زیارت‌نامۀ روز اربعین، نقل شده از امام صادق(ع) دارای معارفی عمیق و نکاتی عرفانی است. شایسته است زائر اربعین امام حسین(ع)، برای تحقق شرط «عارفاً بحقه»، این زیارت‌نامۀ گهربار را با نگاهی محققانه بنگرد و فقط به خواندن الفاظ آن اکتفا نکند تا با سیری عارفانه در زیارت عاشقانۀ حسینی در روز اربعین، میوه‌های معرفت را از درخت پربار این زیارت چیده و از آن بهره بگیرد.
بدیهی است که شرح مبسوط این زیارت‌نامه در این بحث نمی‌گنجد ولی برای دستیابی اجمالی به معارف والای آن به بعضی از نکات برجسته آن اشاره می‌کنیم:
زیارت اربعین با سلام بر شخصیت و مقامات الهی و جلوه‌های ثبوتی و توحیدی امام حسین(ع) آغاز می‌شود.
السلام علی ولی الله و حبیبه
السلام علی خلیل الله و نجیبه
زائر پس از سلام و توجه به جلوه‌های توحیدی امام(ع)، قلب خود را به آن حضرت متصل کرده و ضمن توجه به مصائب ایشان می‌گوید:
السلام علی الحسین المظلوم الشهید
السلام علی اسیر الکربات و قتیل العبرات
در واقع اشک و گریه در انسان نوعی اتصال عاطفی و قلبی به وجود می‌آورد و معمولاً در اثر رقّت قلب، محبت، گرایش باطنی و سلامتی دل از قساوت، صورت می‌گیرد. اگرچه هیچ قلبی توان درک و حزن امام حسین(ع) و اهل بیت ایشان را ندارد ولی بنا بر روایات متعدد، گریه بر مصائب ایشان دارای فیوضات و برکات چشمگیری است.
و جعلته حجةَ علی خلقک من الاوصیاء
فَاَعذرَ فی الدعاءِ و منح النُصح
آیت‌الله جوادی آملی در این باره فرمودند: امام حسین که به حساب ملکوت و اتصال نور وجودی از پیامبر(ص) است و صاحب ولایت «حسینٌ منی و انا من حسین»، باید مردم را عالمِ عادل کند، یعنی معارف دین را به آنان بیاموزد و آنان را اهل عمل کند. همه اهل بیت این وظیفه را به عهده داشته‌اند ولی سیدالشهدا در شرایطی قرار گرفت که خون جگر خود را نیز برای نیل به هدف اعطا کرد. چنانچه در زیارت اربعین می‌خوانیم، آن حضرت با اتمام حجت بر خلق، هر عذری را رفع کرد و خون پاکش را در راه خدا نثار کرد تا بندگان را از جهالت نجات دهد.
در فرازی دیگر زائر، امام را نگه دارنده، حافظ و ستون دین دانسته و گواهی می‌دهد که آن حضرت رکن اساسی اسلام و پناه مطمئن اهل ایمان است.
در فرازهای پایانی، زائر به ندای هل من ناصر ینصرنی امام با ایمان قلبی پاسخ مثبت داده و آماده یاری ایشان می‌شود.
امید است ما نیز در این عصر پرفتنه ندای "هل من ناصر" امام عصر خود را پاسخ گفته و از صمیم قلب زمزمه کنیم :
«و قلبی لقلبکم سلم و امری لامرکم متبع و نصرتی لکم معده حتی یاذن الله لکم» ..
زهرا تقی زاده_کارشناسی مکانیک
متن کامل زیارت‌نامه اربعین:
