پرواز زدگی یا جت لگ اختلالی است که مسافران بین قاره ای و بین منطقه ای آن را تجربه می کنند. به اختلال خواب، خستگی زیاد، کلافگی و پریشانی، مشکلات گوارشی، بی اشتهایی و... ناشی از پروازهای بین منطقه ای جت لگ یا پرواز زدگی گفته می شود. با این مقاله از ویرگول ازماسفر همراه باشید تا قبل از خرید پرواز خارجی ارزان و سفر در بین قاره ها، اطلاعات بیشتری از جت لگ بدست آورید.
کره زمین از 24 منطقه‌ی جغرافیایی و زمانی تشکیل شده که کشورهای هر کدام از این مناطق از نظر زمانی، طلوع و غروب آفتاب با هم یکسان هستند. بنابراین اگر با هواپیما در عرض این مناطق از آنها عبور کنید در مقصد دچار جت لگ میشوید.
این حالت به خاطر بهم خوردن ساعت درونی بدن اتفاق می افتد. شدت و ضعف این علایم معمولا به وضعیت سلامتی مسافر، تعداد مناطق زمانی که در طول سفر جابه جا می شود و جهت جغرافیایی این جابه جایی بستگی دارد، و عامل سن مسافر در آن نقشی ندارد. بنابراین این تصور که بگوییم پرواز زدگی بین کودکان رایج است یا بر عکس فقط در بزرگسالان اتفاق می افتد؛ اشتباه است.
بدن انسان قادر به تطبیق دادن سریع خود با تغییر زمان و ساعت نیست. این اختلال و بیماری زودگذر از زمانی که جت ها (هواپیما های امروزی) وارد حوزه مسافرت های روزمره شدند و عموم مردم توانستند بلیت هواپیما را تهیه کنند، شناخته شد. تا پیش از این، مسافرت به راه های دور با کشتی ها انجام می شد. حرکت کشتی ها کند بود، و مسافران طی سفر با کشتی به آرامی از مناطق جغرافیایی عبور می کردند. اما با ورود جت های پر سرعت در امر سفرهای روزمره داستان عوض می شود.
در یک سفر از تهران به لندن شما از چهار منطقه جغرافیایی عبور می کنید. ساعت 4 صبح از تهران پرواز می کنید و 9 ساعت بعد، یعنی در حالی که ساعت بدن شما، 13 بعدازظهر است از هواپیما پیاده می شوید، ساعت در لندن 11:30 است. بدن تقلا می کند خودش را با ساعت جدید هماهنگ کند، اما با علائمی مثل زود رنجی، تغییرات خلقی، بی اشتهایی و خستگی رو به رو می‌شود. خبر خوب این است که مشکلات شما با اولین شبی که در لندن می خوابید، برطرف می شود.
حالا تصور کنید در یک سفر از لندن به پکن حدودا از 11 منطقه زمانی عبور می کنید! ساعت 23 به وقت محلی لندن سوار هواپیما میشوید و بعد از گذشت 13 ساعت در پکن از هواپیما پیاده می شوید. بدن شما انتظار دارد با آفتاب ساعت 14 در پکن رو به رو شود. اما وقتی از هواپیما پیاده می شود متوجه می شود ساعت 20 به وقت پکن است!
به زودی در پکن زمان خواب شب فرا می رسد ولی طبق ساعت بدن شما، ساعت خواب فرا نرسیده است! بنابراین خواب شب اول هم به شما کمکی در بهبودی نمی کند.
بدن انسان قابلیت این را دارد که در طول هر روز خودش را با تغییر حداکثر 2 منطقه جغرافیایی تطابق دهد. بنابراین در پرواز های کوتاه بُرد مسافران با بی خوابی و کلافگی و پریشانی کمتری مواجه می شوند، و عوارض پرواز زدگی در آنها با یک خواب آرام در طول شب به سرعت برطرف می‌شوند. اما پرواز زدگی در سفرهای طولانی که به عنوان مثال طی آن، از 6 منطقه زمانی عبور کرده‌اید، 3 الی 5 روز طول می‌کشد.
از طرفی جهت جغرافیایی پرواز نیز در بروز عوارض پرواز زدگی تاثیر زیادی دارد. در پرواز از سمت غرب به سمت شرق جغرافیایی مسافران یک روز خود را از دست می دهند، این اتفاق باعث می‌شود بدن با آشفتگی بیشتر رو به رو شود زیرا ساعاتی را که طی نکرده است، گم میکند! بنابراین با عبور از 6 منطقه زمانی علایم جت لگ می تواند تا 5 روز با او همراه باشد.
در حالی که در پرواز از سمت شرق به سمت غرب دقیقا برعکس این اتفاق می افتد. بنابراین بدن سریعتر به حالت عادی خودش برمی‌گردد، مثلا مسافر در پرواز از 6 منطقه زمانی، بعد از گذشت 3 روز کاملا بهبود پیدا کرده است.
بنابراین در صورتی که پرواز خارجی ارزان را برای سفر های کاری خود تهیه کردید، به جت لگ اهمیت دهید. و با توجه به جهت جغرافیایی و تعداد مناطق جغرافیایی برنامه سفر تجاری خودتان را بچینید. چون قطعا دوست ندارید در یک جلسه کاری یا همایش با عدم تمرکز، خستگی و مشکلات گوارشی شرکت کنید.
قرار نیست به خاطر پرواز زدگی از سفر خود منصرف شوید، پس بهتر است با تکنیک هایی برای کاهش عوارض آن آشنا شوید. توصیه ی ما به شما این است که در صورتی که طی روز (قبل از ساعت 10 صبح) به مقصد رسیدید در حالی که بدن شما خسته است و به خواب نیاز دارد، حتما یک لیوان قهوه بنوشید. زیر نور آفتاب و در هوای تمیز نفس های عمیق و آرام بکشید و حرکات کششی و نرمشی انجام دهید.
این کار به شما کمک می کند تا خستگی عضلانی از بی تحرّکی را کم کنید و بتوانید تا شب اول دوام بیاورید، و شب را بهتر بخوابید. همین اقدام به ظاهر ساده می تواند به سرعت بهبود شما کمک شایان توجهی کند.
اگر به صورت متناوب به سفرهای بین منطقه ای می روید و شدت علائم جت لگ در شما زیاد است و طی چند روز برطرف نمی شود باید برای درمان جدی تر آن اقدام کنید. مقاله پیشگیری از جت لگ در همین رابطه است.
همان طور که قبلا اشاره کردیم، سفرهای بین قاره ای و بین منطقه ای، تجربه ای جذاب و هیجان انگیز هستند، اما در عین حال می توانند با چالشی به نام جت لگ یا پرواز زدگی همراه باشند. این اختلال به دلیل بهم خوردن ساعت داخلی بدن به وجود می آید و علائمی مانند بی خوابی، خستگی، کلافگی، مشکلات گوارشی و بی اشتهایی را به همراه دارد.
در این مقاله، به بررسی علل و عوامل موثر بر جت لگ و همچنین راهکارهای کاهش آن پرداختیم. با رعایت این نکات می توانید تا حد زیادی از شدت جت لگ کاسته و از سفر خود لذت بیشتری ببرید.
سایت ازماسفر با ارائه طیف گسترده ای از بلیت هواپیما برای مقاصد مختلف، به شما کمک می کند تا سفری راحت و بی دغدغه را تجربه کنید. منتظر چه هستید؟ سری به ازماسفر بزنید و رزرو بلیط هواپیما خود را نهایی کنید!
