آزمایش کود شیمیایی و آلی در اصفهان

اثرات و کاربرد سولفات پتاسیم

سولفات پتاسیم با فرمول شیمیایی K2SO4 ،که با نام تجاری سولوپتاس نیز شناخته شده است یکی از پرکاربرد ترین و کم ضرر ترین کودهای معدنی و غیر آلی می باشد که برای رشد و نموی بهتر هر گیاه و درختی لازم و ضروری است.

سولوپتاس از کاتیون های پتاسیم و آنیونهای سولفات تشکیل شده است، به طور کلی پتاسیم در افزایش سرعت فتوسنتز، نقل و انتقال بهتر مواد غذایی پروتئین و آمینو اسیدها در ساقه ها و آوند های گیاه، افزایش مقاومت میوه ها و گیاهان در برابر سرما و گرما و شوری و … تاثیر زیادی دارد، همچنین آنیونهای سولفات حاوی مقادیر زیادی گوگرد بوده که برای تغذیه بهتر گیاهان و افزایش سرعت رشد و فتوسنتز آنها موثر می باشد

جالب است بدانید که در ساختار هیچ یک از گیاهان برگ ها و درختان و میوه ها عنصر پتاسیم به صورت قابل توجهی وجود ندارد، اما این عنصر نقش بسیار حیاتی در رشد گیاهان و درختان دارد.

عنصر پتاسیم سرعت انتقال کربوهیدرات ها آمینو اسید ها و سایر ریزمغذی‌ها را در ساقه ها و برگ های گیاه افزایش خواهد داد و بدین ترتیب زمان رسیدن میوه ها را سرعت خواهد بخشید، همچنین با افزایش ضخامت دیواره ساقه ها باعث مقاوم شدن آنها در برابر سرما و گرما، انواع تنشهای طبیعی مانند باد و باران و طوفان و تگرگ خواهد شد.

درختانی که با کمبود سولفات پتاسیم روبرو هستند اکثر میوه های آن پس از رسیدن و یا در حالت نرسیده دچارریزش می شوند چون ساقه های میوه توانایی نگهداری آنها را ندارند، همچنین برگهای انتهایی درختان و گیاهان دچار زردی می‌شوند که از علایم عدم رسیدن مواد غذایی به آنها می باشد.

این کود برخلاف سایر کودها هم در خاکهای اسیدی و هم در خاکهای قلیایی کاربرد دارد یعنی با هر نوع ph سازگار است و در هر نوع خاکی می توان از آن استفاده نمود، یعنی در خاکهای قلیایی با کاهش میزان بازی خاک باعث جذب بهتر مواد مغذی و سایر عناصر و مواد معدنی توسط گیاه خواهد شد و در خاکهای اسیدی نیز همین عملکرد را خواهد داشت.

همچنین در خاکهایی که نیترات بالایی دارند، موجب کاهش نیترات آن خواهد شد و در نتیجه مانع از کوچک‌ ماندن یا افت کیفیت میوه ها می شود.

خاک برخی از مناطق به دلیل سبک بودن وزن خود، قابلیت آبشویی بالایی دارند یعنی با کمترین میزان آبدهی عناصر و مواد معدنی موجود در خاک همراه با آب شسته می شوند، اما این کود سبب سنگین شدن خاک شده و مانع است شسته شدن عناصر موجود در خاک توسط آب خواهد شد.

سولفات پتاسیم را به سه روش پودری، مایع و محلول پاشی می توان کود دهی کرد، این کود در هر سه حالت نیز کاملاً جذب درخت خواهد شد و هیچ گونه مشکلی نیست ایجاد نخواهد کرد، اما در مورد سایر کودها، باقی مانده آنها پس از محلول پاشی بر روی شاخ و برگها مشاهده می شود.

نقش سولفات پتاسیم در رشد بهتر گیاهان و درختان

همانطور که اشاره شد کاتیون پتاسیم موجود در سولو پتاس و همچنین آنیون سولفات آن تاثیر زیادی در افزایش سرعت فتوسنتز و جذب مواد غذایی به ساقه ها و برگ های گیاهان را دارند، نحوه عمل این مکانیزم درادامه می آید:

الف- تاثیر پتاسیم بر افزایش فتوسنتز گیاه:

همانطور که میدانید گیاهان از طریق نور خورشید، دی اکسید کربن و آب موجود در خود ،تولید گلوکز می کنند .ATP، جزو فرآورده هایی است که از طریق فتوسنتز گیاه به دست می آید و به عنوان یک منبع انرژی برای انجام موفقیت آمیز بسیاری از فعالیت های فیزیکی و شیمیایی گیاه لازم می باشد، اما برای اینکه این انرژی به قسمتهای مختلف گیاه منتقل شود نیاز به بار الکتریکی خواهد داشت که از طریق کاتیونهای پتاسیوم یا همان K+ تامین خواهد شد، پس اگر پتاسیم موجود در گیاه نیز کم باشد سرعت فتوسنتز آن نیز کاهش خواهد یافت.

ب- کمک به انتقال قند در قسمت مختلف گیاه:

همچنین برای انتقال قند تولید شده از طریق آوند ها به قسمتهای مختلف یک گیاه از جمله ساقه ها و برگ ها نیاز به همان انرژی ATP می باشد، پس اگر کاتیون پتاسیم گیاه کم باشد، میزان انتقال قند نیز کاهش خواهد یافت و در نتیجه میوه های درختان نیز بی طعم و نیمه رسیده خواهم ماند.

ج- کمک به انتقال مواد غذایی :

همین کاتیون و انرژی تولید شده، به کمک یکدیگر انواع مواد معدنی، پروتئین ها ، آمینو اسید ها و کربوهیدرات های مورد نیاز گیاه را از طریق آوند ها به سراسر قسمت های یک گیاه می رسانند و موجب شادابی و سرسبزی تمامی قسمت‌های آن خواهد شد، پس ،ازجمله علل زرد شدن برگ های انتهایی درختان و گیاهان شما ، کمبود کاتیون پتاسیم یعنی K+ است.

د- کمک به سنتز پروتئین:

برای شکستن مولکول های آمینو اسید ها و تبدیل آن ها به ترکیبات پروتئینی کوچکتر نیاز به آنزیم نیترات ردوکتاز خواهد بود که کاتیون پتاسیم نقش به سزایی در فعالیت و سنتز این آنزیم دارد.

پس اگر گیاهان با کمبود پتاسیم مواجه شوند این آنزیم نیز به درستی فعالیت خواهد کرد و در نتیجه نیترات ها و آمینو اسید های خام در قسمت انتهای گیاه باقی خواهد ماند و در صورت تغذیه حیوانات و انسان از این گیاهان و سبزیجات سموم زیادی وارد بدن آنها خواهد شد که بسیار خطرناک نیز می باشد.

ه- افزایش مقاومت گیاه در برابر شوری:

تحقیقات دانشمندان نشان داده که افزایش مقدار سولفات پتاسیم در خاک شور، سبب افزایش تحمل گیاهان در آن خاک خواهد شد. بدین صورت که هنگام آبدهی خاک، نمک موجود در آن به کاتیون های سدیم و آنیون های کلر تبدیل می شود و در صورت وجود پتاسیم سولفات در آن خاک، کاتیون های پتاسیم به خنثی کردن آنیونهای کلر مشغول خواهند شد و در نتیجه باعث افزایش تحمل گیاه در برابر شوری خواهد شد. پس اگر میزان پتاسیم سولفات بسیار بیشتر از میزان نمک موجود در خاک باشد تحمل گیاه بسیار افزایش یافته و در نتیجه رشد و باروری آن نیز به راحتی امکان پذیر خواهد بود. لازم است بدانید که کلر یکی از عوامل از بین برنده حیات گیاهان می باشد.

و- افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفات:

آفات زمانی جذب گیاهان و درختان خواهد شد که ورود به ساقه ها و برگ های آن به راحتی ممکن باشد، کاتیون پتاسیم و آنیون های گوگرد از طریق مقاوم سازی ساقه ها و شاخه ها، روند ورود آفات به داخل درخت یا گیاه را با مشکل روبرو می سازد و از این طریق مقاومت گیاه در برابر آفات و شته ها افزایش می یابد.

علائم کمبود سولفات پتاسیم در گیاهان چیست؟

از مهمترین علائمی که در اثر کمبود پتاسیم در گیاهان و درختان بروز می‌کند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

الف- ساقه های گیاهان به صورت کوتاه خواهند بود و فاصله های گره های بین ساقه ها بیشتر نزدیک به هم خواهند بود، به عبارتی می‌توان گفت که کوچک‌ ماندن گیاهان یکی از علائم کمبود پتاسیم می‌باشد.

ب- به دلیل عدم تغذیه کافی برگ های انتهایی به خصوص برگ های پیرتر، به صورت زرد رنگ خواهند بود و از لبه ها شروع به خشک شدن خواهند کرد. همچنین شاخ ها نیز از انتها شروع به خشک شدن می کنند.

ج- کوچک ماندن میوه ها، ریزش بیش از حد و بی طعم بودن آنها از علائم کمبود پتاسیم است.

د- اگر گیاه در اثر کوچکترین سرما مقاومت خود را از دست داده و دچار سرمازدگی شود، می توان به کمبود پتاسیم در آن پی برد.

ه- وجود آفات زیاد بر روی شاخ و برگ ها یکی دیگر از علائم کمبود پتاسیم می‌باشد.

و- کمبود پتاسیم در برگ های پهن سبب زردی و سوختگی لبه های آن خواهد شد ولی در برگهای تیز حالتی قرمز رنگ به آنها خواهد داد.

تحقیقات دانشمندان نشان داده است که بیش از ۲۵ درصد خاک ایران با کمبود مواد معدنی از جمله پتاسی روبروست و عوامل زیادی در این کمبود دخیل هستند که مهمترین آنها به عبارت زیر می باشد:

۱ ph- بالای خاک مانع جذب پتاسیم توسط گیاهان می‌شود.

۲- وزش بادهای شدید و آبدهی زیاد خاک موجب از بین رفتن میزان پتاسیم موجود در سطح خاک می شود.

۳- مقدار زیادی از پتاسیم موجود در خاک در اعماق زیرین آن می باشد که ریشه گیاه قادر به دریافت و تغذیه از آن نیست.

۴- وجود مقدار زیادی نیترات در خاک مانع جذب پتاسیم توسط ریشه گیاه میشود.

۵- حضور مقادیر زیادی از سایر مواد معدنی مانع از دسترسی ریشه گیاه یا درخت به پتاسیم موجود در خاک می شود.

۶- وجود مقادیر زیاد شن و ماسه در خاک، میزان حاصلخیزی آن را پایین آورده و در نتیجه درصد پتاسیم موجود در آن نیز کاهش می یابد.

به منظور افزایش باروری و جلوگیری از کمبود پتاسیم در خاک، عملیات کود دهی را قبل از شروع رشد میوه ها یعنی در اوایل بهار و در حین رشد میوه ها می توان انجام داد.

سولوپتاس به سه روش پودری، محلول در آب آبیاری، و محلول پاشی قابل انجام است. معمولاً به ازای هر درخت به ۱۰۰ الی ۱۵۰ گرم کود سولفات پتاسیم احتیاج است و در هر هکتار زمین نیز بین ۱۰ الی ۱۵ کیلو گرم از این کود مورد استفاده قرار خواهد گرفت و در حالت محلول پاشی نیست با ید۱۰۰ الی ۱۲۰ گرم از این کود را در یک لیتر آب حل کنید.

قابل ذکراست که سولفات پتاسیم با کود هایی که حاوی کلسیم و مس و سایر فلزات سنگین باشد تداخل داشته و مانع جذب آن خواهد شد .