شوراهای اسلامی شهر و شهرداری به عنوان دو بازوی نظارتی و اجرایی نظام مدیریت شهری نقش موثری و اساسی در روند اداره شهر ایفا می‌کنند. شوراها در ارتباط مستقیم متعامل با ساکنین و نهادهای محلی می‌تواننند حلقه واسط میان این سطح از لایه‌های اجتماعی با ساختار و نظام مدیریت شهری در سطوح بالاتر باشند.
سبک اداره امور کشور به شیوه غیر متمرکز ایجاب می کند که در رابطه با امور محلی مربوط به تقسیمات کشوری توسط نمایندگان مردم در آن محل تصمیم گیری شود . به همین دلیل ، بر اساس قانون اساسی ، شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشور هستند .
چکیده"
امروزه شهر و هر محیط زندگی مدنی و اجتماعی, با شهروندان, معنی پیدا می کند. رابطه شهروندی با مدیریت شهری از جمله مسائل و موضوعات مهمی است که در حوزه مدیریت شهری در جهان مورد توجه قرار گرفته است. یکی از عواملی که می تواند به تحقق و پایداری نظام مردم سالاری در جامعه از طریق اجتماعات مردمی بیانجامد, توجه به حقوق شهروندی است که می توان دستیابی به این هدف را از سوی شوراها دنبال کرد. در یک نگاه جامع شوراها در بطن خود, کلیدواژه حقوق شهروندی, را دارا می باشند؛ زیرا فلسفه وجودی خود شوراها بندهایی از تحقق معیارها و مولفه های حقوق شهروندی است. به عبارت دیگر, شوراها تبلور تحقق حقوق شهروندی می باشند.
شورای شهر چیست
یکی از شوراهای پیش بینی شده در قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور ، شورای شهر می باشد که با انتخابات عمومی مردم تشکیل می شود . شرکت در انتخابات شورای شهرهای تا بیست هزار نفر جمعیت مستلزم داشتن مدرک تحصیلی فوق دیپلم و برای شهرهای بالای بیست هزارنفر جمعیت ، داشتن مدرک تحصیلی لیسانس یا معادل آن لازم و ضروری است . سن نامزد شدن در انتخابات شورای شهر ، بیست و پنج سال می باشد . تعداد اعضای شوراهای اسلامی شهر در قانون به نسبت جمعیت آن شهر تعیین می شود .
شوراها براساس اصل يکصدم قانون اساسي با هدف تسريع در انجام برنامه هاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و … از طريق مشارکت و همکاري مردم جهت اداره امور در نقاط مختلف شهر و روستا تشکيل گرديد .شوراي اسلامي شهر طبق قانون دووظيفه اصلي درپارلمان شهري عهده دار مي باشد که بررسي لوايح شهرداری وتصويب آنها و نظارت بر عملکرد شهرداري يکي از آنهاست. به دليل اهميت نقش و مشارکت مردم در حل مسايل و مشکلات شهري و با توجه به آنکه يکي از علت هاي مهم شکست برنامه ها در مديريت شهري عدم توجه به خواسته ها و تمايلات کساني است که ما براي آن ها طرح و برنامه ريزي انجام مي دهيم و شوراها به عنوان پل ارتباطي بين مردم و مسوولان دستگاه هاي اجرايي و انتقال دهنده نيازمندي هاي آنان به مسوولان مي باشند
با توجه به توسعه شهرنشيني و رشد روز افزون جمعيت شهري، شهرها با مشکلات عديده اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي روبرو هستند و براي اداره امور شهر نياز به يک سيستم مديريت يکپارچه شهري مي باشد که بتوان با برنامه ريزي مدون و با همکاري تمامي نهادهاي ذيربط در جهت رفع نيازمندي هاي شهر گام برداشت، شوراهاي اسلامي به عنوان يکي از نهادهاي تصميم گيرنده و نظارت کننده بر امور شهري مي تواند تاثيرگذاري مثبتي در توسعه حقوق شهروندي داشته باشد
شورا به عنوان يک نهاد مردمي متولي امور محلي مي تواند با تلاش و جديت در جلب مشارکت مردم و بخش خصوصي و با استفاده از توانايي هاي مالي و فکري آنان گامهاي مثبتي در زمينه ي اجراي طرح ها و پروژه هاي زيربنايي در توسعه عمران شهري ايفا نمايد.
در اصل هدف از تشکيل شوراهاي اسلامي که يکي از دستاوردهاي مهم انقلاب اسلامي است مشارکت دادن مردم در اداره امور محلي بوده و اکنون شوراها به عنوان يک نهاد تاثيرگذار در زمينه قانون گذاري و نظارتي در امور محلي نقش آفريني مي نمايد.
آنچه که بايد مورد توجه قرار گيرد، شهر و شهروندان هستند و روزمرگي، مسائل حاشيه اي و بوروکراسي اداري هرگز نبايد ما را از رسالت اصلي خود که خدمت به مردم و احياي اين شهر در حوزه کالبدي است، غافل کند و اين موضوع فلسفه وجودي شهرداري و شوراي شهر است و در فراز و نشيب کارهاي اداري نبايد از اين امر مهم غفلت کنيم.
جايگاه شورا در انديشه امام خميني(ره) فوق العاده ارزشمند بوده و اين نهاد مردمي از اولين تشكل هايي بود كه بنيانگذار انقلاب اسلامي بر تشكيل آن تاكيد داشت.
نهادينه كردن دموكراسي در جامعه و واگذاري و سپردن امور به مردم در حوزه هاي مختلف را از نكات مهم و برجسته پيام امام راحل است و اگر تاريخ انقلاب را ورق بزنيم هر جا كه كارها به خود مردم سپرده شده به بهترين نحو انجام شده زيرا احساس مسئوليت به نظام ، انقلاب كشور و منطقه خود دارند.
شوراها بعنوان بهترين نماد مودت بين شهروندان و مسئولين شهري هستند و اين پارلمان محلي جزء موثرترين حلقه هاي خدمتگزاري مي باشد و باتوجه به شعارهاي مقام معظم رهبري طي اين سالها بايد به بحث توان افزايي مردم برسيم و تلاش شايسته اي را داشته باشيم که شاهد رفع مشکلات مردم و تحول در جامعه باشيم
وظایف شورای شهر
بر اساس ماده ٨٠ قانون تشکیلات ، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور ، وظایف شورای اسلامی شهر به شرح زیر است :
- انتخاب شهردار برای مدت چهار سال
- بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی و رفاهی حوزه انتخابیه و تهیه طرحها و پیشنهادهای اصلاحی و راه حلهای کاربردی در این زمینه ها جهت برنامه ریزی و ارائه آن به مقامات مسئول ذی ربط
- نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرحهای مصوب در امور شهرداری و سایر سازمانهای خدماتی در صورتی که این نظارت مخل جریان عادی این امور نگردد
- همکاری با مسئولین اجرائی و نهادها و سازمانهای مملکتی در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و عمرانی بنا به درخواست آنان
- همکاری با مسئولین اجرائی و نهادها و سازمانهای مملکتی در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و عمرانی بنا به درخواست آنان
- برنامه ریزی در خصوص مشارکت مردم در انجام خدمات اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی با موافقت دستگاههای ذی ربط
- تشویق و ترغیب مردم در خصوص گسترش مراکز گردشگری و تفریحی، ورزشی و فرهنگی با هماهنگی دستگاه های ذی ربط
- اقدام در خصوص تشکیل انجمن ها و نهادهای اجتماعی، امدادی، ارشادی و تأسیس تعاونی های تولید و توزیع و مصرف، انجام آمارگیری، تحقیقات محلی و توزیع ارزاق عمومی با توافق دستگاههای ذی ربط
- نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی های نقدی و اموال منقول و غیرمنقول شهرداری و همچنین نظارت برحساب درآمد و هزینه آنها به گونه ای که مخل جریان عادی امور شهرداری نباشد
- تصویب آیین نامه های پیشنهادی شهرداری پس از رسیدگی به آنها با رعایت دستورالعملهای وزارت کشور
- تأیید صورت جامع درآمد و هزینه شهرداری که هر شش ماه یک بار توسط شهرداری تهیه می شود و انتشار آن برای اطلاع عموم و ارسال نسخه ای از آن به وزارت کشور
- همکاری با شهرداری جهت تصویب طرح حدود شهر با رعایت طرح های هادی و جامع شهرسازی پس از تهیه آن توسط شهرداری با تأیید وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی
- تصویب بودجه، اصلاح و متمم بودجه و تفریغ بودجه سالانه شهرداری و مؤسسات و شرکتهای وابسته به شهرداری با رعایت آیین نامه مالی شهرداری ها و همچنین تصویب بودجه شورای شهر
- تصویب وامهای پیشنهادی شهرداری پس از بررسی دقیق نسبت به مبلغ، مدت و میزان کارمزد
- تصویب معاملات و نظارت بر آنها اعم از خرید، فروش، مقاطعه، اجاره و استیجاره که بنام شهر و شهرداری صورت می پذیرد با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و با رعایت مقررات آیین نامه مالی و معاملات شهرداری
- تصویب اساسنامه مؤسسات و شرکتهای وابسته به شهرداری با تأیید و موافقت وزارت کشور
- تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می شود
- نظارت بر حسن جریان دعاوی مربوط به شهرداری
- نظارت بر امور بهداشت حوزه شهر
- نظارت بر امور تماشاخانه ها، سینماها و دیگر اماکن عمومی، که توسط بخش خصوصی، تعاونی و یا دولتی اداره می شود با وضع و تدوین مقررات خاص برای حسن ترتیب، نظافت و بهداشت این قبیل مؤسسات بر طبق پیشنهاد شهرداری و اتخاذ تدابیر احتیاطی جهت جلوگیری از خطر آتش سوزی و مانند آن
- تصویب مقررات لازم جهت اراضی غیر محصور شهری از نظر بهداشت و آسایش عمومی و عمران و زیبائی شهر
- نظارت بر ایجاد گورستان، غسالخانه و تهیه وسایل حمل اموات مطابق با اصول بهداشت و توسعه شهر
- وضع مقررات و نظارت بر حفر مجاری و مسیرهای تأسیسات شهری
- نظارت بر اجرای طرح های مربوط به ایجاد و توسعه معابر، خیابان ها، میادین و فضاهای سبز و تأسیسات عمومی شهر بر طبق مقررات موضوعه
- تصویب نامگذاری معابر، میادین، خیابان ها، کوچه و کوی در حوزه شهری و همچنین تغییر نام آنها با رعایت مقررات مربوط
- تصویب مقررات لازم به پیشنهاد شهرداری جهت نوشتن هر نوع مطلب و یا الصاق هر نوع نوشته و آگهی و تابلو بر روی دیوارهای شهر با رعایت مقررات موضوعه و انتشار آن برای اطلاع عموم
- تصویب نرخ خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمانهای وابسته به آن با رعایت آیین نامه مالی و معاملات شهرداریها با رعایت مقررات مربوط
- تصویب نرخ کرایه وسائط نقلیه درون شهری
- وضع مقررات مربوط به ایجاد و اداره میدان های عمومی توسط شهرداری برای خرید و فروش مایحتاج عمومی
- وضع مقررات لازم در مورد تشریک مساعی شهرداری با ادارات و بنگاههای ذی ربط برای دایر کردن نمایشگاههای کشاورزی، هنری، بازرگانی و غیره با رعایت مقررات قانونی مربوط
- نظارت بر حسن اداره امور مالی شهرداری و کلیه سازمانها، مؤسسات، شرکتهای وابسته و تابعه شهرداری و حفظ سرمایه، دارائی ها، اموال عمومی و اختصاصی شهرداری، همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه آنها با انتخاب حسابرس رسمی و اعلام موارد نقض و تخلف به شهردار و پیگیری های لازم براساس مقررات قانونی
- شورا موظف است در پایان هر سال مالی صورت بودجه و هزینه خود را جهت اطلاع عموم منتشر نماید و نسخه ای از آن را جهت بررسی به شورای شهرستان و استان ارسال کند
- همکاری با شورای تأمین شهرستان درحدود قوانین و مقررات .
