در اتاق مصاحبه نشستهاید. دستهایتان کمی عرق کرده، ذهنتان پر از سؤال است و قلبتان تند میزند. اولین پرسش کارفرما که مطرح میشود، همه چیز به همین لحظه گره میخورد: آیا میتوانید خودتان را همانطور که هستید نشان دهید؟
مصاحبه کاری برای خیلیها تجربهای پر از استرس است، اما واقعیت این است که با دانستن چند نکته اساسی، میتوانید این موقعیت سخت را به فرصتی واقعی برای پیشرفت تبدیل کنید.
در ادامه با هم پنج نکتهای را مرور میکنیم که میتواند نتیجه مصاحبه شما را دگرگون کند.
من چند ماهی در یک شرکت کار میکردم و بعد از مدتی بهعنوان دستیار آموزش در جلسات مصاحبه هم حضور داشتم.
از نزدیک دیدم که آرامش و ریلکسبودن متقاضیان چقدر روی تصمیم نهایی تأثیر میگذارد. کسانی که با لبخند، اعتمادبهنفس و زبان بدن باز وارد میشدند، خیلی زود به همکاران جدید ما تبدیل میشدند.
در مقابل، افرادی که مضطرب، گرفته یا بیش از حد خجالتی بهنظر میرسیدند، اغلب در لیست انتظار قرار میگرفتند یا به مرحله بعد راه پیدا نمیکردند.
همین تجربه به من یاد داد که در مصاحبه هیچکس دنبال سختگیری یا «گیر دادن» نیست؛ فقط میخواهند شما را بشناسند.
بسیاری از افراد تصور میکنند باید تصویری کامل و بینقص از خود ارائه دهند. اما واقعیت این است که کارفرما بیشتر به دنبال شناختن یک فرد واقعی است؛ کسی که نقاط قوت و ضعفش را میداند و میتواند در موقعیت شغلی مورد نظر عملکرد خوبی داشته باشد.
بهترین کار این است که هنگام معرفی، یک روایت کوتاه و ساده از مسیر تحصیلی و کاری خود بگویید و توضیح دهید اکنون به دنبال چه فرصتهایی هستید. این صداقت، معمولاً تأثیرگذارتر از هر متن از پیشحفظشده است.
خودم در یکی از اولین مصاحبههایم این موضوع را بهخوبی تجربه کردم. برای کاری در یک صحافی رفته بودم و قبل از جلسه، لیستی بلند از ویژگیهای مثبت خود آماده کرده بودم.
با اعتمادبهنفس سعی کردم خودم را فردی کاملاً توانمند و بینقص نشان بدهم. اما نتیجه دقیقاً برعکس شد: کارفرما با لبخند گفت «شما برای این موقعیت شغلی زیادی خوب هستید، بهتر است جای دیگری را امتحان کنید.» در حالی که واقعاً دوست داشتم همانجا کار کنم و به کتاب و دفتر سر و کار داشته باشم.
البته در نهایت پذیرفتند که مدتی کوتاه آنجا مشغول شوم، اما درس اصلی چیز دیگری بود: اگر در معرفی خود صادق و واقعی نباشید، حتی ممکن است فرصتهایی را که واقعاً دوست دارید از دست بدهید.
سؤالهای مصاحبه اغلب کلی هستند: «بزرگترین موفقیت شما چه بوده؟» یا «چطور با چالشها مواجه میشوید؟» در چنین شرایطی، اگر تنها به یک پاسخ عمومی بسنده کنید، بهسختی در ذهن مصاحبهکننده میمانید.
اما وقتی مثالی واقعی تعریف کنید، تصویر زندهای از تواناییهایتان میسازید و اثرگذاریتان چند برابر میشود.
یادم هست در یکی از مصاحبهها در فرم نوشته بودم که فردی انعطافپذیر، علاقهمند به یادگیری و دارای روابط عمومی خوب هستم. وقتی دربارهی این تواناییها از من پرسیدند، به جای تکرار همان جملهها، داستان واقعی خودم را تعریف کردم.
گفتم زمانی در جمع صحبت کردن برایم یک کابوس بود، اما با شرکت در دورهی فن بیان، حالا میتوانم راحت و بیاضطراب جلوی جمع صحبت کنم.
برای نشان دادن روابط عمومی هم مثالی از دوران خدمت سربازی زدم: دو سال، هر روز حداقل با دویست نفر از اقشار و شهرهای مختلف در ارتباط بودم. کارم این بود که آنها را جریمه کنم؛ طبیعتاً هیچکس دوست ندارد جریمه شود.
اما توانستم با توضیح دادن شرایط به شکلی منطقی و محترمانه، فضایی بسازم که در نهایت خیلیها حتی از من تشکر میکردند.
همین روایتهای واقعی بود که نشان داد مهارتهایم تنها ادعا نیستند، بلکه تجربهای پشت آنها وجود دارد.
آخر مصاحبه معمولاً از شما میپرسند: «سؤالی ندارید؟» بیشتر متقاضیان فقط لبخند میزنند و میگویند «نه»، اما همین یک لحظه میتواند تفاوت بزرگی بسازد. وقتی سؤالهای دقیق و هوشمندانه بپرسید، نشان میدهید که فقط دنبال شغل نیستید، بلکه به کاری که قرار است انجام دهید اهمیت میدهید.
خودم یکبار در مصاحبهی برندی مطرح شرکت کرده بودم. رقیبهای زیادی داشتم و میدانستم افراد باتجربهتر هم آنجا هستند. با این حال، بعد از معرفی و گفتگو، چند سؤال کوتاه اما مهم پرسیدم؛ سؤالهایی که نشان میداد به مسیر شغلی جدی نگاه میکنم. نتیجه چه شد؟ همان شب تماس گرفتند و گفتند از فردا برای شروع کار بیایم.
این یعنی پرسیدن سؤال، گاهی همان چیزی است که شما را میان دهها نفر متمایز میکند.
مصاحبه فقط فرصتی نیست که شما خودتان را معرفی کنید؛ فرصتی است که شما هم کارفرما را بشناسید. گاهی همان چند دقیقهی اول نشان میدهد که طرف مقابل چقدر به احترام و ارتباط اهمیت میدهد.
خودم تجربهای داشتم که برایش چند ساعت آماده شده بودم. اما وقتی رسیدم، کارفرما حتی زحمت نداد یک فضای درست برای گفتگو فراهم کند. هم ایستاده چند سؤال پرسید، هم با لحنی طعنهآمیز جواب داد و بعد هم جلسه در کمتر از پنج دقیقه تمام شد. چند روز بعد تماس گرفتند، اما من همکاری را رد کردم. چون همان برخورد کوتاه کافی بود تا بفهمم ادامهی کار با چنین فردی چهقدر سخت خواهد بود.
به خاطر داشته باشید: مصاحبه همیشه گزینش شما نیست، گاهی گزینش کارفرما هم هست. شما هم حق دارید انتخاب کنید چه محیطی برایتان ارزشمند است.
از تجربههای خودم در مصاحبهها، یک چیز رو خوب یاد گرفتم: کارفرما دنبال ربات بینقص نیست، دنبال انسانی واقعیه که بتونه در شرایط کاری، خودش باشه و درست عمل کنه. آرامش، معرفی ساده، مثالهای واقعی، پرسیدن سؤال و نگاه دوطرفه به مصاحبه، بارها باعث شد من یا همکارای بعدی انتخاب بشیم.
مصاحبه شغلی فقط امتحان گرفتن از تو نیست، فرصتیه برای گفتوگو، برای دیدن و دیدهشدن.
حالا نوبت توئه:
تو از مصاحبههای کاری چه تجربهای داشتی؟
به نظرت چه راهکارهای دیگهای میتونه به بقیه کمک کنه؟
