمه صنعتی است.
به همین خاطر، اگر از این قطعات بیشتر استفاده کنید، اگر به هر دلیلی یکی از تسمه‌های صنعتی دچار تخریب شود این اتفاق موجبات از کار افتادن سیستم را به دنبال نخواهد داشت. از طرفی دیگر اگر از تسمه صنعتی در دستگاه به تعداد زیاد استفاده شود، این اتفاق می تواند موجبات طول عمر دستگاه را نیز به دنبال داشته باشد.
از طرفی دیگر در اعمال فرایندهای مختلف، دستگاه‌ها از تنش و کشش متفاوتی برخوردار هستند. قطعات تسمه صنعتی بر اساس جنس، ابعاد، نوع و اندازه‌ای که دارند در برابر اصطکاک و کشش‌های موجود در دستگاه‌ها نقش مشخصی را بر اساس نوع طراحی که دارند اعمال می‌نمایند.
به همین خاطر لازم است با دیدی کارشناسانه نسبت به انتخاب بهترین نوع تسمه صنعتی برای دستگاه‌های مختلف، بهترین انتخاب را داشته باشید. این موضوع موجب می‌شود تا خرابی در این قطعات به حداقل برسد و حتی دستگاه مد نظر نیز از طول عمر و کیفیت بیشتری برخوردار شود.
اگر به طور مثال در صنعت فولاد و ذوب آهن که در فرایندهای خود از حرارت بسیار بالایی بهره می‌گیرند، از تسمه‌های صنعتی که قدرت پایینی دارند و البته از آلیاژ معمولی برخوردار هستند استفاده شود، در زمان کم شاهد تخریب آن ها خواهیم بود و این موضوع به طور قطع اختلال در اجرای عملکرد سیستم را به دنبال خواهد داشت و موجبات تخریب سیستم را ایجاد خواهد نمود.
ابزار پولی، موجب می‌شود تسمه صنعتی منظم‌تر و با یک شرایط آسان‌تر در سیستم چرخش داشته باشد. به همین خاطر انتخاب کارشناسانه قطعه پولی می‌تواند در نحوه قرارگیری و چرخش تسمه‌ها شرایط مناسب‌تری را به دنبال داشته باشد. با این وجود لازم است با توجه به ارتفاع تسمه و ضخامت موجود در تسمه‌ها، قطعه پولی مناسبی را انتخاب نمود که در اجرای فرایند‌ها و طی مسیر، شرایط کاربری از سیستم با مشکل روبرو نشود.
به همین خاطر می‌توان حتی انتخاب ابزار پولی مناسب را نیز نسبت به ارتباط مستقیم با طول عمر تسمه و حتی طول عمر استفاده از دستگاه معرفی نمود.
دیگر عاملی که می‌تواند نسبت به طول عمر و دوام تسمه صنعتی موثر باشد، توجه دقیق به اتصالات موجود در طول اجرای فرایند سیستم می‌باشد. در طول مسیر، قطعا اتصالات متفاوتی وجود دارد که هر کدام با حرکت تسمه و اجرای فرایند سیستم مرتبط است.
باید آنها را مورد بررسی و بازدید قرار دهید و در یک زمانبندی مشخص، آنها را روغن کاری کنید. این اتفاق موجب می‌شود حرکت چرخش آسان تر انجام شود و در ادامه فشار کمتری به تسمه ها وارد شود. البته باید به این موضوع نیز توجه داشته باشید که در زمان روغن‌کاری و تمیز‌کاری به واسطه استفاده از محلول‌های روانساز مانند واسکازین و غیره، این محلول نباید بر روی تسمه ریخته شود.
موضوع دیگری که باید به آن توجه شود در زمان انتقال تسمه‌ها، حمل‌و‌نقل آنها به جهت بسته‌بندی محصولات است. باید توجه داشته باشید که تسمه‌های صنعتی در برابر محلول‌های موجود و مواجهه با تابش مستقیم نور خورشید و یا حرارت، عکس‌العمل منفی از خود نشان خواهند داد و قطعا این اتفاق در کیفیت کارایی آنها تاثیرات منفی خواهد داشت. به همین خاطر لازم است در زمان بسته‌بندی و جابجایی، از تسمه‌ها مراقبت و حمایت شود تا موجبات مواجهه با نور خورشید و یا محلول‌های خاص ایجاد نشود.
توجه داشته باشید که عدم توجه به موارد گفته شده، می‌تواند شرایط انعطاف و تغییر حالت در تسمه‌ها را به دنبال داشته باشد.
تسمه صنعتی Belt، ابزاری صنعتی است که امروز در ماشین آلات سبک و سنگین، به هدف انتقال نیرو و یا انتقال مواد یا حتی در برخی از مواقع به جهت ایجاد زمانبندی در فرایندهای اجرای ماشین آلات صنعتی مورد استفاده قرار گرفته می‌شود. این ابزار در استانداردها از سایزهای مختلف بر اساس کارایی و متریال‌هایی که در ساخت آن استفاده می‌شود در انواع مختلف تولید می‌شوند. برخی از مواقع به حالت حلقه باز با داشتن قابلیت برش در سایزهای مختلف به حالت جوش حرارتی تولید شده و یا در شرایط دیگر به حالت حلقه بسته که از یک شماره فنی مشخص برخوردار هستند تولید و مورد استفاده قرار گرفته می‌شوند.
برای تولید تسمه صنعتی، مواد اولیه متفاوتی مورد استفاده قرار گرفته می‌شود. این نوع از متریال‌ها متفاوت هستند مانند لاستیک طبیعی، نئوپرین و پلی اورتان PU. استفاده از این متریال‌ها است که موجبات انعطاف بالا و کشش مناسب در تسمه صنعتی را به وجود می‌آورد. به همین خاطر وجود این مواد اولیه در تولید تسمه صنعتی بسیار اهمیت دارد.
در شرایط دیگر، به دلیل وجود کشش‌های متعدد در کاربری از تسمه‌های صنعتی که موجبات تنش را در آنها به وجود می‌آورد، برای جلوگیری از این اتفاق از کوردهای فلزی استفاده می‌شود. این کار موجبات کاهش سایش سطحی بر روی سطح بیرونی تسمه صنعتی را به دنبال دارد.
نکته مهمی که باید به آن اشاره شود، تفاوت در درجه حساسیت بین انواع تسمه‌های صنعتی است. از نمونه تسمه صنعتی که از حساسیت بالایی برخوردار است می‌توان به تسمه تایمینگ اشاره نمود. در مقابل آن تسمه‌های نقاله از حساسیت کمتری در اتصالات برخوردار هستند.
از مهمترین مولفه‌هایی که درباره کیفیت تسمه صنعتی می‌توان به آن اشاره نمود، مشخصات مکانیکی است که در آنها وجود دارد. این موضوع می‌تواند اولویت بالایی در زمینه تعریف کاربری تسمه صنعتی محسوب شود. اگر بخواهیم در یک تعریف ساده تر نسبت به اولویت بندی در انواع تسمه صنعتی‌ها، مقیاس قابل قبول‌تری را بیان نماییم، می‌توانیم نوع برند را مد نظر قرار دهیم.
این معیار می‌تواند نسبت به معیارهای دیگر بیشتر به واقعیت نزدیکتر باشد. به این خاطر که هر تولید کننده که در زمینه تولید تسمه صنعتی فعالیت می‌نماید همواره سعی در افزایش کاربری و قابلیت در تسمه صنعتی تولید شده خود دارد و همیشه کیفیت خود را با برندهای دیگر مقایسه می‌کند تا بتواند با در دست گرفتن نبض بازار موجبات پیشرفت و فروش بیشتر در محصولات خود را شامل شود.
در این خصوص می‌توان برندهای معتبری مانند (OPTIBELT)، (MEGADYNE) و (BANDO) را مثال زد که در بازار آهن از جایگاه فوق العاده برخوردار هستند و محصولات آنها به عنوان قطعات OE، از جمله قطعات و ابزار‌های مهم و پرکاربرد جزو معتبرترین محصولات شناخته شده است و در انواع ماشین آلات صنعتی و یا حتی غیر صنعتی مورد استفاده قرار گرفته می‌شوند. مولفه طول عمر و دوام در این نوع از محصولات بسیار مناسب است و از کاربری مطلوبی برخوردار هستند.
به طور کلی در تعریفی دیگر، تسمه صنعتی بر اساس حدفاصل دو محور موتور‌و البته قدرتی که دارند به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. در ادامه شما را با انواع تسمه صنعتی، تعریف هر کدام و کاربرد آنها آشنا خواهیم ساخت.
تسمه تسمه قاشقک یا تسمه برزنتی:
اولین نوع تسمه صنعتی که به آن اشاره می‌شود تسمه برزنتی نام دارد. جنس این نوع از تسمه‌ها پارچه‌ای است و کاربری از انها به در قالب تسمه الواتور برای انتقال مواد در صنایع مختلف بکار برده می‌شود. زمانی که به سطح این نوع از تسمه توجه می‌نماید خواهید دید که از نوعی قاشقک به شکل باکت که معمولا از جنس پلاستیکی هستند و در بعضی مواقع از جنس فلزی نیز تولید می‌شوند استفاده شده است.
تسمه نقاله:
اگر قرار باشد در بین تسمه‌های صنعتی به یک نوع که از حساسیت کمتری برخوردار است اشاره کنیم، تسمه نقاله می‌تواند مورد خطاب قرار گیرد. این نوع از تسمه‌ها را به نام کانوایر نیز می‌شناسند و به جهت انتقال مواد بر روی نقاله‌های صنعتی نصب می‌شود. تسمه‌های نقاله عموما در سایز (عرض های 40 الی 120 سانتی متر) برش می‌خورد. جنس استفاده شده در این نوع از تسمه‌ها تلفیقی از لاستیک طبیعی و پلی اورتان می‌باشد و اگر در شرایطی قرار باشد میزان تنش وارد شده بر تسمه نقاله بیشتر شود، در تهیه آن از افزودنی‌های متفاوتی نیز استفاده می‌کند. از آنجایی که مواجهه با مواد شیمیایی می‌تواند کیفیت و طول عمر تسمه صنعتی را خدشه دار کند، برای اینکه از این اتفاق جلوگیری شود، تسمه نقاله را در حالت داشتن یک پوشش ویژه در ماشین آلات صنعتی برای کاربرد مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌دهند.
تسمه انتقال قدرت:
این نوع از تسمه‌ها بر روی فولی یا همان پولی متصل می‌شوند. کاربری از تسمه انتقال قدرت، شباهت زیادی با کاربرد تسمه وی بلت V-belt دارد. در کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی و یا غیر صنعتی، بیشتر تسمه‌های مورد استفاده قرار گرفته شده در گروه تسمه‌های انتقال قدرت شناخته می‌شود.
تسمه وی بلت V belt:
می‌توان تسمه وی بلت را نوعی از تسمه انتقال قدرت نامید. قدمت استفاده از این نوع تسمه در ماشین‌آلات صنعتی و یا غیر صنعتی که به همراه اتصال با پولی استفاده می‌شود، به بیش از یک قرن می‌رسد. تسمه وی بلت V belt از مشخصات و ویژگی‌های متفاوت و منحصر به فردی برخوردار است. این تسمه از اصطکاک مناسبی برخوردار بوده و برای ممانعت از لغزش‌های احتمالی بر روی پولی، انتخاب مناسبی است. از جهت دیگر در برابر کشش از مقاومت بالایی برخوردار است و برای جلوگیری از تغییر طول انتخاب این نوع تسمه مطلوب است. لازم به ذکر است که تسمه وی بلت از طول عمر بالایی نیز برخوردار است و این‌ها همه بخاطر نوع تولید و متریال استفاده شده در این تسمه می‌باشد. به خاطر نوع طراحی که در این تسمه‌ها استفاده شده است، می‌توانند از انعطاف حداکثری برخوردار باشند و وجود سرعت حرکتی در این تسمه می‌تواند مزیت مهمی برای این نوع از تسمه صنعتی در برابر دیگر نوع‌های موجود محسوب گردد.
تسمه تایمینگ Timing belt:
در بین انواع تسمه صنعتی، شاید بتوان نوع حساس‌تر را به تسمه تایمینگ اختصاص داد. وظیفه تسمه تایمینگ تنظیم زمانبندی در فعالیت موتورهای احتراق به جهت گشوده شدن دریچه‌های سوخت و هوا می‌باشد. این نوع از تسمه، در عرض از دندانه‌های متفاوتی برخوردار است. برای اینکه در حین استفاده دچار افزایش طول بر اساس کشش و تنش‌های احتمالی قرار نگیرد، در آن از کوردهای فلزی استفاده شده است. در بازار، این نوع ابزار در حالت‌های تسمه تایمینگ باز و یا در حالت تسمه تایمینگ بسته برای مشتریان عرضه می‌شود.
تسمه تایمینگ به طور ویژه بیشتر در موتورهای احتراق داخلی و یا صنعت خودروسازی مورد استفاده قرار گرفته می شود. به همین منظور از این نوع تسمه صنعتی برای هدایت میل بادامک، پمپ‌های تزریق سوخت، تعدیل کننده‌ها یا همان شافت‌‌‌‌‌‌های بالانسر و استفاده در پمپ‌های آب کاربری دارد.
تسمه گرد:
این نوع تسمه صنعتی از مقطع دایره شکلی برخوردار است. به این خاطر که بتواند در پولی‌های شیار دار که به صورت (V) شکلی می‌باشند و از زاویه ۶۰ درجه برخوردار هستند به راحتی نصب شود. لازم به ذکر است که از این نوع تسمه در سیستم‌های کم قدرت و کوچک استفاده می‌شود.
تسمه تخت Flat belts:
از این نوع تسمه برای کاربری در مسافت طولانی استفاده می‌شود. تسمه تخت می‌تواند با کیفیت عالی در ۳۷۳ کیلووات یا سرعت های بالاتر است ۵۰۰ اسب بخار با ده هزار فوت در دقیقه با سرعتی در حدود ۵۲ متر بر ثانیه در شرایطی که سیستم از تسمه‌های عریض و پولی‌های بزرگ برخوردار است، موجبات انتقال قدرت را اعمال نماید. در قدیم، تسمه تخت از جنس پلیمر و یا لاستیکی یا چرم و پارچه‌ای تولید می‌شد. اما این نوع تسمه که امروزه به نام تسمه تخت‌های مدرن معروف است، با متریال‌های متفاوتی مانند پلیمرهای مصنوعی، پارچه‌های لاستیکی و یا پارچه‌های تقویت شده تولید می‌شوند. استفاده از این متریال‌های جدید می‌تواند برای تسمه موجبات اصطکاک مطلوب‌تری را با پولی ایجاد کند.
تسمه چند شیار Multi-groove belts:
این نوع تسمه به جهت انتقال قدرت در سیستم های وسیع مورد استفاده قرار گرفته می‌شود. زمانی تسمه چند شیار تشکیل می‌شود که ۶ تسمه با شغل (V) در کنار یکدیگر قرار بگیرند.
این اتفاق می‌تواند در نازک‌تر بودن و داشتن انعطاف بیشتر در تسمه چند شیار بسیار موثر باشد. انعطاف پذیری در تسمه چند شیار از کیفیت مطلوب‌تری برخوردار است و این مزیت می‌تواند در بهره وری محصول نیز تاثیر بیشتری داشته باشد. در این حالت اگر تسمه خم شود در اصطکاک داخلی انرژی بسیار کمی هدر خواهد رفت و این نکته بسیار مهم است که در ادامه وقتی بهره‌وری بالاتر باشد اثرات مخرب حرارت نیز کمتر خواهد شد.
تسمه آجدار یا شیاردار ribbed belt:
این نوع از تسمه نیز در شکل (V) تهیه می شود. کاربری از این نوع تسمه در دستگاه‌های خانگی مانند میکسر، لباسشویی و غیره می‌باشد. تسمه آجدار نوع تسمه طولانی است که از شیار برخوردار است. وجود شیارهای موجود در تسمه موجبات اصطکاک و افزایش سطح تماس بین تسمه با پولی را افزایش میدهد.
