یکی از مهم ترین شاخص های کیفیت آب آشامیدنی که در آزمایشگاه آب اندازه‌گیری می‌شود، میزان سختی آب یا TDS است. این شاخص میزان کل املاح موجود در آب را مشخص می کند. در آب مقطر TDS آب برابر صفر است . هر چه میزان این شاخص بیشتر باشد میزان املاح موجود در آب بیشتر است.
در بخش شیمیایی آزمایشگاه آب اصفهان ، آزمایش انواع آب و پساب شامل آزمایش آب آشامیدنی، معدنی، آب چاه ، آزمایش آب استخر ، رودخانه، دریا، دریاچه، آزمایش آب جهت پرورش ماهی و آزمایش پساب خروجی تصفیه خانه ها، آزمایش آب سیستم تاسیسات و... شامل تعیین تمامی آنیون ها و کاتیون ها و شاخص های مربوطه آب و فاضلاب مانند پارامتر های نیترات ، سولفات ، فسفات ، سدیم ، شوری ، نیتریت ، آمونیاک ، سختی کل ، کلسیم، منیریم، کربنات ، بی کربنات ، قلیائیت کل ، سولفید ، کلراید ،چربی و روغن، فلوراید، دترجنت ها، BOD ، COD ، TSS و ... قابل انجام است.
آزمایش های میکروبی در آزمایشگاه آب اصفهان شامل اندازه گیری شاخص های آلاینده میکروبی آب مانند توتال کلی فرم، کلی فرم گوارشی، باکتری های هتروتروف ، سودوموناس ، استرپتوکوک مدفوعی و باکتری های کاهنده سولفید (SRB)، استافیلوکوکوس ، شمارش تخم انگل، شاخص های بیولوژیک مانند زئوپلانکتون ها و فیتوپلانکتون و ... به روش های استاندارد می باشد.
آنالیز فلزات سنگین و هیدروکربن ها
در این بخش فلزات سنگین نمونه های آب و پساب همچون آرسنیک ، آهن ، کروم ، مس ، منگنز ، روی ، قلع ، جیوه و سایر فلزات در نمونه های آب ، خاک و پساب با دستگاه جذب اتمی آنالیز می گردد. همچنین برای آزمایش آب و خاک و تعیین هیدروکربن های آلفاتیک ، هیدروکربن های آروماتیک ، ترکیبات PAH ، ترکیبات PCB ، تری هالو متان ها و سایر هیدروکربن ها با دستگاه کروماتوگرافی گازی(GC) قابل انجام می باشد.
اهمیت انالیز آب
🔺کیفیت آب آبیاری وتاثیر آن برتغذیه گیاه
در مناطق خشک مانند کشور ما، آبهای آبیاری معمولاً کیفیت نامطلوبی دارند. منظور از کیفیت آب، مطلوب بودن آن برای مصرف است. آب در مواردی از جمله کشاورزی ، باغبانی، آشامیدن و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. لذا چنانچه املاح و ترکیبات اندازه گیری شده در آزمایشگاه آب برای استفاده مورد نظرمطلوب باشد دارای کیفیت مناسب ارزیابی خواهد شد.
معیارهای ارزیابی کیفیت آب
- غلظت کربنات و بی‌کربنات؛
-شوری یا مقدار املاح؛
- میزان نسبی سدیم؛
- عناصر سمی؛
آبهای آبیاری از چهار نقطه نظر مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرند.
- شوری یا مقدار املاح
مقدار شوری و املاحی که در آب آبیاری وجود دارد اگر از یک حد مشخصی تجاوز بکند اصطلاحاً آب را شور می‌گویند. آب شور، باعث شورشدن خاک می‌شود.
- میزان نسبی سدیم
سدیمی بودن آب یا میزان نسبی سدیم آب یا نسبت سدیم (Na) به کلسیم(Ca) و منیزیم(Mg) آب می‌باشد. چنانچه این نسبت بالا باشد آب را سدیمی می‌گویند آب سدیمی موجب سدیمی شدن خاک می‌شود.
- مشکلات ناشی از خاکهای سدیمی
خاکهای سدیمی، معمولاً ساختمان نامناسب و تخریب شونده‌ای دارند. بنابراین مشکل تهویه ضعیف و تجمع آب در اثر آبیاری در این خاک‌ها وجود دارد و در نهایت محیط نامناسبی برای رشد گیاه ایجاد می‌کنند.
آب‌ها از نظر شوری به چهار گروه:
1- C1
2- C2
3- C3
4- C4
طبقه بندی می‌شوند. کلاس C1 ، آب‌هایی هستند که کمتر از ۲۵۰ میکرو موس بر سانتیمتر شور هستند، یا هدایت الکتریکی کمتر از ۲۵۰ میکروموس بر سانتیمتر دارند. کلاس C4 شامل آن دسته از آب‌هایی است که بیش از ۲۲۵۰ میکروموس بر سانتیمتر شور هستند.
از نظر سدیمی بودن آب‌ها به چهار گروه:
1- S1
2- S2
3- S3
4- S4
طبقه بندی می‌شوند. گروه S1 آب‌هایی هستند که نسبت جذب سدیم آن‌ها کمتر از ۱۰ است. هر گروه از این آب‌ها، محدودیت های خاص دارد و نیازمند به مدیریت خاصی برای آبیاری می‌باشند. پس شوری و سدیمی بودن دو معیار برای ارزیابی کیفیت آب‌هاست.
غلظت کربنات و بی‌کربنات
معیار سوم، غلظت کربنات و بی کربنات آبهای آبیاری است. غلظت زیاد کربنات و بی‌کربنات باعث می‌شود که این دسته از آب‌ها برای آبیاری نامناسب شوند و مشکلاتی را ایجاد کنند.
روش نمونه برداری از آب ?
در کشور ما منابع آب عمدتاً به دو دسته تقسیم می گردند:
۱ ـ آبهای سطحی و روان نظیر رودخانه ، قنات و چشمه.
۲ ـ آبهای زیرزمینی نظیر چاههای سطحی ، نیمه عمیق و عمیق.
برای نمونه برداری از آبهای سطحی و روان یک بطری کاملاً تمیز را از عمق متوسط و از وسط مسیر آب در جائیکه آب وارد زمین مورد نظر شده و مورد استفاده واقع می شود پرکرده و درِ آن را محکم بسته و پس از نوشتن مشخصات آن نظیر نام زارع ، محل چاه ، نوع محصول و … نمونه را (حدود ۲ لیتر آب) به آزمایشگاه ارسال نمائید.
برای نمونه برداری از آب چاه ، موتور چاه را روشن نمائید و پس از حدود پانزده دقیقه روشن بودن چاه ، اقدام به نمونه برداری از سر لوله درون یک بطری کاملاً تمیز (حدود ۲ لیتر آب) نموده و پس از نوشتن مشخصات آن ، نمونه را به آزمایشگاه ارسال نمائید.
? توجه ?
چنانچه چاه تازه دایر شده باشد قبل از نمونه برداری ، باید موتور چاه حداقل ۲۴ ساعت کار کرده باشد و چنانچه چاه دایر باشد حدود پانزده دقیقه روشن بودن موتورکافی است
اگر قرار است نمونه مدتی قبل از آزمایش نگهداری شود، برای حداقل کردن تغییرات شوری بهتر است نمونه در یخچال و یا درجه حرارت کمتر از 5 درجه نگهداری شود.
