«فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّـهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ»
پس هر که با تو درباره او [عیسی] پس از آنکه بر تو [به واسطه وحی، نسبت به احوال او] علم و آگاهی آمد، مجادله و ستیز کند، بگو: بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت کنیم؛ سپس یکدیگر را نفرین نماییم، پس لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. (آل عمران، ۶۱)
روز ۲۴-ام ماه ذیالحجه که آن را پیشِ رو داریم، مفتخر است به رویداد عظیم مباهله. واقعهای که دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که به آن شرافتی تمام بخشیده و از هر رخداد دیگری متمایز میسازد. با این وصف، با توجه به مغفول ماندن عظمت این روز در جامعه، در این بخش به بیان مختصری از ویژگیهای مهم این واقعه میپردازیم.
خلاصهی ماجرا: پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله نامهای به منطقهی مسیحی نجران فرستاده و آنان را به اسلام دعوت مینمایند. پس از مدتی، کاروانی از اسقفها و عالمان آن دیار به مدینه سفر کرده و با پیامبر اکرم به گفتوگو و مناظره نشستند. پس از اتمام حجت و زیر بار نرفتن مسیحیان، تصمیم بر این شد که حاکم بین دو گروه، «مباهله» باشد؛ به این معنا که هر گروه برای دیگری از خداوند درخواست عذاب کرده تا به این صورت حق آشکار شود. صبح روز مباهله، پیغمبر اکرم صلیاللهعلیهوآله صرفاً با امیرالمؤمنین، حضرت صدیقهی طاهره و حسنین علیهمالسلام به صحنه آمدند. اسقفها و عالمان مسیحی با دیدن این صحنه، پی به نتیجهی مباهله برده، از مباهله منصرف شده و حاضر میشوند جزیه بپردازند.
نکاتی دربارهی اهمیت این روز:
۱. مباهله، یک صحنهی رویارویی «بین ادیانی» است که در آن اسلام پیروز شدهاست، و مهم این است که این واقعه گویای این حقیقت است که: آن اسلامی که در برابر مکاتب دیگر قد علم کرده، توان رویارویی دارد و پیروز از کارزار بیرون میآید، مکتب اهل بیت علیهمالسلام است و بس. چنان که، این عالم آل محمد، علیبنموسیالرضا علیهالسلام است که از پس سالیان، در قصر پوشالی عبّاسی، «مباهله»ای دیگر به پا کرده و در مناظره، بزرگان تمام ادیان آن روز را عاجز میکند، و نه غیر او.
۲. مباهله، رویدادی است که در آن فضیلت امیرالمؤمنین با درخششی بینظیر نمایان میشود. شاهد این «بینظیر» بودن، کلام مولای ما امام رضا علیهالسلام است، که نقل میشود:
مأمون از امام رضا(ع) سؤال کرد بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین(ع) در قرآن کدام است. امام فرمود: فضیلت او در مباهله...
۳. رویداد مباهله، از قوی ترین براهین خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علیهالسلام است که عالمان شیعه، به اقتدای امامانشان علیهمالسلام به آن احتجاج کردهاند. برای درک جایگاه این رویداد در اثبات خلافت بلافصل امیرالمؤمنین، خواندن این کلام متکّلم بزرگ اهل سنّت، قاضی ایجی، کفایت میکند:
شیعیان معتقد به برتری علی علیهالسلام هستند و ادّعا میکنند که مواردی وجود دارد که به این برتری دلالت دارد. نخستین دلیل، آیهی مباهله است...